ΧΟΡΧΕ ΜΠΟΥΚΑΪ
Γράμματα στην Κλαούντια
μτφρ.: Μαρία Μπεζαντάκου
εκδ. Opera
Το πρώτο ενικό πρόσωπο είναι δίκοπο μαχαίρι. Στη γραφή. Εάν πετύχει, ο δημιουργός και ο αναγνώστης έχουν απολαύσει μια μοναδική σύνδεση. Μεταξύ τους. Και άμα μιλάω εγώ, σε πρώτο πρόσωπο, χρειάζομαι κάποιον να του απευθυνθώ, να με ακούσει. Εσένα. Η σχέση που αναπτύσσουμε, είναι εξομολογητική. Ακροβατούμε πάνω στην κοφτερή ακμή της αμεσότητας και της αλήθειας που κρύβουμε μέσα μας και δεν μπορεί να ειπωθεί αλλιώς. Και ο χορός μας ξεκινάει. Βήμα βήμα.
Δύο άνθρωποι δίπλα δίπλα. Ας πούμε, ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος. Εν προκειμένω, ο ψυχοθεραπευτής Χόρχε Μπουκάι αποφασίζει να γράψει γράμματα προς μια αγαπημένη του ασθενή που φέρει την ηλικία της κόρης του. Επιστολές που στην ουσία θέλει να γράψει για να απελευθερώσει τον εαυτόν του. Και την ίδια ώρα, λύνει κόμπους από τους ασθενείς του, τους πελάτες του, τους αναγνώστες του. «Τα όρια μας ενώνουν και μας χωρίζουν». Οι επιστολές αυτές διακινήθηκαν μεταξύ των θεραπευόμενων και των φίλων του. Κι ύστερα έγιναν βιβλίο. «Γράμματα στην Κλαούντια». Πρόκειται για ένα από τα πρώτα γραπτά του διάσημου πια συγγραφέα, που κυκλοφορεί πια και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Opera, σε μετάφραση της Μαρίας Μπεζαντάκου. «Σε τελική ανάλυση, το παρελθόν μας είναι μια υπόθεση, μια φαντασία, μια εξήγηση για το πώς τα πράγματα έφτασαν να είναι σήμερα».
«Πάουλα» της Αλιέντε
Η ζεστασιά και το ιδιαίτερο ταμπεραμέντο των ανθρώπων από τη Λατινική Αμερική αναβλύζουν και στον γραπτό λόγο. Για να θυμηθούμε μια κυρία της λογοτεχνίας, τη Χιλιανή Ιζαμπέλ Αλιέντε και τη σπαρακτική της «Πάουλα» (εκδ. Ωκεανίδα, μτφρ. Κλαίτη Σωτηριάδου), το βιβλίο που έγραψε καθισμένη δίπλα στο προσκεφάλι της κόρης της προκειμένου να αντέξει την απώλεια, την πορεία προς τον χαμό της νεαρής της αγαπημένης. Εκεί η μάγισσα του μυθοπλαστικού ρεαλισμού ξεδίπλωσε την οικογενειακή της ιστορία και τα μύχια κρυμμένα μυστικά της ζωής της, πήγε βαθιά στον χρόνο πίσω για να ξορκίσει το κακό, για να εκφράσει τον πόνο της, να κλάψει, να πει τα συναισθήματά της, μα κυρίως να γιατρευτεί και να λυτρώσει εντέλει εκατομμύρια αναγνώστες της ανά τον κόσμο με τα δάκρυα που χύνουν μαζί της, ο καθένας για τον δικό του λόγο. Η πραγματικότητα αποκτά τις διαστάσεις της μυθιστορίας. Και η Πάουλα με έναν τρόπο γίνεται κόρη, φίλη, αγαπημένη όλων. Περνάει στην αθανασία των λέξεων που εκπορεύονται από την καρδιά και πύρινες λάμπουν. «Μυστηριακό φως και απύθμενο σκοτάδι. Είμαι το κενό, είμαι όλα όσα υπάρχουν, βρίσκομαι σε κάθε φύλλο του δάσους, σε κάθε σταγόνα δροσιάς, σε κάθε μόριο στάχτης που παρασέρνει το νερό, είμαι η Πάουλα και είμαι εγώ η ίδια, είμαι το τίποτα και όλα τα άλλα σε τούτη τη ζωή και σε άλλες ζωές, αθάνατη… Πνεύμα».
Ο Χόρχε Μπουκάι, χωρίς το όπλο του μύθου, βουτάει στη ζωή του ως ψυχιάτρου, στα πρώτα του βήματα, στις επιλογές της ζωής του για να μιλήσει στη νεαρή ασθενή του, να της δείξει κατανόηση, αποδοχή, στοργή, αγάπη και να δημιουργήσει μαζί της ένα δεσμό αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Να οικοδομήσει μια σχέση που θα βοηθήσει εκείνη μα και τον ίδιο να αντικρίσει την πραγματικότητα. «Η υγεία συνίσταται απλώς και μόνο στο να συνειδητοποιείς πως ό,τι είναι, είναι». Η Κλαούντια γίνεται εμείς, εγώ, εσύ. Προκειμένου ο συγγραφέας και τελικά ο αναγνώστης να συναισθανθεί μια υποφωτισμένη πτυχή του. «Για να είσαι καλή φωτογραφική μηχανή, το σημαντικό είναι να πετύχεις μια καλή εικόνα της πραγματικότητας». Ο γιατρός πορεύεται στα μονοπάτια της ψυχής των άλλων, οδηγείται στην υιοθέτηση της μεθόδου Γκεστάλτ, που την έχει «εφεύρει» αυτοσχέδια μέσα του προτού καν γνωρίσει την ύπαρξή της, αναζητά την ευτυχία, αναλύει τον εαυτό του, θεραπεύει δικά του κομμάτια μέσα απ’ αυτή τη δημόσια έκθεση που επιφυλάσσει η επιστολική γραφή και μιλάει για την ανάπτυξη μέσα μας που αποτρέπει τη γήρανση του πνεύματός μας. «Ευτυχία είναι ν’ αφήνεις όλα όσα είναι να συμβούν να συμβαίνουν». Σε ένα επωφελές tango που μαλακώνει την ψυχή, καθαρίζει το μυαλό και ηρεμεί την καρδιά, παρασύρει τον αναγνώστη του ο Αργεντίνος γιατρός. Ενα χορό ενηλικίωσης και ωρίμανσης, ανάπτυξης και διαρκούς εξέλιξης, συνειδητοποίησης και αυτογνωσίας.