Παρά το ένδοξο θεατρικό παρελθόν της και το γεγονός ότι οι αρχαίες τραγωδίες διδάσκονται στις δραματικές σχολές όλου του κόσμου, η σημερινή Ελλάδα δεν εξάγει παρά ένα ελάχιστο ποσοστό της θεατρικής παραγωγής της στο εξωτερικό. Κι όμως, το ενδιαφέρον για το σύγχρονο ελληνικό θέατρο δεν περιορίζεται στον ελλαδικό χώρο, όπως αποδεικνύεται από τη νέα, πολλά υποσχόμενη συνεργασία του φημισμένου ανεξάρτητου βρετανικού εκδοτικού οίκου Oberon και των εκδόσεων Σοκόλη, με στόχο την έκδοση μιας συλλογής νεοελληνικών θεατρικών έργων («The Oberon Anthology of Contemporary Greek Plays»).
Πρόκειται, ουσιαστικά, για την πρώτη μεγάλης εμβέλειας ανθολογία σύγχρονων ελληνικών έργων στα αγγλικά, αφού η συλλογή «Σύγχρονο ελληνικό θέατρο», που εξέδωσαν το 1999 οι εκδόσεις Αrcadia σε συνεργασία με το Theatre Lab, είχε πιο περιορισμένη κυκλοφορία. Το βιβλίο αναμένεται να κυκλοφορήσει μέσα στο 2017 και θα περιλαμβάνει πέντε έργα, τα οποία επιλέχθηκαν από την αγγλική πλευρά ανάμεσα σε περίπου 30 προτάσεις, ενώ, αν όλα εξελιχθούν καλώς, θα υπάρξουν και επόμενοι τόμοι. Το αξιόλογο εγχείρημα αποτελεί καρπό πρωτοβουλίας της Αθηνάς Σοκόλη, η οποία ανέλαβε τη διεύθυνση των εκδόσεων πριν από σχεδόν 15 χρόνια. Κόρη ενός εκδότη και μιας ηθοποιού, κατάφερε να συνδέσει τα πάθη των γονιών της, εμφυσώντας νέα πνοή στους χώρους ενός ιστορικού οίκου (οι ανθολογίες ελληνικής πεζογραφίας με το χαρακτηριστικό κόκκινο εξώφυλλο δεν λείπουν από κανένα σπίτι) και εντάσσοντας δυναμικά το θέατρο στα πεδία συστηματικής ενασχόλησης του οίκου.
Σήμερα ο κατάλογος των εκδόσεων αριθμεί περί τους 150 τίτλους ελληνικών και ξένων θεατρικών έργων, μεταξύ των οποίων η μοναδική κωμωδία του Γκαίτε, «Συνένοχοι», το «Η δημιουργία του κόσμου και άλλες υποθέσεις» του Αρθουρ Μίλερ, στην πρώτη του ελληνική μετάφραση, και το «Οφσάιντ. Εκτός παιδιάς» του Καταλανού Σέρτζι Μπελμπέλ. Πρόσφατα, μάλιστα, το Εθνικό Θέατρο τους ανέθεσε την επιμέλεια των κειμένων των παραστάσεών του. Φιλοδοξώντας να βοηθήσει στη «διεθνοποίηση του ελληνικού θεάτρου», η κ. Σοκόλη προσέγγισε τους τρεις σημαντικότερους βρετανικούς εκδοτικούς οίκους με ειδίκευση στις παραστατικές τέχνες. Στο ταξίδι της στο Λονδίνο πήρε μαζί της αποσπάσματα από έργα 13 συγγραφέων, έχοντας φροντίσει να μεταφραστούν με δικά της έξοδα όσα ήταν αμετάφραστα στα αγγλικά. Ενθουσιασμένοι με το υλικό, οι εκπρόσωποι της Oberon Books διάλεξαν πέντε έργα, προκειμένου να εκπροσωπούνται εξίσου οι γυναίκες και οι άνδρες συγγραφείς, καθώς και όλα τα είδη θεάτρου, για να δημιουργηθεί μία «πολυσχιδής ανθολογία».
Ετσι, ο λυρικός μονόλογος «…και Ιουλιέττα» του Ακη Δήμου, ο οποίος επιλέχθηκε ενόψει των εορτασμών για τα 100 χρόνια Σαίξπηρ, συνυπάρχει με το σκοτεινό «Wolfgang» του Γιάννη Μαυριτσάκη, βασισμένο στην πραγματική ιστορία του αγοριού που ζούσε για χρόνια φυλακισμένο σε ένα υπόγειο. Ακόμα, η κωμικοτραγική «Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α.» της Λένας Κιτσοπούλου συναντά το ανατρεπτικό «Angelstate» της Νίνας Ράπη, που παρουσιάστηκε το φθινόπωρο στο Θέατρο Τέχνης με τη μορφή αναλογίου, και τη βραβευμένη μαύρη κωμωδία του Χαράλαμπου Γιάννου «Πείνα». Πρόκειται για έργα που «ξεφεύγουν από τα όρια της εντοπιότητας και πραγματεύονται καθολικές αλήθειες. Ακόμα και αν εκτυλίσσονται στην Ελλάδα, δεν χαρακτηρίζονται από εσωστρέφεια», διευκρινίζει η επικεφαλής των ελληνικών εκδόσεων.
Ο βρετανικός οίκος έχει πλέον τα δικαιώματα για να κυκλοφορήσει τις αγγλικές μεταφράσεις των έργων όχι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και σε άλλες χώρες, ενώ οι ελληνικές τους εκδοχές θα κυκλοφορήσουν εκ νέου από τις εκδόσεις Σοκόλη. Παράλληλα η κ. Σοκόλη βρίσκεται σε στάδιο διαπραγματεύσεων, προκειμένου ανθολογίες νεοελληνικού θεάτρου να κυκλοφορήσουν στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία και, πιο μακροπρόθεσμα, στην Τουρκία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Κι αν οι ανθολογίες θεατρικών έργων απευθύνονται κυρίως σε ένα «ειδικό» κοινό, η κυκλοφορία του βιβλίου, το αργότερο μέχρι την επόμενη άνοιξη, θα συνοδεύεται από ένα ανοιχτό σε όλους φεστιβάλ νεοελληνικού θεάτρου, το οποίο θα πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα στην Ελλάδα και στην Αγγλία, με τη συμμετοχή Ελλήνων και Αγγλων ηθοποιών.
Οι εκδόσεις Σοκόλη ιδρύθηκαν πριν από μισό αιώνα και ξεχώρισαν χάρη στις προσεγμένες ανθολογίες ελληνικής πεζογραφίας και ποίησης, και χάρη σε μία σειρά δοκιμίων για τη λογοτεχνία και το θέατρο. Την τελευταία δεκαετία έχουν μετατραπεί στον κατεξοχήν ελληνικό θεατρικό εκδοτικό οίκο, «προμηθεύοντας» δεκάδες θέατρα με κείμενα για τις παραστάσεις τους, ενώ συνεχίζουν να εκδίδουν μεταφράσεις κλασικών έργων της διεθνούς λογοτεχνίας και του θεάτρου. Η έναρξη της συνεργασίας τους με το Εθνικό Θέατρο επισημοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα.