«Σε υψηλό κίνδυνο για τη διακίνηση και χρήση ναρκωτικών ουσιών εκτίθενται οι πρόσφυγες που εγκαταλείπουν τις εμπόλεμες ζώνες». Την προειδοποίηση αυτή απευθύνει η Διεθνής Επιτροπή του ΟΗΕ για τον Ελεγχο των Ναρκωτικών, με αφορμή τη δημοσιοποίηση της ετήσιας έκθεσής της για το 2015, καταδεικνύοντας ότι η «παρακολούθηση» και προστασία αυτού του ευάλωτου πληθυσμού από τη χρήση και διακίνηση ναρκωτικών θα αποτελέσει μια από τις προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι χώρες που βρίσκονται κατά μήκος της προσφυγικής ροής. Αν και προς το παρόν -σε ό,τι αφορά τη χώρα μας- οι αρμόδιες αρχές δεν έχουν ενδείξεις για αυξημένη χρήση ή διακίνηση ναρκωτικών από τον συγκεκριμένο πληθυσμό, ωστόσο στην έκθεση επισημαίνεται ότι «η δύσκολη και τραυματική κατάσταση των προσφύγων που τρέπονται σε φυγή από εμπόλεμες ζώνες, ιδίως από το Ιράκ και τη Συρία, τους καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτους στον εθισμό και τη διακίνηση ουσιών». Στην έκθεση γίνεται λόγος και για «πλημμελείς ελέγχους των συνόρων» και αυξημένη μετακίνηση κατά μήκος τους που ευνοούν την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών.
Για άλλη μία χρονιά η έκθεση του ΟΗΕ αναδεικνύει το ζήτημα των νέων ψυχοδραστικών ουσιών, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται διαρκώς. Εως τον Οκτώβριο του 2015 τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ είχαν αναφέρει 602 νέες ψυχοδραστικές ουσίες (συνθετικά κανναβινοειδή, φαινεθυλαμίνες και συνθετικές καθινόνες), έναντι 388 που είχαν αναφερθεί την προηγούμενη χρονιά. Στην Ε.Ε. έχουν εντοπιστεί 600 ιστοσελίδες που πωλούν νέες ψυχοδραστικές ουσίες, μερικές φορές με το… κιλό.
Η Επιτροπή του ΟΗΕ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την τάση υπερσυνταγογράφησης υπνωτικών φαρμάκων κυρίως για την αντιμετώπιση της αϋπνίας και του άγχους σε άτομα μεγάλης ηλικίας και η οποία έχει συνδεθεί και με την εκδήλωση άνοιας. Η Επιτροπή απευθύνει έκκληση στις κυβερνήσεις να διασφαλίζουν ότι όσοι παρέχουν υπηρεσίες υγείας ακολουθούν ορθές ιατρικές πρακτικές όταν συνταγογραφούν αυτού του είδους τα σκευάσματα.
Σύμφωνα με την έκθεση η κάνναβη συνεχίζει να είναι η πλέον «δημοφιλής» ναρκωτική ουσία και υπολογίζεται ότι σε όλο τον κόσμο 250 εκατομμύρια άτομα είναι ενεργοί χρήστες κάνναβης. Στις ΗΠΑ, η οποία συνεχίζει να έχει τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από ναρκωτικά (43.000 θάνατοι το 2013), η χρήση ηρωίνης επανακάμπτει, γεγονός που σχετίζεται με τους καλύτερους ελέγχους στον τρόπο διάθεσης των συνταγογραφούμενων οπιοειδών, αφού οι εξαρτημένοι σε αυτά στρέφονται στην ηρωίνη. Στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη εκτιμάται ότι ενέσιμη χρήση ναρκωτικών κάνουν 3 εκατομμύρια άτομα, που αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών. Στην ίδια περιοχή της Ευρώπης ζει το 40% των χρηστών ναρκωτικών που έχουν προσβληθεί από τον ιό του έιτζ.
Σύνοδος στη Νέα Υόρκη
Η έκθεση, την οποία παρουσίασαν χθες ο πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ Γιώργος Μπαρδάνης και ο διευθυντής του Κέντρου, Βασίλης Γκατάκος, παρουσία του υπουργού Δικαιοσύνης, Νίκου Παρασκευόπουλου, της εθνικής συντονίστριας για την Αντιμετώπιση των Ναρκωτικών κ. Τέτας Παπουτσοπούλου και εκπροσώπους του υπ. Μεταναστευτικής Πολιτικής, βλέπει το φως της δημοσιότητας λίγες μόλις εβδομάδες πριν συγκληθεί σε ειδική σύνοδο στη Νέα Υόρκη η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για τη διαμόρφωση μελλοντικών πολιτικών κατευθύνσεων για το πρόβλημα των ναρκωτικών. Στο περιθώριο της συνόδου, η Ελλάδα έχει αναλάβει να διοργανώσει ειδική εκδήλωση με θέμα τη Μετανάστευση και τα ναρκωτικά. Την ίδια στιγμή που ο ΟΗΕ επαναπροσδιορίζει τις κατευθύνσεις στην αντιμετώπιση του προβλήματος, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει καν ενεργοποιήσει έτοιμο Εθνικό Σχέδιο Δράσης. Οπως ανέφερε η κ. Παπουτσοπούλου, το Σχέδιο εκπονήθηκε το 2014 με τη συνεργασία-συμμετοχή 11 υπουργείων και 4 οργανισμών και θα έπρεπε να συγκροτηθεί Διυπουργική Επιτροπή για την έγκριση και παρακολούθησή του. Αυτό είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Υγείας, το οποίο ωστόσο δεν έχει κάνει κάτι προς αυτή την κατεύθυνση.