ΜΕΡΙΛΑΝΤ. Ο Κρις Βαν Χόλεν είναι εδώ και χρόνια σθεναρός υποστηρικτής της Ελλάδας και της Κύπρου στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Στις προκριματικές εκλογές που διεξάγονται μεθαύριο στην πολιτεία του Μέριλαντ διεκδικεί την εκλογή του στη Γερουσία, στο ισχυρότερο από τα δυο νομοθετικά σώματα της Αμερικής. Έαν κερδίσει την αμφίρροπη αναμέτρηση της Τρίτης και εξασφαλίσει το δημοκρατικό χρίσμα, ανοίγει ο δρόμος για μια ισχυρή παρουσία και σημαντική στήριξη των ελληνικών θέσεων στην Ουάσιγκτον τη στιγμή που οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα είναι πολλές, από την οικονομία μέχρι το προσφυγικό και τις γειτονικές "παρενοχλήσεις".
Ενόψει της κρίσιμης εκλογικής μάχης της Τρίτης το κορυφαίο μέλος της Επιτροπής Προϋπολογισμού της Βουλής, μιλά στην "Κ" για τις δίδυμες κρίσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα – της οικονομίας και του προσφυγικού – και πώς οι ΗΠΑ μπορούν να βοηθήσουν την Ελλάδα. Τον περασμένο Οκτώβριο ο Βαν Χόλεν προέτρεψε την κυβέρνηση Ομπάμα να βρει νέους τρόπους για την παροχή τεχνικής βοήθειας στην Ελλάδα καθώς καλείται να διαχειρισθεί τις ροές προσφύγων. Αναφέρεται επίσης στο νέο ενεργειακό παζλ Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου, και εκφράζει την έντονη ανησυχία του για τη συμπεριφορά της Τουρκίας.
-Πώς αξιολογείτε την ελληνική κρίση; Πολλοί στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ζητούν λιγότερη λιτότητα και περισσότερο επεκτατικές πολιτικές.
-Ελπίζω ότι το 2016 θα είναι ένα σημείο καμπής στην ελληνική οικονομική κρίση η οποία συνεχίζεται για πάρα πολύ καιρό και έχει επηρεάσει χιλιάδες ανθρώπους που έχασαν τις δουλειές τους, έχουν δει τους μισθούς και τις συντάξεις τους να μειώνονται δραστικά, και θα χρειαστούν χρόνια για να ανακάμψουν τόσο οικονομικά όσο και ψυχολογικά. Επίσης, πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έχουν χάσει την πρόσβαση στην πίστωση, λόγω των ελέγχων των κεφαλαίων που επιβλήθηκαν το περασμένο καλοκαίρι.
-Η Ευρώπη έχει επιλέξει τον δρόμο της λιτότητας
-Οι πολιτικές της λιτότητας είναι ένα πικρό χάπι και είναι κρίσιμο για τους Ευρωπαίους, τις ΗΠΑ και άλλους, να κάνουν ό,τι μπορούν για να ελαφρύνουν το βάρος των διαρθρωτικών αλλαγών στην Ελλάδα. Ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος των πολιτικών αυτών θα εξαρτηθεί από πολλά πράγματα και είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι το βάρος δεν θα επιβαρύνει δυσανάλογα εκείνους που είναι λιγότερο ικανοί να το αντέξουν οικονομικά. Μια βιώσιμη ανάκαμψη θα ωφελήσει όλους τους Έλληνες όχι μόνο τους πιο πλούσιους. Έχουμε δει πόσο δύσκολο είναι εδώ στις ΗΠΑ με τη δική μας ανάκαμψη όπου σήμερα η οικονομία μας αναπτύσσεται και πάλι, αλλά πολύ λίγες οικογένειες απλών εργαζομένων έχουν αισθανθεί πραγματικά τη νέα ευημερία.
-Πως μπορούν οι ΗΠΑ να βοηθήσουν την Ελλάδα;
-Οι ΗΠΑ βοηθούν την Ελλάδα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, κινούμενες κυρίως στο παρασκήνιο. Όπως γνωρίζετε, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να παρέχουν άμεση οικονομική βοήθεια, αλλά μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις, όπως με την ενθάρρυνση των κυβερνήσεων της ευρωζώνης να παρέχουν περισσότερη ελάφρυνση του χρέους, αλληλεπιδρώντας με τους διεθνείς οργανισμούς, και βοηθώντας την ελληνική κυβέρνηση στις μεταρρυθμιστικές της προσπάθειες με την παροχή εμπορικών και άλλων στηριγμάτων. Τον Οκτώβριο μαζί με αρκετούς συναδέλφους μου παροτρύναμε την κυβέρνηση Ομπάμα να βρει νέους τρόπους για την παροχή τεχνικής βοήθειας στην Ελλάδα τη στιγμή που η χώρα έχει κλονιστεί και από τη ροή των εισερχόμενων προσφύγων στα ελληνικά νησιά. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι έτοιμη να παράσχει τεχνική βοήθεια κατόπιν αιτήματος των ελληνικών αρχών. Η ανάγκη είναι τεράστια και πιστεύω ότι πρέπει να βοηθήσουμε όπου μπορούμε μέχρις ότου η Ελλάδα σταθεί και πάλι στα πόδια της.
-Πως πρέπει η Ευρώπη και ο κόσμος να χειρισθούν αυτή την άνευ προηγουμένου προσφυγική κρίση;
-Είναι μια δραματική κατάσταση, μια πρόκληση που δεν μπορεί να λυθεί από τις επιμέρους χώρες. Πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες κατέφυγαν στην Ευρώπη τον περασμένο χρόνο, και η βία και η καταστροφή από την οποία φεύγουν συνεχίζεται καθώς μιλάμε. Είναι αναγκαία μια συντονισμένη προσέγγιση όλων των ευρωπαϊκών χωρών και της διεθνούς κοινότητας στο σύνολό της. Η Τουρκία, προφανώς, είναι σημαντική για τη ρύθμιση της ροής των προσφύγων από τη Συρία. Αλλά μέχρι να αντιμετωπισθεί στη ρίζα της η αστάθεια που μαστίζει τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική η ροή προσφύγων προς την Ευρώπη θα συνεχιστεί.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να αναπτύξουν έναν τρόπο για να εξασφαλισθεί ένα σύστημα δίκαιης κατανομής των βαρών μεταξύ των χωρών υποδοχής. Η Αμερική, ο Καναδά και άλλες χώρες πρέπει να αναλάβουν και αυτές ρόλο. Είναι μια πρόκληση που η παγκόσμια κοινότητα πρέπει να αντιμετωπίσει όχι μόνο από τη σκοπιά της ανθρώπινης συμπόνιας, αλλά και γιατί θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μείζον ζήτημα για την ασφάλεια στην ταραγμένη Μέση Ανατολή και την ευρύτερη περιοχή.
-Ο ρόλος της Ελλάδας και της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο;
-Στον απόηχο της Αραβικής Άνοιξης και την εμφάνιση μιας σειράς αποτυχημένων κρατών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, η Αν. Μεσόγειος έχει καταστεί κρίσιμη περιοχή πρώτης γραμμής κατά μήκος των περιοχών που μαστίζονται από συγκρούσεις στο νότο. Ο πόλεμος στη Συρία, η κατάσταση στο Ιράκ, η δράση του ISIS. Η τρομοκρατία απειλεί την περιοχή. Ελλάδα και Κύπρος είναι ιστορικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή και μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων, της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, αλλά και στις διπλωματικές προσπάθειες στην ευρύτερη περιοχή.
-Πώς αποτιμάτε τη συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ;
-Τα κοιτάσματα αερίου που ανακαλύφθηκαν στα ανοικτά της Κύπρου και του Ισραήλ έχουν αυξήσει το πεδίο των συνεργασιών και του ρόλου των χωρών αυτών ως βασικού ενεργειακού διαδρόμου για την ΕΕ. Η ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα, το Ισραήλ και την Κύπρο για θέματα ενέργειας και άλλες προκλήσεις είναι κάτι που οι ΗΠΑ υποστηρίζουν και θεωρούν ένα νέο παράγοντα που μπορεί να αυξήσει τη σταθερότητα στην περιοχή, να παράσχει ένα ισχυρό κίνητρο για διευθέτηση του κυπριακού, και να δημιουργήσει ένα σημαντικό αντίβαρο στην αυξανόμενη αβεβαιότητα και την αστάθεια στη γειτονική Τουρκία.
-Πως βλέπουν οι ΗΠΑ τη σημερινή Τουρκία;
-Η κατάσταση στην Τουρκία είναι σήμερα ολοένα και πιο ανησυχητική και προσθέτει ένα νέο στοιχείο αβεβαιότητας και μεταβλητότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η αναζωπύρωση της σύγκρουσης μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και των Κούρδων στα νοτιοανατολικά θα μπορούσε να εξαπλωθεί σε όλα τα μέρη της χώρας, αυξάνοντας την πόλωση και τη βία, ενώ τροφοδοτεί ακραία εθνικιστικά στοιχεία στην Τουρκία. Την ίδια στιγμή, η συνεχιζόμενη αμφιθυμία της τουρκικής κυβέρνησης για το ISIS και άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις δημιουργεί μια πιθανή πυριτιδαποθήκη στα όρια της Ευρώπης.
Έχουμε ήδη δει την προθυμία του προέδρου Ερντογάν να χρησιμοποιήσει τους τεράστιους αριθμούς προσφύγων από τη Συρία που διέρχονται από την Τουρκία στην πορεία τους προς την Ευρώπη, μαζί με την παρούσα απειλή της αστάθειας ως μοχλούς πίεσης. Παράλληλα, είναι ολοένα και πιο σκληρός έναντι όποιου τολμά να μιλήσει κατά των πολιτικών του. Οι τάσεις αυτές μου προκαλούν μεγάλη ανησυχία και ενισχύουν τη σημασία των ισχυρών δεσμών ΗΠΑ – Ελλάδας.