Παρά τις περί του αντιθέτου κυβερνητικές δεσμεύσεις, το ασφαλιστικό νομοσχέδιο βρίθει ανατροπών σε συντάξεις και εισοδήματα εκατομμυρίων ασφαλισμένων και συνταξιούχων. Στο κάδρο των περικοπών μπαίνουν κυρίως οι νέοι συνταξιούχοι, χωρίς αυτό να αποκλείει μειώσεις και στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις.
Hδη συνταξιούχοι: Οι παρεμβάσεις στο εισόδημα των ήδη συνταξιούχων ξεκινούν με τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις. Οι περικοπές θα γίνουν μέσω του επανυπολογισμού των ήδη καταβαλλομένων επικουρικών, με βάση το νέο σύστημα, το οποίο οδηγεί σε μειώσεις που, όπως εξηγεί στην «Κ» ο εργατολόγος Δημήτρης Μπούρλος, θα κυμαίνονται από 30% έως 40%. Βάσει σχεδίου, προστατεύονται μόνον οι συνταξιούχοι που έχουν καθαρά εισοδήματα από συντάξεις (κύριες και επικουρικές) έως 1.170 ευρώ.
Μειώσεις θα υπάρξουν και στους δικαιούχους του ΕΚΑΣ, από τον Ιούλιο και μετά, καθώς ορίζονται νέα χαμηλότερα εισοδηματικά κριτήρια. Μεγαλύτερες μειώσεις αναμένονται εντός του 2017, καθώς το σχέδιο ορίζει ότι οι παρεμβάσεις θα γίνουν «εμπροσθοβαρώς».
Περικοπές της τάξης του 32,5% έρχονται στα μερίσματα που χορηγεί το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ), για το οποίο προβλέπεται και η εφαρμογή ρήτρας μηδενικού ελλείμματος. Μειώσεις 12%-15% έρχονται και για τα εφάπαξ όσων αποχώρησαν από τον Σεπτέμβριο του 2013 και μετά, για τα οποία θεσμοθετείται νέος τρόπος υπολογισμού.
Ακόμη και οι διπλοσυνταξιούχοι θα υποστούν μία επιπλέον μείωση στις κύριες συντάξεις τους, καθώς η εισφορά 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ, που επιβλήθηκε το περασμένο καλοκαίρι, θα υπολογίζεται από 1ης Ιουλίου στο άθροισμα των συντάξεων. Περικοπές θα υποστούν οι συνταξιούχοι που εργάζονται.
Μελλοντικοί συνταξιούχοι: Ακόμη μεγαλύτερες είναι οι επιβαρύνσεις για τους μελλοντικούς συνταξιούχους. Με τον νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης, καταργούνται τα κατώτατα όρια και εισάγεται ο θεσμός της εθνικής σύνταξης, που για φέτος διαμορφώνεται στα 384 ευρώ ύστερα από 20 χρόνια εργασίας (346 ευρώ για 15 χρόνια). Σε αυτήν θα προστίθεται η ανταποδοτική, η οποία, με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης, θα οδηγεί σε ελαφρώς μεγαλύτερες νέες συντάξεις, μόνο σε λίγα χρόνια ασφάλισης (έως 25) και για εισοδήματα μέχρι τα 1.000 ευρώ, και θα αρχίσουν να μειώνονται για τα υψηλότερα εισοδήματα με περισσότερα χρόνια ασφάλισης, πάντα σε σύγκριση με τις σημερινές, στις οποίες η κυβέρνηση πλέον ενσωματώνει τις περικοπές που έχουν κριθεί αντισυνταγματικές. Στους συνταξιούχους που θα λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω αναπηρίας, με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως και 79,99%, θα χορηγείται το 75% της εθνικής σύνταξης, και με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως και 66,99%, θα καταβάλλεται το 50%.
Εργαζόμενοι: Η «θυσία των νέων» ξεκινάει από τη στιγμή της ασφάλισης, καθώς το σχέδιο προβλέπει σημαντικές και σε ορισμένες περιπτώσεις εξοντωτικές αυξήσεις εισφορών, χωρίς να αντιστοιχούν σε μεγαλύτερες μελλοντικές παροχές.
Μεγαλύτερες επιβαρύνσεις έρχονται για τους επιστήμονες – αυτοαπασχολούμενους με εισοδήματα άνω των 25.000 ευρώ, των οποίων οι εισφορές από 1η Ιανουαρίου 2017 ορίζονται στο 20% επί του φορολογητέου εισοδήματός τους. Αντίστοιχα, και οι αγρότες σταδιακά και έως το 2022 θα οδηγηθούν σε εισφορές 20%, μόνο για κύρια σύνταξη.
Εντύπωση προκαλεί το άρθρο 39, με το οποίο οι νέοι επιστήμονες του ΕΤΑΑ και οι νέοι οικονομολόγοι του ΟΑΕΕ θα έχουν έκπτωση από τις εισφορές για τα πρώτα 5 έτη της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας, η οποία όμως αποτελεί ασφαλιστική οφειλή για το μέλλον, και θα πρέπει να εξοφληθεί προκειμένου οι ασφαλισμένοι να πάρουν σύνταξη. Αντιδράσεις προκαλεί επίσης η διάταξη που προβλέπει διπλή ασφάλιση ακόμη και για την υγεία σε όσους έχουν διπλή απασχόληση.
Πλαφόν σύνταξης στα 1.820 ευρώ
Περαιτέρω μείωση του πλαφόν για μία σύνταξη, στις 2.000 ευρώ μεικτά, έναντι 2.304 ευρώ, που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο, περιλαμβάνει το τελικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή. Στο όριο των 2.000 ευρώ συνυπολογίζονται η εισφορά υπέρ υγείας και η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων, με αποτέλεσμα, όπως σημειώνουν ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης, το τελικό «καθαρό ποσό» της σύνταξης, μετά το νέο πλαφόν, να διαμορφώνεται στα 1.820 ευρώ. Ακόμη, το τελικό κείμενο που κατατέθηκε στη Βουλή καταργεί την εξαίρεση των βουλευτών, δημάρχων και περιφερειαρχών από την ένταξη στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, ενώ δεν περιλαμβάνει τα άρθρα που προέβλεπαν τη σύσταση δύο εταιρειών για την αξιοποίηση της περιουσίας των ταμείων. Tέλος, ο λογαριασμός του νέου ασφαλιστικού εκτείνεται και μετά το 2020.
Ειδικά για το ΕΚΑΣ, προβλέπεται ετήσια εξοικονόμηση δαπάνης, από το 2020 και εφεξής, περίπου 900 εκατ. ευρώ, από την κατάργησή του.