ΙΣΠΑΝΙΑ-ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Στην αρχή νομίζεις ότι είναι μια έκθεση για κινητές συσκευές. Τη μεγαλύτερη στον κόσμο, μεν, αλλά (για όνομα του Θεού) για-τις-κινητές-συσκευές. Πόσο τρομακτικά σημαντικό μπορεί να είναι αυτό για τη ζωή μας, όταν, όχι πολύ μακριά από την ειδυλλιακή πρωτεύουσα της Καταλωνίας, μαίνονται πόλεμοι και μικρά παιδιά πνίγονται στο Αιγαίο. Την ώρα που κάνεις αυτές τις δυσοίωνες σκέψεις χαμένος σε έναν από τους αχανείς εκθεσιακούς χώρους της Barcelona Fira, πέφτεις πάνω στον Μαρκ Ζάκερμπεργκ. Ο ιδρυτής της Facebook έχει το πιο cool ντύσιμο, κάτι όχι πολύ δύσκολο ανάμεσα σε 5.000 άψογα κοστουμαρισμένους διευθύνοντες συμβούλους τεχνολογικών κολοσσών, start ups και γενικώς εκατοντάδων εταιρειών με τζίρο όσο ο προϋπολογισμός της μισής Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σε λίγο οι γιγαντοοθόνες θα μεταδίδουν την ομιλία του με βασικό σημείο αναφοράς το όραμά του για την παροχή πρόσβασης στο διαδίκτυο σε εκατομμύρια ανθρώπους του αναπτυσσόμενου κόσμου. Σύμφωνα με την Google, περισσότερες από τις μισές χώρες του νότιου ημισφαιρίου, περίπου 2 στα 3 άτομα στον πλανήτη, στερούνται την πρόσβαση στο ίντερνετ λόγω του υψηλού κόστους του.
Αυτή είναι η πρώτη «ρωγμή» στις βεβαιότητες ενός ανθρώπου που η σχέση του με την τεχνολογία εξαντλείται στην καθημερινή χρήση ενός κινητού τηλεφώνου και ενός λάπτοπ. Αλλά δεν είμαι ο μόνος. Βυθισμένοι στον ελληνικό, ευρωπαϊκό ή αμερικανικό μικρόκοσμό μας, ξεχνάμε ότι περίπου 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στο ίντερνετ. Ετσι, δύο ημέρες μετά το αρχικό (και απολύτως αναπόφευκτο) σοκ που προκαλεί η επαφή με μια παγκόσμια έκθεση αυτών των διαστάσεων (80.000 τ.μ.) και τα συναρπαστικά περίπτερα όλων των μεγάλων «παικτών» αυτής της τεράστιας βιομηχανίας (πλην της Apple, που ακολουθεί τη δική της πολιτική επικοινωνίας), σκεφτόμουν ότι είχα κάνει ένα τεράστιο λάθος: όχι, αυτή δεν ήταν μια έκθεση για κινητές συσκευές, αλλά το «τρέιλερ» για τη ζωή μας σε λίγα χρόνια από σήμερα. Ισως το πιο σημαντικό από όσα έμαθα στη Βαρκελώνη είναι αυτό: οι βάσεις για το επόμενο βήμα έχουν τεθεί. Η τεχνολογία υπάρχει και το μόνο που έχουν να κάνουν επιστήμονες, ερευνητικά κέντρα και εταιρείες υψηλής τεχνολογίας είναι να διαθέσουν εκατομμύρια δολάρια για να αναπτύξουν την «επόμενη ημέρα» του τεχνολογικού θαύματος που έφερε από τη δεκαετία του ’90 στις ζωές μας η διάδοση του κυβερνοχώρου και η ιδέα της διασυνδεσιμότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η έκθεση της Βαρκελώνης έκανε πιο συγκεκριμένα και πιο απτά τα βασικά σημεία της νέας τεχνολογικής επανάστασης που βρίσκεται προ των πυλών. Ηδη τη στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, ένας Αμερικανός πολίτης πληρώνει το λογαριασμό στο σούπερ μάρκετ με το κινητό του και κάπου αλλού ένα αυτοκίνητο χωρίς οδηγό κόβει βόλτες (ευτυχώς όχι στην οδό Πανεπιστημίου ακόμα, αλλά σε έναν καλά προστατευμένο χώρο της Daimler). Και είναι τόσο πολλά αυτά που συμβαίνουν, που χρειάζεται να τα βάλουμε σε μια τάξη. Ας προσπαθήσουμε με την πάντα αποτελεσματική μέθοδο των ερωταπαντήσεων.
Και μετά το smartphone, τι; Απολύτως τίποτα. Ευτυχώς ή δυστυχώς. Ή, για να το πούμε με πιο απλά λόγια, δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία. Οχι, λοιπόν, δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάτι άλλο πέρα από αυτό που κρατάμε ήδη στα χέρια μας. Η πρώτη γενιά έξυπνων τηλεφώνων είναι η βάση πάνω στην οποία «χτίζονται» όλα όσα θα αλλάξουν και πάλι τη ζωή μας.
Και ποια θα είναι η επόμενη μεγάλη επανάσταση της τεχνολογίας; Το 5G ή αλλιώς η «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση», ένας νέος, συναρπαστικός κόσμος απόλυτης ψηφιοποίησης της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Με το 5G η έννοια της διασυνδεσιμότητας αποκτά νέο περιεχόμενο με χρονικό ορίζοντα το 2020, αφού, ανάμεσα σε άλλα, θα μεταμορφώσει τα δίκτυα σε συντονιστικές πλατφόρμες και θα ανοίξει το δρόμο για νέα επιχειρηματικά μοντέλα και δημιουργία αξίας, θα ενσωματώσει υφιστάμενες τεχνολογίες (π.χ. σταθερή, κινητή, δορυφορική κ.λπ.). Επομένως, δεν μιλάμε απλώς για το επόμενο βήμα (από το 3 στο 4, από το 4 στο 5, κ.ο.κ.), αλλά για κάτι ασύγκριτα μεγαλύτερο και πολύ πιο επαναστατικό.
Τι είναι το «Internet of Things» και πώς θα επηρεάσει τη ζωή μας; Συνοπτικά, η ανάπτυξη και η καθιέρωση του 5G χτυπάει την πόρτα του λεγόμενου «Internet of Things» (ΙοΤ, Διαδίκτυο των Πραγμάτων), ένα νέο περιβάλλον στο οποίο κάθε είδους συσκευές (από το ψυγείο και τον κλιματισμό μέχρι το κιβώτιο των ταχυτήτων στο αυτοκίνητό μας) θα έχουν σύνδεση με το ίντερνετ. Δεν μιλάμε, λοιπόν, μόνο για πολύ υψηλότερες ταχύτητες διακίνησης δεδομένων, αλλά και για μεγαλύτερο εύρος χωρητικότητας των δικτύων προκειμένου να υποστηρίξουν την ταυτόχρονη λειτουργία ενός πολύ μεγάλου αριθμού δικτυωμένων συσκευών.
Πώς θα φτάσει το διαδίκτυο παντού; Τόσο η Google με το πρότζεκτ «loon» όσο και η Facebook με τα internet drones στοχεύουν στη μεγαλύτερη δυνατή κάλυψη σημαντικών περιοχών του πλανήτη που για διαφορετικούς λόγους (γεωγραφικούς, οικονομικούς) δεν έχουν πρόσβαση στο ίντερνετ. Ειδικά αερόστατα θα σχηματίζουν ένα δίκτυο σε μεγάλο υψόμετρο, με το οποίο θα συνδέονται επίγειες κεραίες, και έτσι η πρόσβαση στο διαδίκτυο θα γίνεται πιο εύκολη και γρήγορη από ποτέ. Τα αερόστατα θα κινούνται στη στρατόσφαιρα της Γης, δηλαδή σε ύψος 20 χλμ. από την επιφάνειά της, 10 χλμ. ψηλότερα από το χώρο όπου πετούν τα αεροπλάνα. Στη στρατόσφαιρα επικρατούν ρεύματα αέρα με κατεύθυνση από τη δύση στην ανατολή, τα οποία μπορούν εύκολα να κατευθύνουν τα αερόστατα γύρω από τον πλανήτη. Αντίστοιχα, τα internet drones της Facebook θα τροφοδοτούνται από ηλιακά πάνελ και θα μπορoύν να πετούν για μήνες, εκπέμποντας ευρυζωνικό ίντερνετ σε περιοχές που το χρειάζονται.
Υπάρχει κάποιο «ειδικό» κοινό όπου στοχεύουν οι τεχνολογικοί κολοσσοί; Μην το πάρετε κατάκαρδα όσοι έχετε πατήσει τα 35, όμως όλοι δουλεύουν για τη γενιά που γεννήθηκε με ένα κινητό (ή ένα τάμπλετ) στο χέρι, συνοπτικά μετά το 1990. Οσοι έχουμε αναμνήσεις από την προ-ίντερνετ εποχή απλώς δεν υπάρχουμε. Αν λοιπόν παραπονιέστε ότι δυσκολεύεστε να διαβάσετε σε ένα smartphone ή να απολαύσετε ένα καλό βιβλίο στο τάμπλετ, ξέρετε σε ποια κατηγορία ανήκετε. Κάτω από το πρίσμα, το μικρό μέγεθος κερδίζει διαρκώς έδαφος έναντι των μεγαλύτερων συσκευών και όλο το ενδιαφέρον των εταιρειών είναι να κάνουν τις μικρές συσκευές όλο και πιο ελκυστικές τόσο εμφανισιακά όσο και τεχνολογικά.
Ρολόγια, γυαλιά, virtual reality: «παιχνίδια» ή κάτι περισσότερο; Μιλάμε για τους πρωταγωνιστές της έκθεσης στη Βαρκελώνη και σε όσα περίπτερα υπήρχαν ευκαιρίες δοκιμής νέων συσκευών με αυτά τα χαρακτηριστικά δεν έπεφτε καρφίτσα. Και οι τρεις αυτές κατηγορίες, με αιχμή τον πανζουρλισμό που προκαλεί η ταχύτατα αναπτυσσόμενη αγορά της Εικονικής Πραγματικότητας στο πεδίο, κυρίως, της ψυχαγωγίας, προσφέρουν στο κοινό νέες, συναρπαστικές εμπειρίες. Ας κρατήσουμε αυτό, προς το παρόν, γιατί έχουμε ανοίξει την πόρτα σε τεχνολογίες με εφαρμογές σε πολύ περισσότερες περιοχές της ανθρώπινης δραστηριότητας, από την ιατρική έως την εκπαίδευση.
Το δικτυωμένο αυτοκίνητο είναι εδώ
Κανονική επανάσταση στον κόσμο της αυτοκίνησης υποσχέθηκε ο αντιπρόεδρος της Daimler, αρμόδιος για τη στρατηγική και την παραγωγή των Mercedes-Benz, Βίλκο-Αντρέας Σταρκ. Η ανθρωπότητα βρίσκεται πια πολύ κοντά στην εποχή των πλήρως αυτοματοποιημένων και διασυνδεδεμένων οχημάτων-ρομπότ χωρίς οδηγό (τα Τρίκαλα ήταν μόνο η αρχή). «Η ψηφιοποίηση θα έχει την ίδια επιρροή που είχε η ανάπτυξη του αυτοκινήτου στην ανθρωπότητα πριν από 130 χρόνια», δήλωσε στο Mobile World Congress. To «δικτυωμένο» αυτοκίνητο νέας γενιάς θα διασυνδέεται με τα έξυπνα κινητά και συσκευές, δίνοντας τη δυνατότητα πολλών νέων εφαρμογών, όπως απομακρυσμένη εκκίνηση, ενημέρωση τεχνικών στοιχείων, ανάμεσα σε πολλά άλλα. Ο ίδιος ο Σταρκ περιέγραψε τις βασικές καινοτομίες της νέας εποχής κάνοντας εκτενή αναφορά στο ψηφιοποιημένο οικοσύστημα της αυτοκίνησης του 21ου αιώνα, με το όχημα να ενσωματώνεται σε ένα ψηφιοποιημένο οικοσύστημα, το οποίο θα είναι συνδεδεμένο με την «ευφυή» πόλη και το «έξυπνο» σπίτι, επιτρέποντας, ταυτόχρονα, τη χρήση ενός «αυτόματου πιλότου» που θα απαλλάσσει τον οδηγό από την υποχρέωση της οδήγησης.
Το αυτοκίνητο του 2030 θα είναι οργανικό κομμάτι της νέας πραγματικότητας του Διαδικτύου των Πραγμάτων απελευθερώνοντας μια σειρά από λειτουργίες που σήμερα ξέρουμε μόνο από τον κινηματογράφο. Συνοπτικά, θα μπορούμε να κάνουμε από το αυτοκίνητό μας όλα όσα κάνουμε σήμερα από το γραφείο μας. Για τη διάδοση του νέου τύπου οχήματος όλοι αρχίζουν να πιστεύουν ότι η μετάβαση στο επόμενο στάδιο πιθανότατα να συμβεί νωρίτερα από όσο υπολογίζαμε, καθώς όλα τα εμπλεκόμενα μέρη της βιομηχανίας εμφανίζονται πρόθυμα να επενδύσουν τεράστια ποσά στο ολοένα και πιο συναρπαστικό μέλλον της αυτοκίνησης. Μοναδικός ανασχετικός παράγοντας όχι η ίδια η τεχνολογία, αλλά οι… αχόρταγοι προϋπολογισμοί για τους χάρτες υψηλής ευκρίνειας που θα πρέπει να κατασκευαστούν προκειμένου να διαδοθεί το αυτοκίνητο-ρομπότ. Σε κάθε περίπτωση και αντίθετα από αυτό που περνάει από το μυαλό μας, η αυτοματοποιημένη οδήγηση θα κάνει τους δρόμους μας απείρως πιο ασφαλείς από όσο είναι σήμερα.
Πάντως, ο Σταρκ προέβλεψε ότι τα αυτοκίνητα της νέας εποχής θα διαθέτουν και μη αυτοματοποιημένη λειτουργία για όσους θα διστάζουν να αφήσουν το τιμόνι από τα χέρια τους (ξέρω έναν τουλάχιστον!). Η παρούσα εκτίμηση κάνει λόγο για περίπου 44 εκατ. διασυνδεδεμένα αυτόνομα οχήματα έως το 2030. Πολύ νωρίτερα, ήδη από το 2018, όλα τα αυτοκίνητα στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα είναι εξοπλισμένα με το σύστημα «eCall», το οποίο θα στέλνει αυτόματα σήμα κινδύνου και το γεωγραφικό στίγμα του οχήματος ύστερα από κάθε ατύχημα.