Σε ισχύ τίθεται πλέον η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας εταιρειών διαχείρισης ή αγοράς, από τις τράπεζες, κόκκινων δανείων με τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 651/10.3.2016 τεύχος Β') της Πράξης της Εκτελεστικής Επιτροπής της Τράπεζας της Ελλάδος. Όπως προκύπτει από τη σχετική Πράξη, οι σχέσεις των εταιρειών διαχείρισης ή απόκτησης απαιτήσεων με τους οφειλέτες, διέπονται από τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας, αλλά και τις διατάξεις για την ενημέρωση των συναλλασσομένων που εφαρμόζουν τα ίδια τα πιστωτικά ιδρύματα. Επιπλέον, με την Πράξη τίθενται κριτήρια εποπτικής αξιολόγησης των υπευθύνων προσώπων αντίστοιχα με αυτά που ισχύουν για τις τράπεζες, ενώ όπως διευκρινίζει σε ανακοίνωσή της η ΤτΕ, εταιρείες ή ιδρύματα που έχουν αποκτήσει άδεια και εποπτεύονται με βάση άλλο ισχύον θεσμικό πλαίσιο και έχουν την πρόθεση να ασκήσουν επιπρόσθετα τη δραστηριότητα της διαχείρισης ή απόκτησης απαιτήσεων, μπορούν να ζητήσουν επέκταση των δραστηριοτήτων τους χωρίς να αδειοδοτηθούν εκ νέου.
Να σημειωθεί ότι ο νόμος 4354/2015 που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο προβλέπει τη δυνατότητα ανάθεσης της διαχείρισης των απαιτήσεων από μη εξυπηρετούμενα δάνεια όλων των κατηγοριών, ακόμη και των στεγαστικών, σε εταιρείες-μη τραπεζικά ιδρύματα. Προς το παρόν, ωστόσο, ισχύει η εξαίρεση έως τις 15 Απριλίου για τα δάνεια με υποθήκη πρώτης κατοικίας, τα καταναλωτικά, τα δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Οι πρώτες άδειες αναμένονται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Με βάση όσα ορίζει ο νόμος 4354 για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο στο πλαίσιο των προαπαιτούμενων, η ΤτΕ είναι υποχρεωμένη να χορηγήσει την άδεια μέσα σε προθεσμία είκοσι ημερών από την επομένη της υποβολής της σχετικής αίτησης.
Σε πρώτη φάση, το μοντέλο δραστηριοποίησης αυτών των εταιρειών στη χώρα μας θα βασίζεται σε κοινές εταιρείες που θα συστήσουν με τις τράπεζες κυρίως για τη διαχείριση οφειλών, χωρίς δηλαδή να περιλαμβάνει την αγορά τους. Ήδη η Alpha Bank έχει προχωρήσει σε συνεργασία με την ισπανική Aktua και δρομολογούν την από κοινού σύσταση εταιρείας διαχείρισης απαιτήσεων στο πλαίσιο της διαδικασίας αδειοδότησης, που ανοίγει με τη δημοσίευση της Πράξης της ΤτΕ. Η σύμπραξη Alpha και Aktua δεν αποκλείει και τη συμμετοχή και άλλων τραπεζών στο ίδιο σχήμα, καθώς σχετικές συζητήσεις έχουν γίνει και με τη Eurobank, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει οριστικοποιηθεί η προοπτική συνεργασίας.
Εκτός από τη διαχείριση ή την αγορά δανείων οι εν λόγω εταιρείες θα μπορούν να χορηγούν δάνεια προς τους οφειλέτες φυσικά ή νομικά πρόσωπα, προκειμένου να κάνουν αναδιάρθρωση της οφειλής τους. Η δυνατότητα αναδιάρθρωσης οφειλών με τη χορήγηση νέου δανείου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η εταιρεία διαχείρισης θα έχει εξαγοράσει το δάνειο από την τράπεζα. Η οφειλή μπορεί να παραμένει στην τράπεζα, η οποία θα πρέπει να συναινέσει στη χορήγηση νέου δανείου, που μπορεί να οδηγήσει στην ανάληψη ποσοστού από την εταιρεία διαχείρισης στην επιχείρηση, το δάνειο της οποίας αναδιαρθρώνεται.
Σύμφωνα με όσα προβλέπει η Πράξη της ΤτΕ, οι εταιρείες που θα αδειοδοτηθούν θα πρέπει μεταξύ άλλων να υποβάλουν πρόγραμμα επιχειρηματικής δραστηριότητας που θα περιλαμβάνει λεπτομερή καταγραφή όλων των εργασιών που συνδέονται με τη διαχείριση απαιτήσεων, αλλά και στοιχεία για τη δομή του ομίλου (ασφαλιστικός, επενδυτικών υπηρεσιών, χρηματοοικονομικός), στον οποίο η εταιρεία πιθανόν να συμμετέχει. Εκτός από το επιχειρηματικό τους πλάνο, οι εταιρείες θα πρέπει να λάβουν έγκριση για τις μεθόδους διαχείρισης, τα κριτήρια ιεράρχησης και κατηγοριοποίησης του χαρτοφυλακίου που αναλαμβάνουν, των διαδικασιών χειρισμού των δανειοληπτών με κοινούς πιστωτές, τα κριτήρια αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής του φυσικού ή του νομικού προσώπου και την πολιτική επικοινωνίας με τους πελάτες. Στην περίπτωση που η εταιρεία θα αναλαμβάνει και σχεδιασμό λύσεων ρύθμισης ή αναδιάρθρωσης, το εγχειρίδιο θα περιλαμβάνει και περιγραφή των κριτηρίων αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής και βιωσιμότητας του φυσικού ή του νομικού προσώπου, με ειδική πρόβλεψη για τις λύσεις που αφορούν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.
Μεταξύ των στοιχείων που θα ελέγχει η εποπτική αρχή είναι η μετοχική σύνθεση της εταιρείας, οι πηγές χρηματοδότησής της, η προέλευση των διαθεσίμων κεφαλαίων για την απόκτηση τυχόν συμμετοχής, καθώς και ο σκοπός της, δηλαδή εάν πρόκειται για στρατηγική επένδυση ή επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.
Υπό εξαντλητικό έλεγχο θα περνούν και τα φυσικά πρόσωπα, μέτοχοι των εταιρειών, ελέγχοντας εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία, τυχόν επαγγελματικές ή συγγενικές σχέσεις με πρόσωπα που κατέχουν πολιτικά αξιώματα, συνεργασίες που τυχόν υπήρξαν με πιστωτικά ιδρύματα την τελευταία δεκαετία, περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων, οφειλές από δάνεια, εκκρεμείς οικονομικές υποχρεώσεις, κατάπτωση εγγυητικών, ακάλυπτες επιταγές κ.ά.