Τα κορυφαία επιτεύγματα της μεταπολεμικής Ευρώπης, τα οποία συναποτελούν και τη ζηλευτή έως τώρα υπεροχή της Γηραιάς Ηπείρου –η ελευθερία, η ευημερία και η ασφάλεια των πολιτών της– κινδυνεύουν να χαθούν, και μάλιστα με δραματικό τρόπο. Αυτό επιβεβαιώνουν χρόνο με τον χρόνο, μήνα με τον μήνα, οι εξελίξεις που σημειώνονται την τελευταία επταετία από την οικονομία μέχρι την τρομοκρατία. Είναι η επταετία των μεγάλων κρίσεων, όπου η Ευρώπη μοιραία αλλάζει, ο κόσμος ολόκληρος, βέβαια, αλλάζει, αλλά η Ευρώπη ακόμη περισσότερο, βιώνοντας μια υπαρξιακή αγωνία, με δεδομένο ότι αποτελεί τη στιγμή αυτή το πιο φιλόδοξο και πολύπλοκο ιστορικά πολιτικό project, της ενοποίησης. Είναι η εποχή που η Ευρώπη, ως ενιαία αντίληψη και υπόσταση, ως προοπτική προόδου και δύναμης, δοκιμάζεται. Και μάλιστα άγρια. Αραγε αιφνιδιάζεται αλλά ωριμάζει βίαια μέσα από τις πρωτόγνωρες εξελίξεις, ή κάτω από την πίεση των τρομακτικών γεγονότων γονατίζει και πιθανώς αποσυντίθεται;
Η Ευρώπη, ως ενιαία οντότητα, παρουσιάζει μεγάλα πολιτικά ελλείμματα, αδικαιολόγητες αγκυλώσεις και ατέλειες, που υπονομεύουν τις άμεσες αντιδράσεις της, την αποτελεσματική διαχείριση των κρίσεων και τη στρατηγική διακυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Προσπαθεί λοιπόν έτσι, ημιτελής ως πολιτική και πολιτειακή δομή ή, με άλλα λόγια, ανάπηρη, να αντιμετωπίσει ζωτικού χαρακτήρα προβλήματα για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, κολοσσιαίες νέες γεωπολιτικές προκλήσεις για το μέλλον της, για τη διατήρηση του επιπέδου ή την προστασία των 500 εκατομμυρίων πολιτών της. Και αυτό (έτσι) είναι αδύνατον. Είναι φύσει αδύνατον κατακερματισμένη και με τα παραδοσιακά ρεφλέξ που συντηρεί η πολιτική της ελίτ να το πράξει, να κινητοποιηθεί και να επιτύχει. Οι νέες μεγάλες προκλήσεις, τα νέα προβλήματα, χρειάζονται και καινούργια «εργαλεία» πολιτικής. Νέους μηχανισμούς παραγωγής αποφάσεων, νέους θεσμούς υπερεθνικής διακυβέρνησης και σχεδιασμού, ένα ενιαίο και πολύ ισχυρό κέντρο εξουσίας. Ο ηγέτης και τουλάχιστον δύο τρεις κρίσιμοι υπουργοί (π.χ. Οικονομικών, Εξωτερικών, Ασφαλείας), μία μικρή αλλά δυνατή, δηλαδή, κυβέρνηση της Ευρώπης, που θα είναι και άμεσα εκλεγμένη από τον λαό. Μία συμπαγής ηγεσία στην κορυφή ενός ομοσπονδιακού οικοδομήματος, περίπου όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Δεν υπάρχει άλλος δρόμος, κανένας απολύτως. Στις νέες «πληγές» που μεγεθύνονται και απειλούν την ευρωπαϊκή επιβίωση, όπως είναι η παρατεταμένη και βαθιά οικονομική ύφεση, η τεράστια κατά συνέπεια ανεργία στον Νότο, η μαζική μετανάστευση και το προσφυγικό, το ενεργειακό και το πρόβλημα του περιβάλλοντος, καθώς βεβαίως –και ίσως πάνω απ’ όλα τούτη την ώρα– η τρομοκρατία, οι λύσεις της θεραπείας και της ανάταξης δεν μπορεί παρά να είναι ενιαίες – πανευρωπαϊκές. Και λογικά θα πρέπει να παραχθούν, και μάλιστα γρήγορα, από ένα ενιαίο πανευρωπαϊκό πολιτικό κέντρο… πώς αλλιώς να γίνει; Ολα αυτά τα φλέγοντα προβλήματα δεν έχουν εθνικά σύνορα, είναι ηλίθιο να υποστηρίξει κανείς το αντίθετο! Στην αναχαίτιση της τρομοκρατίας, το πιο τρανταχτό σήμερα παράδειγμα, μπορεί να ελπίζει κανείς σοβαρά χωρίς την ύπαρξη ομοσπονδιακών μυστικών υπηρεσιών, παρόμοιων με το FBI; Χωρίς έναν ενιαίο μηχανισμό επιλογής μεταναστών; Χωρίς ενιαία θεσμοθετημένα κριτήρια; Χωρίς ενιαία πολιτική κοινωνικής ένταξης και φροντίδας των μεταναστών που θα παραμείνουν στην Ευρώπη (εργασία, ασφάλιση, παιδεία); Οχι, ιδού τα αποτελέσματα…