Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκινά τη διαδικασία μεταρρύθμισης του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, η οποία περιλαμβάνει προτάσεις για ένα δίκαιο και βιώσιμο σύστημα κατανομής των αιτούντων άσυλο στα κράτη μέλη, περαιτέρω εναρμόνιση των διαδικασιών ασύλου και των προτύπων για τη δημιουργία ισότιμων συνθηκών σε όλη την Ευρώπη και κατά συνέπεια τη μείωση των παραγόντων που λειτουργούν ως πόλος έλξης, υιοθετώντας μέτρα για τον περιορισμό των παράτυπων δευτερογενών μετακινήσεων, και διεύρυνση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO). Παράλληλα, η Επιτροπή θεσπίζει μέτρα για μεγαλύτερη ασφάλεια και καλύτερη διαχείριση των οδών νόμιμης μετανάστευσης στην Ευρώπη.
Η πρώτη εναλλακτική επιλογή που προτείνει, αφορά τη διατήρηση των ισχυόντων κριτηρίων του Δουβλίνου αλλά με την προσθήκη ενός μηχανισμού «μετεγκατάστασης έκτακτης ανάγκης» που θα ενεργοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις, όταν δηλαδή ένα κράτος-μέλος υφίσταται «δυσανάλογη πίεση».
Η δεύτερη εναλλακτική επιλογή προτείνει τη μετάβαση σε ένα νέο σύστημα κατανομής αιτούντων άσυλο μόνιμου χαρακτήρα βασισμένο σε κριτήρια όπως είναι «το μέγεθος, ο πλούτος και η ικανότητα απορρόφησης του κάθε κράτους-μέλους». «Η ευθύνη δεν θα συνδέεται πλέον με το σημείο της πρώτης εισόδου», αναφέρει η ανακοίνωση της Επιτροπής για τη δεύτερη εναλλακτική επιλογή, προσθέτοντας ότι διαφορετικές παραλλαγές αυτής της επιλογής είναι δυνατές, ανάλογα με το πόση ευθύνη επιθυμούν τα κράτη-μέλη να αναλάβει κράτος το οποίο θα δέχεται την αίτηση.
Επιπλέον η Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της κάνει αναφορά σε μια «μακροπρόθεσμη προοπτική» κατά την οποία θα εξεταστεί η «δυνατότητα μεταβίβασης της ευθύνης για την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου από το εθνικό στο ευρωπαϊκό επίπεδο».
Στο πλαίσιο των σημερινών προτάσεων η Επιτροπή εκφράζει, επίσης, την πρόθεσή της να προτείνει μέτρα πρόληψης των δευτερογενών μετακινήσεων εντός της ΕΕ που θα διασφαλίζουν τη μη «κατάχρηση» του νέου συστήματος και τη «μείωση» των παραγόντων που κάνουν ένα μικρό αριθμό κρατών-μελών πιο «ελκυστικά». Ως εκ τούτου, η Επιτροπή, αναφέρει πως «θα μπορούσε να προτείνει μέτρα για την αποθάρρυνση και την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παράτυπων δευτερογενών μετακινήσεων. Ειδικότερα, ορισμένα δικαιώματα θα μπορούσαν να εξαρτώνται από την «καταγραφή, τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων και την παραμονή στη χώρα της ΕΕ του αιτούντος».
Τέλος, η Επιτροπή αναφέρει πως θα εργαστεί σε μια σειρά μέτρων «ενίσχυσης της νόμιμης μετανάστευσης στην Ευρώπη» και «πολιτικών ένταξης». Μεταξύ αυτών των μέτρων περιλαμβάνονται ένα πιο «δομημένο» σύστημα επανεγκατάστασης και η αναθεώρηση της ευρωπαϊκής οδηγίας για τη Μπλε Κάρτα με πιο «ευέλικτους όρους εισδοχής».
Ο επίτροπος Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Η κινητικότητα των ατόμων θα είναι εγγενές χαρακτηριστικό του 21ου αιώνα. Για να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση, η Ευρώπη πρέπει να δημιουργήσει ένα εύρωστο και αποτελεσματικό κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, περιλαμβανομένων και των κανόνων του Δουβλίνου, το οποίο θα είναι δίκαιο τόσο για τα κράτη μέλη και τους πολίτες της ΕΕ όσο και για τους πρόσφυγες και τις χώρες προέλευσης και διέλευσης. Παρότι η ΕΕ θα συνεχίσει να επενδύει στο εργατικό δυναμικό της και να μάχεται κατά της ανεργίας, η Ευρώπη πρέπει επίσης να προωθήσει νόμιμες και ασφαλείς οδούς ώστε να μπορούν να φθάσουν στην ΕΕ τα άτομα που αναζητούν είτε προστασία είτε εργασία. Η Ευρώπη χρειάζεται να προσελκύσει ταλέντα από το εξωτερικό για να μπορέσει να στηρίξει την οικονομική της ανάπτυξη. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι αναγκαίο συμπλήρωμα των ενεργειών που έχουν ήδη αναληφθεί με σκοπό τη μείωση των παράτυπων μεταναστευτικών ροών προς και εντός της Ευρώπης, αλλά και την προστασία των εξωτερικών μας συνόρων. Τέλος, η πολυμορφία αποτελεί όλο και περισσότερο χαρακτηριστικό στοιχείο πολλών κοινοτήτων και πόλεων στην ΕΕ – πρέπει να την αγκαλιάσουμε και να την μετατρέψουμε σε ευκαιρία με τη βοήθεια καινοτόμων πολιτικών ένταξης.»