«Είναι προς όφελος της ανακύκλωσης που ασκήθηκε συνετή διαχείριση και έχουμε αποθεματικό», δηλώνει ο Γιάννης Ραζής, γενικός διευθυντής της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), μιλώντας στην «Κ» για πολλά και εν πολλοίς άγνωστα σε σχέση με τη συζήτηση που άνοιξε ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ο φορέας από το υπουργείο Περιβάλλοντος που εποπτεύει την εταιρεία, την ΕΕΑΑ.
– Το σύστημα των μπλε κάδων που έχει εγκαταστήσει η ΕΕΑΑ λειτουργεί εδώ και 13 χρόνια. Είστε ικανοποιημένος από την απόδοσή του;
– Είναι θετικό ότι υπάρχει η Εταιρεία Ανακύκλωσης, με την έννοια ότι έχει στηθεί ένας μηχανισμός όπου δήμοι και επιχειρήσεις συνεργάζονται για την επίτευξη περιβαλλοντικών και κοινωνικών στόχων. Οι πολίτες θεωρούν πλέον την ανακύκλωση τρόπο ζωής και αναγνωρίζουν τα πολλαπλά της οφέλη. Επίσης έχουμε επιτύχει τους εθνικούς στόχους που έχει ορίσει η Ε.Ε. όσον αφορά την ανακύκλωση, εκτός από το γυαλί.
– Γιατί έχουμε πρόβλημα με τη συλλογή του γυαλιού;
– Το γυαλί είναι ένα προϊόν συσκευασίας που κατά κύριο λόγο προέρχεται από επαγγελματικούς χώρους. Από 15.000 επιχειρήσεις που εξυπηρετούνται τώρα με την υιοθέτηση του μπλε κώδωνα συγκεντρώνεται ποσότητα γυαλιού όση από 3.000.000 νοικοκυριά. Βρισκόμαστε στη διαδικασία συζητήσεων με την πολιτεία για να δούμε πώς θα το αναπτύξουμε περισσότερο και πώς η ανάπτυξη αυτή θα μπορούσε να συνοδευθεί από υποστηρικτικά θεσμικά μέτρα.
– Ποια είναι τα προβλήματα-δυσλειτουργίες που θα μπορούσατε να επισημάνετε στο σύστημα ανακύκλωσης συσκευασιών;
– Περίπου το 40% των εταιρειών που διαθέτουν στην αγορά συσκευασμένα προϊόντα δεν συμμετέχει στο σύστημα ως όφειλε – ούτε εφαρμόζει δικά του συστήματα. Οι σύννομες επιχειρήσεις φέρουν το βάρος και γι’ αυτούς που διαφεύγουν και αυτό είναι άδικο, ενώ δημιουργούνται προβλήματα και στον ανταγωνισμό. Επίσης αυτό σημαίνει σημαντική απώλεια εσόδων, καθόσον εκτιμάται ότι αν η εισφοροδιαφυγή μειωθεί έστω στο μισό, θα προστεθούν 7-8 εκατ. ευρώ ετησίως στους πόρους της ανακύκλωσης. Οι αρμόδιες αρχές, δηλαδή ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης και το υπουργείο Περιβάλλοντος, οφείλουν να λάβουν συγκεκριμένα και αποδοτικά μέτρα κατά της εισφοροδιαφυγής, γιατί το φαινόμενο θέτει τελικά σε κίνδυνο τον μηχανισμό στήριξης της ανακύκλωσης.
– Ο πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, Δημήτρης Πολιτόπουλος, δήλωσε τον προηγούμενο μήνα ότι τα συστήματα ανακύκλωσης έχουν πολλά προβλήματα. Συγκεκριμένα ανάφερε ότι η ΕΕΑΑ έχει αποθεματικά ύψους 29 εκατ. ευρώ, τα οποία… «κοιμούνται» και δεν αξιοποιούνται. Τι απαντάτε σε αυτό;
– Ομολογώ ότι δυσκολεύομαι να κατανοήσω γιατί κάποιος θα θεωρούσε πρόβλημα ότι επί σειρά ετών έχει γίνει συνετή χρήση των οικονομικών πόρων που προέρχονται αποκλειστικά από τις συμβεβλημένες με την ΕΕΑΑ επιχειρήσεις και κατά συνέπεια υπάρχουν διαθέσιμα. Τα χρήματα αυτά αντιστοιχούν σε κάλυψη των αναγκών για τη λειτουργία του συστήματος ανακύκλωσης για ένα περίπου έτος. Οι μετοχές της ΕΕΑΑ (στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας συμμετέχει και η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας) δεν διανέμουν μέρισμα, συνεπώς τα όποια διαθέσιμα δεν μπορούν να διανεμηθούν, αλλά προορίζονται για συγκεκριμένη χρήση, δηλαδή για την προώθηση της ανακύκλωσης, π.χ. για την προμήθεια οχημάτων και κάδων για τους ΟΤΑ. Τα διαθέσιμα δεν είναι πρόβλημα, αλλά μέρος της λύσης, δυστυχώς μάλιστα απαιτούνται μεγαλύτερα κονδύλια. Το Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΕΕΑΑ περιόδου 2015-2020, το οποίο υποβλήθηκε στις αρμόδιες αρχές (ΕΟΑΝ) τον Δεκέμβριο 2014 έχει προϋπολογισμό 200 εκατ. στην εξαετία. Τα διαθέσιμα αντιστοιχούν στο 15% αυτού του ύψους, οπότε το πραγματικό ερώτημα που προκύπτει είναι πώς θα χρηματοδοτηθεί το σύνολο του σχεδίου, για να καλυφθεί επαρκώς και το υπόλοιπο 85% του προϋπολογισμού. Χρειάζεται πολιτική απόφαση για το τι θα γίνει στο εξής, την οποία οι αρμόδιες αρχές πρέπει να λάβουν.
– Υπάρχει κάποια πρόβλεψη από την πλευρά σας όσον αφορά το «πέρασμα» στα τέσσερα χωριστά «ρεύματα» ανακύκλωσης που, βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας, πρέπει να εφαρμοστεί σε όλα τα κράτη-μέλη (γυαλί, χαρτί, πλαστικό και μέταλλα);
– Εχουμε εφαρμόσει κάποια πιλοτικά προγράμματα για να δούμε ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα που θα είχε μια τέτοια αλλαγή. Ομως αυτό είναι τεχνικό και οικονομικό θέμα. Εχουμε ένα σύστημα που έχει φέρει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα με ένα συγκεκριμένο κόστος. Αν θέλουμε να το αλλάξουμε, πρέπει να σκεφτούμε προς ποια κατεύθυνση και ποια θα είναι τα αποτελέσματα. Να σκεφτούμε επίσης πώς θα χρηματοδοτηθεί το νέο σύστημα. Είναι καλά τα νοητικά πειράματα, πρέπει όμως να δούμε πώς όλα αυτά εφαρμόζονται στην πράξη.