Με τους χειρότερους οιωνούς για την επιχειρηματικότητα έχει ξεκινήσει το 2016, καθώς μέσα στο πρώτο τρίμηνο παρατηρείται έκρηξη «λουκέτων». Τα στοιχεία από τις αρχές του έτους έως σήμερα δείχνουν:
α) Δραστική αύξηση των διαγραφών επιχειρήσεων και σημαντική μείωση των συστάσεων καινούργιων επιχειρηματικών σχημάτων, αλλά και
β) για πρώτη φορά στα χρόνια της κρίσης, το ισοζύγιο να μετατρέπεται σε αρνητικό. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Οτι οι διαγραφές επιχειρήσεων συνολικά σε όλη τη χώρα είναι περισσότερες κατά σχεδόν 4.000.
Σε αυτή τη «μαύρη τρύπα» της επιχειρηματικότητας κάποιες δραστηριότητες σταματούν οριστικά, κάποιες άλλες μεταναστεύουν σε γειτονικές χώρες και άλλες εισέρχονται στη σφαίρα της παραοικονομίας, της αδήλωτης εργασίας και των αδήλωτων εισοδημάτων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ) στο διάστημα από 1/1/2016 έως 22/3/2016 διαγράφηκαν 9.812 επιχειρήσεις, αριθμός κατά 78,08% υψηλότερος σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Η διαφορά με το 2015 είναι πολύ μεγαλύτερη και αυτό γιατί στις αρχές του περασμένου έτους επικρατούσε υπέρμετρη αισιοδοξία και είχαν καλλιεργηθεί μεγάλες προσδοκίες σε σημαντική μερίδα της κοινωνίας και των επιχειρήσεων λόγω της επικείμενης κυβερνητικής αλλαγής.
Θλιβερό ρεκόρ
Για τον λόγο αυτό, στο αντίστοιχο διάστημα του 2015 έχει καταγραφεί ο μικρότερος αριθμός διαγραφών της περιόδου 2012-2016 και δη 5.988. Ωστόσο, οι διαγραφές της τρέχουσας χρονιάς αποτελούν θλιβερό ρεκόρ της κρίσης, καθώς όχι μόνο το 2015, αλλά και τα προηγούμενα έτη ο αριθμός τους ήταν πολύ χαμηλότερος, μεταξύ 7.000 και 8.000.
Το πρώτο τρίμηνο του 2016 καταγράφεται όμως ένα ακόμη θλιβερό ρεκόρ. Για πρώτη φορά στην εξεταζόμενη περίοδο οι διαγραφές επιχειρήσεων είναι πολύ περισσότερες από τις εγγραφές και το ισοζύγιο είναι πλέον αρνητικό σε πανελλαδικό επίπεδο. Από τα στοιχεία του ΓΕΜΗ προκύπτει ότι στο διάστημα 1/1/2016-22/3/2016 οι συστάσεις νέων επιχειρήσεων ανήλθαν σε 5.988, λιγότερες δηλαδή κατά 3.824 από τις διαγραφές. Σε σύγκριση δε με το αντίστοιχο διάστημα του 2015 είναι λιγότερες κατά 25,47%, ενώ σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, ακόμη και με τα έτη 2012 και 2013 είναι λιγότερες κατά περίπου 45%.
Τα πραγματικά «λουκέτα», μάλιστα, δεν αποκλείεται να είναι περισσότερα από τα καταγεγραμμένα. Οπως επισημαίνουν στην «Κ» εκπρόσωποι των επιμελητηρίων, στα οποία ως γνωστόν λειτουργούν οι υπηρεσίες ΓΕΜΗ, δεν λείπουν και εκείνες οι περιπτώσεις επιχειρήσεων, κυρίως εμπορικών, που μια… ωραία πρωία βάζουν «λουκέτο» και «κατεβάζουν ρολά», χωρίς να το δηλώσουν πουθενά, απλώς διότι χρωστούν σε Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, προμηθευτές, τράπεζες.
Επιπλέον, από τα επιμελητήρια επισημαίνεται ότι δεν υπάρχει κάποια τεχνική αιτία (για παράδειγμα καθυστέρηση καταχώρισης των διαγραφών) για την οποία εμφανίζεται τόσο μεγάλος αριθμός διακοπής επιχειρηματικής δραστηριότητας, καθώς οι διαγραφές καταχωρίζονται αμέσως.
Η επιδείνωση στον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων από το δεύτερο εξάμηνο του 2015, η παρατεταμένη αβεβαιότητα σχετικά με την αξιολόγηση σε συνδυασμό με την πρόβλεψη για περαιτέρω μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, ως αποτέλεσμα των επικείμενων αλλαγών στο φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα αποτελούν τον βασικό λόγο της εκτόξευσης των «λουκέτων» σε δυσθεώρητα ύψη κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.
Καθυστέρηση
«Κανείς δεν κλείνει την επιχείρησή του τα Χριστούγεννα. Περίμεναν να περάσουν οι γιορτές, να δουν τι θα γίνει με την αξιολόγηση, βλέπουν ότι δεν προχωρά τίποτα και αποφασίζουν πλέον να διακόψουν την επιχειρηματική δραστηριότητα», επισημαίνει στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλου βιοτεχνικού επιμελητηρίου. Κάποια από τα εν Ελλάδι «λουκέτα» μεταφράζονται σε μετεγκατάσταση επιχειρήσεων σε γειτονικές χώρες και κυρίως στη Βουλγαρία. Ωστόσο, η πραγματική, η παραγωγική δραστηριότητα στη γείτονα είναι μικρότερη από όσο φημολογείται, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι «επιχειρήσεις» που μεταναστεύουν παίρνουν απλώς ΑΦΜ ή ανοίγουν τραπεζικό λογαριασμό.
Αυτό που παρατηρείται τελευταία ολοένα και περισσότερο είναι να κλείνουν κάποιες επιχειρήσεις, κυρίως ατομικές, αλλά οι ιδιοκτήτες τους να συνεχίζουν την παροχή των ίδιων υπηρεσιών, χωρίς αυτό να δηλώνεται πουθενά. Τα «επαγγέλματα της βαλίτσας», όπως τα χαρακτήρισε ο πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας κ. Γ. Καββαθάς είναι αυτά του κομμωτή, της αισθητικού, των καθηγητών κ.ά. Με άλλα λόγια, κλείνει ένα κομμωτήριο, αλλά ο ιδιοκτήτης του παρέχει τις υπηρεσίες κατ’ οίκον, χωρίς να κάνει νέα έναρξη εργασιών και επομένως χωρίς να εκδίδει απόδειξη.
Τα στοιχεία, τέλος, δείχνουν ότι τα «λουκέτα» δεν κάνουν διακρίσεις. Αναμφίβολα, το πλήγμα είναι μεγαλύτερο για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, όμως η αύξηση σε σύγκριση με πέρυσι είναι αξιοσημείωτη, της τάξης του 72%, ακόμη και σε ανώνυμες εταιρείες, που συνήθως είναι μεγαλύτερου μεγέθους επιχειρήσεις.