Οι φήμες κυκλοφορούσαν εδώ κι εκατό χρόνια, αλλά οι αρχαιολόγοι γελούσαν όταν τις άκουγαν. Γιατί εδώ που τα λέμε, ποιος να θέλει να κλέψει το κεφάλι του Ουίλιαμ Σαίξπηρ και τι να το κάνει; Μόνο που προ ημερών το αρχαιολογικό γέλιο έμεινε μετέωρο. Διότι επετράπη σε επιστήμονες να «σκανάρουν» το μνήμα του Σαίξπηρ στο Στράτφορντ Απόν Εϊβον. Και αντί για το κρανίο του συγγραφέα, τα μηχανήματα εντόπισαν τις τρύπες που είχαν κάνει οι τυμβωρύχοι!
Καθώς ο συντάκτης του περιοδικού «The Argosy», που ήδη από το 1879 είχε γράψει πως ο Σαίξπηρ έπεσε θύμα μεταθανάτιας ληστείας, λαμβάνει τώρα συγχαρητήρια στον άλλο κόσμο απ’ τον ίδιο τον ακέφαλο συγγραφέα, οι Βρετανοί αστυνομικοί συμβιβάζονται με την ιδέα πως για το κρανίο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, το κοιμητήριο της γενέτειράς του δεν ήταν η τελευταία κατοικία. Οσο για το πού θα βρει παρηγοριά το ακέφαλο σώμα του μεγάλου συγγραφέα… ίσως στις αγκαλιές της Μάτα Χάρι, του Φρίντριχ Σίλερ, ή του λήσταρχου Γιαγκούλα. Κανείς απ’ αυτούς βέβαια δεν θα μπορέσει να του ψιθυρίσει λόγια παρηγοριάς. Γιατί κι εκείνων τα κεφάλια ακολούθησαν διαφορετική πορεία απ’ το υπόλοιπο σώμα τους.
Ο κτηνοτρόφος
Και μπορεί η κεφαλή του λήσταρχου Γιαγκούλα να κατέληξε στο Εγκληματολογικό Μουσείο της Αθήνας πολλά χρόνια μετά που πυροβόλησαν τον… ιδιοκτήτη της οι χωροφύλακες του Ολύμπου κι ένας αιμοδιψής κτηνοτρόφος προσφέρθηκε να την αφαιρέσει απ’ το σώμα του, αλλά οι υπόλοιποι της ακέφαλης παρέας δεν είχαν την ανάλογη τύχη.
Πάρτε τον μεγάλο Γερμανό ποιητή Φρίντριχ Σίλερ για παράδειγμα. Η τελευταία φορά που η κεφαλή του εθεάθη ήταν το 1805, όταν ενταφιάστηκε στη Βαϊμάρη, σε ένα μαυσωλείο όπου θάβονταν όλοι οι επιφανείς της εποχής του. Είκοσι χρόνια αργότερα, οι ντόπιοι άρχοντες το ξανασκέφτηκαν και είπαν να τον θάψουν με τιμές, όπως άξιζε στο έργο του. Μόνο που όταν έσκαψαν στο μαυσωλείο ήταν αδύνατον να βρουν ποιος απ’ τους σκελετούς ήταν δικός του και έτσι ο δήμαρχος είπε να διαλέξουν αυτόν με το μεγαλύτερο κρανίο – διότι σκέφτηκε προφανώς πως αυτό θα ανήκει στον εξυπνότερο των ενταφιασθέντων!
Οι ναζί
Κάπως έτσι, άρχισαν οι περιπέτειες του Σίλερ μετά θάνατον: στην πορεία το κρανίο του το άρπαξαν οι ναζί μαζί με το έτερο περιπετειώδες λείψανο, εκείνο του στενού φίλου του Σίλερ, του Γκαίτε! Κι αν οι Σύμμαχοι τελικώς το επέστρεψαν στη Βαϊμάρη το 1945, πολύ αργότερα, το 2008, έγινε εξέταση DNA και διαπιστώθηκε πως ούτε η κεφαλή που κόντεψε να κάνει τον γύρο του κόσμου ανήκε στον Σίλερ, ούτε και καμία άλλη απ’ τον ομαδικό τάφο όπου είχε αρχικά ενταφιαστεί. Πράγμα που σίγουρα θα έκανε το απολεσθέν κεφάλι της Μάτα Χάρι να χαμογελάσει πλατιά.
Το δικό της κεφάλι, βλέπετε, απέδρασε απ’ το Μουσείο Ανατομίας του Παρισιού πολύ καιρό μετά τη 15η Οκτωβρίου του 1917, οπότε και την έστησαν στο απόσπασμα για τα κατορθώματά της. Οπως συνηθιζόταν τότε, η κεφαλή της κατασκόπου απεκόπη και με συνοδευτικό σημείωμα εστάλη στο μουσείο ως λάφυρο.
Η Μάτα Χάρι
Αλλά όπως ακριβώς αρμόζει σε μία κατάσκοπο ολκής, η Μάτα Χάρι δεν έμεινε για πολύ στη βιτρίνα: το κεφάλι με τα κόκκινα μαλλιά άφησε πίσω του την προθήκη και με τη βοήθεια κάποιου άγνωστου κυνηγού κεφαλών απέδρασε, αφήνοντας τον διευθυντή του Μουσείου να θρηνεί για το αγαπημένο του έκθεμα.
Οπως ακριβώς οι αστρονόμοι ακόμα και τώρα καταριούνται τον διαταραγμένο κύριο που στην κηδεία του Γαλιλαίου πρόλαβε να υφαρπάξει το ένα του δόντι και τα δύο του δάκτυλα (!) για να τα πουλήσει σε δημοπρασία. Αλλά βέβαια, τι να πει και η Μαρία Κάλλας που την «απήγαγαν» σε τεφροδόχο απ’ το κοιμητήριο Περ Λασέζ και την περιέφεραν στο Παρίσι το 1978; Βλέπετε, με τη βοήθεια διάφορων αετονύχηδων, οι νεκροί ενίοτε ταξιδεύουν.
Θα θυμάστε τι πέρασε η σορός του προέδρου της Κύπρου, Τάσσου Παπαδόπουλου: ένα χρόνο μετά την κηδεία του, ένα τρίο απατεώνων σκέφτηκε να κλέψει ό,τι απέμεινε απ’ τον πρόεδρο, κάνοντας ξαφνική έφοδο στο νεκροταφείο της Κάτω Δευτέρας, για να ζητήσει στη συνέχεια λύτρα προκειμένου να επιστρέψει το σώμα στη θέση του.
Τα λύτρα
Η αλλόκοτη κλοπή έμοιαζε εξαιρετικά με όσα υπέστη ο Τσάρλι Τσάπλιν στο πέρασμά του προς τον άλλο κόσμο. Εκείνον τον έκλεψε από το νεκροταφείο ένας Πολωνός κι ένας Βούλγαρος που μετά ζητούσαν από τη χήρα του 400.000 λίρες ως λύτρα. Σα να επρόκειτο για ταινία, όμως, η Ούνα Τσάπλιν απάντησε πως «δεν πληρώνω φράγκο. Ο Τσάρλι θα ξεκαρδιζόταν με όλο αυτό!» κι άφησε τους απαγωγείς να την παίρνουν ξανά και ξανά τηλέφωνο. Κάπως, έτσι, μάλιστα τους έπιασαν και οι αστυνομικοί: καλούσαν διαρκώς απ’ το ίδιο καρτοτηλέφωνο το οποίο εντόπισε ο ελβετικός ΟΤΕ, οπότε το βουλγαροπολωνικό ντουέτο συνελήφθη με το ακουστικό στο χέρι.
Αλλά αν ο Τσάρλι Τσάπλιν επέστρεψε τελικά στο μνήμα του αρτιμελής, οι περισσότεροι τεθνεώτες αυτού του ρεπορτάζ δεν ευτύχησαν να έχουν την τύχη του. Και πρώτος πρώτος, ο μέγας Ναπολέων. Γιατί μπορεί ο αυτοκράτωρ να έζησε φοβερές περιπέτειες εν ζωή, αλλά τίποτε δεν ήταν σαν αυτά που πέρασε το… μόριό του μετά θάνατον.
Η διαθήκη
Η υπόθεση ξεκίνησε στο κρεβάτι της νεκροψίας του Βοναπάρτη. Ο προσωπικός του γιατρός, που μόλις είχε μάθει πως έμεινε εκτός διαθήκης απέκοψε το μέλος βίαια, παραδίδοντάς το στον ιερέα του Ναπολέοντα, τον πατέρα Βινιάλι. Ο οποίος θα πρέπει να είχε επιχειρηματικό πνεύμα αν κρίνουμε απ’ το γεγονός πως σαράντα έτη αργότερα το αλλόκοτο αυτό ενθύμιο είχε περάσει στην κατοχή ενός Αμερικανού που το χτύπησε σε μία δημοπρασία, με την περιγραφή… «μουμιοποιημένος τένοντας»! Τελικά, πάντως, και αφού προς μεγάλη ντροπή του αυτοκράτορα το μόριό του πέρασε ακόμα και από τη βιτρίνα του Μουσείου Γαλλικής Τέχνης στη Νέα Υόρκη, το «έκθεμα» κατέληξε στον διάσημο ουρολόγο Τζον Λάτιμερ ο οποίος το φρόντισε όπως θα άξιζε σε κάθε μέλος του μεγάλου στρατηλάτη: για 30 χρόνια δεν το έδειξε ποτέ σε κανέναν και μόνο το 2007, μετά τον θάνατό του, η κόρη του το ανακάλυψε φυλαγμένο στο γραφείο του.
Και η… διακριτικότητα
Κι έτσι κάπως, προ δύο περίπου ετών το μόριο του Βοναπάρτη είχε και τις πρώτες του επισκέψεις: απ’ το βρετανικό Channel 4 ο παρουσιαστής Μαρκ Εβανς ταξίδεψε στο Νιου Τζέρσεϊ για να το θαυμάσει από κοντά, δεν κατάφερε όμως να το «γράψει» με την κάμερά του, αφού όπως είπε και η κόρη του Τζον Λάτιμερ, «έστω και υπό αυτές τις αλλόκοτες συνθήκες, καλό είναι να δείξουμε κάποια διακριτικότητα…». Αν κρίνουμε απ’ την εξαφάνιση του κρανίου του Ουίλιαμ Σαίξπηρ εδώ και 400 χρόνια, την ίδια διακριτικότητα αξιώθηκε και το δικό του αποκομμένο μέλος.
Εκτός κι αν τώρα που εσείς διαβάζετε αυτές τις γραμμές, σε κάποιο διαμέρισμα της αγγλικής επαρχίας, κάποιος κύριος κοιτάζει περιπαθώς την κεφαλή του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ενώ εκείνη του ανταποδίδει βλέμμα ηρωικό και πένθιμο…