Ανατροπές με αύξηση εισφορών και κατά συνέπεια μεγάλες μειώσεις μισθών φέρνει για εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους μισθωτούς (του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα), εργαζόμενους με «μπλοκάκια», ελεύθερους επαγγελματίες (αυτοαπασχολούμενους, εμποροβιοτέχνες και επιστήμονες) αλλά και αγρότες το νέο ασφαλιστικό. Με στόχο την αύξηση των εσόδων του ενιαίου φορέα κοινωνικής ασφάλισης (ΕΦΚΑ), στον οποίο θα ενταχθούν όλα τα Ταμεία κύριας ασφάλισης, το υπουργείο Εργασίας συμπεριλαμβάνει διατάξεις που ανατρέπουν τα μέχρι σήμερα ισχύοντα στο θέμα των εισφορών, κυρίως για την κύρια ασφάλιση.
Από την ψήφιση του νόμου και μετά, το συνολικό ποσοστό εισφοράς του κλάδου σύνταξης στον ΕΦΚΑ (μισθωτού και εργοδότη) ορίζεται σε 20% επί των πάσης φύσεως αποδοχών των εργαζόμενων, με εξαίρεση τις κοινωνικού χαρακτήρα έκτακτες παροχές λόγω γάμου, γεννήσεων τέκνων, θανάτου και βαριάς αναπηρίας. Οπως δε έχει αποκαλύψει η «Κ» από την 1η Ιανουαρίου 2017, το ίδιο θα ισχύσει και για τους δημοσίους υπαλλήλους. Η εισφορά κατανέμεται κατά 6,67% για τον εργαζόμενο και κατά 13,33% για τον εργοδότη.
Ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας εισφοράς ορίζεται το 10πλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό, ήτοι 5.860 ευρώ. Το ανώτατο αυτό όριο ισχύει και για τις περιπτώσεις πολλαπλής μισθωτής απασχόλησης ή έμμισθης εντολής, καθώς επιβάλλεται εισφορά και επί της πολλαπλής απασχόλησης, ήτοι καταργείται η εξαίρεση των «νέων ασφαλισμένων» που, βάσει του νόμου Σιούφα (Ν.2084/1992), μπορούσαν να επιλέγουν ασφάλιση από έναν μόνο φορέα κύριας ασφάλισης.
Τα «μπλοκάκια»
Αναλυτικά, το δικαίωμα που διατηρούσαν ασφαλισμένοι μετά το 1992 κυρίως με «μπλοκάκια» καταργείται, και από την 1η Ιανουαρίου 2017 προβλέπεται η υποχρέωση καταβολής διπλού ασφαλίστρου 20% για κύρια σύνταξη, σε περιπτώσεις παράλληλης απασχόλησης. Ετσι, όλοι οι ασφαλισμένοι, ανεξάρτητα από το πότε εντάχθηκαν στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, θα πρέπει να καταβάλουν ασφαλιστικές εισφορές για κάθε αναληφθείσα επαγγελματική δραστηριότητα.
Παράλληλα, το σχέδιο νόμου προβλέπει ασφαλιστική εισφορά για τον κλάδο σύνταξης ύψους 20% (6,67% σε βάρος των ασφαλισμένων και κατά 13,3% σε βάρος των εργοδοτών) και για όσους το εισόδημα προέρχεται από τη διαρκή σχέση παροχής υπηρεσιών.
Μάλιστα, ξεκαθαρίζεται ότι υπόχρεος για την καταβολή εργοδοτικής εισφοράς είναι οποιοδήποτε πρόσωπο (φυσικό ή νομικό) για το οποίο οι ασφαλισμένοι παρέχουν υπηρεσίες έναντι περιοδικής παροχής.
Οι διατάξεις αυτές αναμένεται να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις στους χιλιάδες εργαζομένους με «μπλοκάκι», καθώς ειδικοί σε εργασιακά, ασφαλιστικά και φορολογικά θέματα εκτιμούν ότι στην πράξη θα κληθούν να καλύψουν τόσο την εισφορά εργαζομένου όσο και την εισφορά του εργοδότη από το εισόδημά τους. Τυχόν υψηλότερα ή χαμηλότερα ποσοστά ασφαλιστικών εισφορών κλάδου σύνταξης ασφαλισμένου και εργοδότη που προβλέπονται έως την έναρξη ισχύος του νέου ασφαλιστικού αναπροσαρμόζονται ετησίως ισόποσα και σταδιακά από 1η Ιανουαρίου 2017 και εφεξής, ώστε από 1η Ιανουαρίου 2020 να διαμορφωθούν στο 20%.
Ανατροπές αναμένονται και για τους ασφαλισμένους στο ΝΑΤ, αλλά και για τους δημοσιογράφους, καθώς θα επαναπροσδιοριστεί το ύψος των εισφορών που πληρώνουν έως σήμερα και είναι κάτω του νέου ενιαίου ορίου.
Στο 20% ορίζεται η εισφορά και για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους, ασφαλισμένους έως σήμερα στα Ταμεία ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ. Οι εισφορές υπολογίζονται επί του μηνιαίου εισοδήματος, όπως αυτό καθορίζεται είτε με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα είτε με βάση την καθαρή αξία των παρεχόμενων μηνιαίων (ή σε άλλη τακτική βάση) υπηρεσιών κάθε έτους, για το οποίο εκδίδονται τιμολόγια, αποδείξεις δαπάνης ή δελτία παροχής υπηρεσιών.
Το ετήσιο εισόδημα για μέλη προσωπικών εταιρειών υπολογίζεται με το πηλίκο της διαίρεσης του συνολικού μερίσματος της εταιρείας διά του ποσοστού συμμετοχής του κάθε μέλους. Στην περίπτωση οικογενειακής επιχείρησης (όπου απασχολούνται σύζυγοι ή και τέκνα), οι εισφορές κάθε μέλους υπολογίζονται επί του κατώτερου ασφαλίστρου, που είναι ο κατώτατος βασικός μισθός, ήτοι 586 ευρώ.
Να σημειωθεί ότι πάγια ρύθμιση ισχύει για τα πρώτα 5 χρόνια υπαγωγής στην ασφάλιση για όλους τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους (ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ), καθώς ορίζεται κατώτερο ασφαλιστέο εισόδημα το 80% του κατώτατου μισθού. Για τα υπόλοιπα χρόνια το κατώτερο εισόδημα επί του οποίου ορίζεται εισφορά είναι 586 ευρώ.
Υποχρέωση εισφοράς 20% έχουν επίσης τα μέλη ή μέτοχοι οργανισμών και κάθε μορφής εταιρειών πλην των ανώνυμων και των ιδιωτικών κεφαλαιουχικών, των οποίων ο σκοπός συνιστά δραστηριότητα για την οποία τα ασκούντα αυτήν πρόσωπα υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ. Την ίδια υποχρέωση έχουν επίσης ο μοναδικός εταίρος μονοπρόσωπης ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας, τα μέλη του Δ.Σ. των Α.Ε. με αντικείμενο επιχειρήσεως επαγγελματική, βιοτεχνική ή εμπορική δραστηριότητα σε όλη την επικράτεια, εφόσον αυτά είναι μέτοχοι κατά ποσοστό 3% τουλάχιστον, καθώς και οι μέτοχοι Α.Ε., κάτοχοι ονομαστικών μετοχών, των οποίων οι σκοπός είναι η μεταφορά προσώπων ή πραγμάτων επί κομίστρω με αυτοκίνητα δημοσίας χρήσεως.
Νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες
Για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους των δύο Ταμείων δίνεται η δυνατότητα σταδιακής αύξησης των εισφορών για μεγαλύτερο μεταβατικό διάστημα. Στη νέα διάταξη, τα μεταβατικά διαστήματα αυξάνονται κατά τουλάχιστον ένα χρόνο.
Για τους επιστήμονες ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ προβλέπεται νέα βελτιωμένη διάταξη, αναφορικά με την έκπτωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 50% για τη τριετία 2017-2019.
Αναλυτικά, η έκπτωση της τάξης του 50% θα ξεκινά από εισοδήματα έως 13.000 ευρώ (έναντι 10.000 ευρώ της αρχικής διάταξης) και θα μειώνεται κατά 1% ανά 1.000 ευρώ. Αλλά και οι αγρότες, από την 1η Ιανουαρίου 2021, θα καταβάλλουν ασφαλιστική εισφορά στον κλάδο κύριας σύνταξης 20% επί τους εισοδήματός τους, όπως αυτό καθορίζεται με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα από την ασκούμενη αγροτική δραστηριότητα.
Για το διάστημα από 1/7/215 έως 31/12/2016 το ύψος της μηνιαίας εισφοράς αυξάνεται 3 μονάδες, στο 10% επί των υφιστάμενων ασφαλιστικών κατηγοριών.
Για το 2017 η εισφορά διαμορφώνεται στο 14%, το 2018 αυξάνεται στο 16%, το 2019 στο 18% και το 2020 στο 19% ώστε από την 1η Ιανουαρίου 2021 και εφεξής να οριστεί στο 20%.
Μόνο για τους αγρότες, το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα θα υπολογίζεται επί του 70% του εκάστοτε κατώτατου μισθού.