Η αύξηση των αιτημάτων για άσυλο το 2015 ήρθε ως απόρροια της εκτίναξης των προσφυγικών ροών – έτσι κατατέθηκαν στη χώρα μας 13.197 αιτήσεις, όταν το 2014 ήταν 9.432, σημειώνοντας αύξηση 40%. Η Συρία, για προφανείς λόγους, ήταν η πρώτη μεταξύ των χωρών προέλευσης των αιτούντων άσυλο. Συνολικά 3.495 Σύροι κατέθεσαν τα χαρτιά τους στην Ελλάδα για να λάβουν καθεστώς διεθνούς προστασίας. Το 2014 ο αριθμός τους ήταν μόλις 786, τρίτοι στην κατάταξη, με τους Αφγανούς και τους Πακιστανούς να προηγούνται με 1.708 και 1.617 αιτήσεις, αντίστοιχα.
«Στην αξιολόγηση των αιτημάτων εργαζόμαστε στενά με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, αλλά και με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης Ασύλου», εξηγεί στην «Κ» η διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου στην Αθήνα, Μαρία Σταυροπούλου. Οι αιτήσεις Σύρων δικαιώνονται καθολικά, καθώς σε ποσοστό 99,9% το 2015 χορηγήθηκε στους αιτούντες Σύρους η προστασία που ζητούσαν. Χαμηλότερο ποσοστό εμφανίζουν οι Αφγανοί, στους οποίους χορηγήθηκε άσυλο κατά 60,5%, καθώς αρμοδίως κρίνεται ότι η κατάσταση στη χώρα τους μεταβάλλεται, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ασφαλείς περιοχές εκεί.
Εντύπωση, ωστόσο, προκαλεί ο υψηλός αριθμός αιτήσεων Αλβανών υπηκόων. Το 2015, 1.003 κατέθεσαν αίτηση για άσυλο, φέρνοντάς τους τέταρτους στη σχετική κατάταξη. Την περασμένη χρονιά, βρίσκονταν στην πέμπτη θέση με 569 αιτήσεις. Ωστόσο οι αιτήσεις Αλβανών που γίνονται αποδεκτές τα τελευταία δύο χρόνια κυμαίνονται κάτω από 0,5%. Εως πρότινος οι περισσότεροι πρόσφυγες δίσταζαν να καταθέσουν αίτηση ασύλου στη χώρα μας, φοβούμενοι κάποιον ιδιότυπο «εγκλωβισμό». Σημειώνεται ότι άπαξ και η αίτηση γίνει δεκτή, ο αναγνωρισμένος πλέον πρόσφυγας οφείλει για πέντε χρόνια να μείνει στη χώρα μας, έως ότου αποκτήσει το καθεστώς τού «επί μακρόν διαμένοντος» και να μπορεί να ταξιδεύει σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Βέβαια, η μη κατάθεση αιτήματος για άσυλο συνδέεται και με την «προπαγάνδα» των κυκλωμάτων διακινητών, που παρουσιάζουν στους πρόσφυγες-μετανάστες την προοπτική μιας «νέας ζωής» στη Βόρεια Ευρώπη – με το αζημίωτο πάντα.
Ενδεικτικό των παραπάνω «ενδοιασμών» είναι οι περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι, αφού λάβουν τη διεθνή προστασία, παραιτούνται αυτής. Ενδεικτικά, το 2015, 23 αναγνωρισμένοι πλέον πρόσφυγες αποποιήθηκαν τα δικαιώματά τους μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Συνήθως, βέβαια, η αλλαγή στάσης γίνεται στο χρονικό διάστημα της λεγόμενης «ανασφάλειας», όσο αναμένουν την απόφαση ή όσο συγκεντρώνουν τα απαιτούμενα έγγραφα για να τα καταθέσουν.
Τα παραπάνω, όμως, δεδομένα μεταβάλλονται μέρα με τη μέρα άρδην. Ο διαφαινόμενος επί μακρόν «εγκλωβισμός» προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα θα οδηγήσει σε περαιτέρω εκτίναξη του αριθμού των αιτημάτων. Για του λόγου το ασφαλές, τον Φεβρουάριο κατατέθηκαν 1.470 αιτήσεις ασύλου, σημειώνοντας άνοδο 34% από πέρυσι και 25,5% από τον Ιανουάριο του 2016. Πρώτοι παραμένουν οι Σύροι με 271 αιτήσεις για άσυλο τον Φεβρουάριο, έναντι 227 τον Ιανουάριο. Τελευταίοι, πια, έρχονται οι Αφγανοί με μόλις 43 αιτήσεις ασύλου τον περασμένο μήνα. Ενδεικτικό, προφανώς, της πικρίας τους για την απότομη αλλαγή στάσης των εταίρων έναντι της πληθυσμιακής τους ομάδας.