Να χαίρεσαι μόνο επειδή περπατάς στη λιακάδα

Να χαίρεσαι μόνο επειδή περπατάς στη λιακάδα

2' 34" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σπάνια ζωγράφος συγκέντρωνε διά βίου σε τόσο μεγάλο βαθμό την αποδοχή της κριτικής και του κοινού. Τεράστιο είναι το απόθεμα θεωρητικού και κριτικού λόγου για το έργο του, ενώ τα έργα του, πέρα από τους τοίχους με τα πρωτότυπα, βρίσκονται, σε αναπαραγωγές, σε χιλιάδες σπίτια, επειδή όλοι επιζητούν μια όψη του κόσμου όπως τον αντικρίζει το δικό του βλέμμα, επειδή όλοι χρειάζονται τη νεανική, σωματική του αισιοδοξία.

Οσοι είχαμε το δώρο της φιλίας του γευτήκαμε και την ανθρώπινη διάσταση: ο άνθρωπος έντυνε τον καλλιτέχνη με μια αστείρευτη φυσική ενέργεια που εκφραζόταν με τον σπινθηροβόλο λόγο, το τρυφερό πείραγμα, τις απολαυστικές μιμήσεις, την ανοιχτόκαρδη κουβέντα, τον αυτοσαρκασμό, την αγάπη προσώπων και πραγμάτων. Ο εξαιρετικός προσωπογράφος των τοπίων της Υδρας, της Σίφνου, των αθηναϊκών σπιτιών και των εκρήξεων του φωτός, με τα υλικά του ζωγράφου, κοσμογονικά γεννούσε την άλλη ύλη των πραγμάτων.

Ηταν ο ασυμβίβαστος μοντέρνος καλλιτέχνης: μολονότι παραστατικός, χρησιμοποίησε με σιγουριά μαέστρου τις τεχνικές της αφαίρεσης, χωρίς να σβήνει τα σχήματα της πραγματικότητας. Και είχε την τόλμη, σπάνια σε πετυχημένους καλλιτέχνες, να υπερβεί τις απαιτήσεις του κοινού του και τις προσδοκίες των θεωρητικών. Οταν όλοι τον αποθέωναν ως μάγο του χρώματος, δεν δίστασε να δείξει ότι για κάθε χρώμα της επιφάνειας των αισθήσεων, υπάρχει το υπερβατικό, του βάθους που νοείται πνευματικό: το λευκό και το μαύρο. Ετσι δημιούργησε τα περίφημα ασπρόμαυρα τοπία με τα μελάνια. Ηταν απλός σαν νησιώτης άγονου κατσάβραχου και πολυσύνθετος στις επιλογές του. Διάλεγε τους φίλους του από όλο το άνυσμα της κοινωνίας – αρχηγοί κράτους και κυβερνήσεων, ποιητές, φιλόσοφοι, αλλά και ψαράδες και μανάβηδες, όλοι εγκολπωμένοι στη συνείδησή του ως πολύτιμα τιμαλφή αγάπης: ποτέ δεν έκανε προσωπογραφίες κατά παραγγελία, αλλά μόνο πορτρέτα των επιστήθιων φίλων και με την ίδια αφοσίωση τους περιέβαλε όλους και όλες. Για τους μαθητές και τις μαθήτριές του δεν ήταν απλώς δάσκαλος της ζωγραφικής και του ήθους – ήταν ο άνθρωπός τους, τον αγαπούσαν με μια προσήλωση που μόνο στους γονείς δαψιλεύεται.

Οι δεσμοί του Τέτση με τους ταπεινούς, αυθεντικούς ανθρώπους, η χαρά του να περιδιαβάζει στη λαϊκή κάθε βδομάδα, όχι μονάχα ψωνίζοντας τα «ζαρζαβατικά», όπως έλεγε, αλλά κυρίως κουβεντιάζοντας για να ακούσει τα νέα της οικογένειάς τους σαν να ήταν δική του, να μοιραστεί τις έγνοιες τους, τον οδηγούσαν κατευθείαν στην αποφόρτιση όλων αυτών των ερεθισμάτων στο εργαστήριο. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι ένα μοναδικό μνημειακό ζωγραφικό σύνολο στην ελληνική ζωγραφική, με άνοιγμα 58 μέτρων σε απίστευτα πολύβουο ορυμαγδό, αντάξιο ενός Ντελακρουά, δεν είναι πολεμική ή αλληγορική σκηνή αλλά η περίφημη «Λαϊκή Αγορά» που δώρισε στην Εθνική Πινακοθήκη πριν από χρόνια. Η «Λαϊκή Αγορά» έχει τις διαστάσεις εποποιίας και δεν είναι υπερβολή να χαρακτηριστεί το σημαντικότερο έργο ενός πολυσύνθετου καλλιτέχνη που διάλεξε ως κορωνίδα της δουλειάς του τη μνημειακή κρυστάλλωση της πιο απλής και στοιχειώδους αίσθησης που όλοι έχουμε ζήσει: την αναίτια ευφροσύνη που σου δημιουργεί ένας τοίχος που απορροφά το φως, τη χωρίς αφορμή χαρά να περπατάς σε έναν πολύβουο, πολύχρωμο, πολύγευστο και μυριστικό δρόμο, να χαίρεσαι όχι για το τι κατόρθωσες, για το τι προσδοκάς, αλλά μόνο επειδή είσαι ζωντανός και περπατάς στη λιακάδα.

* Καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή