Κύριε διευθυντά
Λόγω του θορύβου που προκάλεσαν οι αποκαλύψεις περί των offshore εταιρειών, στον Παναμά, θα ήθελα να σημειώσω ότι αυτού του είδους οι υπηρεσίες εμφανίζονται στην πρώτη σύγχρονη οικονομία της αρχαίας Αθήνας. Δύο σχετικές υποθέσεις έχουν διασωθεί και είναι ιστορικά επιβεβαιωμένες. Πιθανότατα όμως θα υπήρχαν και άλλες.
Η πρώτη περίπτωση αφορά τη φυγάδευση μεγάλου χρηματικού ποσού από τον Σωπαίο, έμπιστο αυλικό του βασιλιά του Πόντου Σατύρου, ο οποίος με τον γιο του το ετοποθέτησαν σε αθηναϊκές τράπεζες, που εκείνη την εποχή (4ου αι. π.Χ.) διέθεταν ένα τέλειο, σύγχρονο και ισχυρό τραπεζικό σύστημα, που, μεταξύ άλλων, «προσέφερε» και offshore υπηρεσίες. Ο Σάτυρος προσέφυγε τότε στα αθηναϊκά δικαστήρια, ζητώντας την επιστροφή του χρηματικού ποσού.
Η δίκη είναι γνωστή από τον Ισοκράτη, μέσω του δικανικού του λόγου «τραπεζιτικός», όπου με γλαφυρό τρόπο περιγράφει και τις «περίεργες» τραπεζικές σχέσεις. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε το αποτέλεσμα.
Το δεύτερο περιστατικό αφορά την περίφημη υπόθεση του Αρπάλου, ο οποίος το 325 π.Χ., όντας θησαυροφύλακας του Μεγάλου Αλέξανδρου, διέφυγε με το αμύθητο ποσό των 6.000 ταλάντων (θησαυρός της Βαβυλώνας), τοποθετώντας το σε αθηναϊκές τράπεζες (έφερε, δηλαδή, ένα επιπλέον ΑΕΠ)… Η εξέλιξη αυτής της υπόθεσης, μέσω των αγορεύσεων του Δεινάρχου κατά Δημοσθένους, καθώς και της καταδίκης του τελευταίου από τον Άρειο Πάγο ως καταχραστή, είναι λίαν ενδιαφέρουσα και διδακτική. Μπορεί, λοιπόν, κάποιος να συμπεράνει ότι τότε αθηναϊκές offshore υπηρεσίες δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτε από τις σημερινές του Παναμά και άλλες, και ότι ένα μέρος του πλούτού του τότε ισχυρού αθηναϊκού κράτος (4ος αι. π.Χ.) θα πρέπει να οφείλεται και σε τέτοιου είδους υπηρεσίες.
Ι. Κ. Γεωργιου – Καρδιολόγος