Ερωτήματα προκαλεί τροπολογία του υπουργείου Υποδομών για τα διόδια, η οποία υπερψηφίστηκε χθες και δημιουργεί εμπόδια στην παραχώρηση της Εγνατίας Οδού. Με τη ρύθμιση δημιουργείται ένα ενιαίο πλαίσιο για την εφαρμογή (και) ηλεκτρονικού συστήματος διοδίων με αναλογική χρέωση, ωστόσο δεν είναι απόλυτα σαφές αν καθίσταται υποχρεωτική η άμεση λειτουργία ηλεκτρονικών διοδίων και στην Εγνατία Οδό, κάτι που θα δημιουργούσε –χρονικά και άλλα– προσκόμματα στη διαδικασία παραχώρησης της εκμετάλλευσής της σε ιδιώτες.
Το ενδεχόμενο αυτό ο υπουργός Χρ. Σπίρτζης απορρίπτει, υποστηρίζοντας προς την «Κ» ότι η νέα ρύθμιση «δεν σταματά ούτε ξεκινά τίποτα».
Το νέο πλαίσιο συμπεριελήφθη σε σχέδιο νόμου για την κύρωση συμφωνίας συνεργασίας με το Ιράκ και ανακοινώθηκε από το υπουργείο μετά την ψήφισή του, χθες το απόγευμα. Συνοπτικά, προβλέπει:
1. Τη δημιουργία μιας νέας αυτοτελούς υπηρεσίας με αντικείμενο τα διόδια στις εθνικές οδούς, η οποία υπάγεται απευθείας στον υπουργό. Ονομάζεται «Υπηρεσία Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Οδικών Τελών» και αναλαμβάνει την ανάπτυξη και λειτουργία ενός ηλεκτρονικού συστήματος για τη διαχείριση, παρακολούθηση και χρέωση των διοδίων, τη διαχείριση του (σημερινού) κέντρου παρακολούθησης διοδίων, την έκδοση ενιαίων προδιαγραφών για τα ηλεκτρονικά διόδια, την παρακολούθηση και απόδοση εσόδων, πέραν αυτών των συμβάσεων παραχώρησης. Πρόκειται στην ουσία για ένα σύγχρονο ΤΕΟ, υπό τον έλεγχο του εκάστοτε υπουργού Υποδομών.
2. Την υποκατάσταση όλων των ισχυουσών ρυθμίσεων για την κατασκευή και διαχείριση σταθμών διοδίων. Πρακτικά η νέα διάταξη ακυρώνει τις αποφάσεις του προηγούμενου υπουργού Υποδομών Μ. Χρυσοχοΐδη, σχετικά με τη χωροθέτηση νέων σταθμών διοδίων στην Εγνατία Οδό.
3. Τη θέσπιση της «βινιέτας», ένα είδος διοδίου με συγκεκριμένη χρονική διάρκεια (ετήσια, μηνιαία κ.λπ.), με το οποίο ο οδηγός θα μπορεί να διέρχεται από όλα τα διόδια της χώρας (παραχωρημένα ή μη) χωρίς να πληρώνει σε κάθε σταθμό. Επίσης ορίζει ότι η χρέωση στο υπόλοιπο οδικό δίκτυο θα γίνεται με βάση τα διανυόμενα χιλιόμετρα, όπως ισχύει σήμερα στις παραχωρήσεις και όχι με μια «στάνταρ» ταρίφα.
4. Απαγορεύει τη διέλευση στο παράπλευρο της εθνικής οδού οδικό δίκτυο οχημάτων άνω των 3,5 τόνων, με την εξαίρεση των ΚΤΕΛ και όσων κατευθύνονται σε παρακείμενες επιχειρήσεις. Πρόκειται για ρύθμιση που αποσκοπεί στην επίλυση ενός πραγματικού προβλήματος όπως είναι η αύξηση της κίνησης βαρέων οχημάτων στις παράπλευρες οδούς για να αποφύγουν τα διόδια. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη, καθώς θα είναι δύσκολο να γίνει ο έλεγχος του προορισμού των οχημάτων.
Η ρύθμιση, πάντως, «φωτογραφίζει» την υπό ιδιωτικοποίηση Εγνατία Οδό, καθώς είναι η μόνη με διόδια στον έλεγχο του Δημοσίου. «Οι βασικοί στόχοι είναι δύο: Πρώτον, να μη χάνουμε έσοδα από τις νταλίκες που θα χρησιμοποιούν το εθνικό οδικό δίκτυο», λέει στην «Κ» ο υπουργός Υποδομών Χρ. Σπίρτζης. «Με νεότερη απόφαση», προσθέτει, «θα οριστεί ότι η βινιέτα θα είναι υποχρεωτική κατά την είσοδο ενός βαρέος οχήματος στη χώρα. Η δημιουργία κοινού συστήματος διαχείρισης χρειάζεται για την απόδοση μέρους των εσόδων στους παραχωρησιούχους, από τους οποίους διέρχονται τα οχήματα με βινιέτα. Ο δεύτερος στόχος είναι να σταματήσουμε το χάος στο παράπλευρο δίκτυο. Σκοπεύουμε να δημιουργήσουμε ένα ειδικό σήμα για τα φορτηγά επιχειρήσεων του παράπλευρου δικτύου».
Σε ερώτηση της «Κ», αν η ρύθμιση καθιστά άμεσα υποχρεωτική την εφαρμογή των ηλεκτρονικών διοδίων, ο υπουργός απαντά αρνητικά. Ωστόσο, η αναφορά σε αναλογική, χιλιομετρική χρέωση –οι όροι και το ύψος της οποίας θα εξειδικευτούν αργότερα– και οι γενικές αναφορές στα ηλεκτρονικά διόδια δημιουργούν ένα ασαφές σκηνικό, που σίγουρα αποτελεί πρόσκομμα στην πορεία αποκρατικοποίησης της Εγνατίας. «Η τιμή ανά χιλιόμετρο θα καθοριστεί μόλις η Εγνατία Οδός ολοκληρώσει σχετική μελέτη που βρίσκεται σε εξέλιξη», λέει ο κ. Σπίρτζης, υποστηρίζοντας ότι η ιδιωτικοποίηση του άξονα δεν έχει «κλείσει». «Γίνεται ακόμα διαπραγμάτευση», συμπληρώνει.
Πάντως, το ΤΑΙΠΕΔ, που δεν επιθυμεί να σχολιάσει τη χθεσινή εξέλιξη, έχει πρόσφατα προκηρύξει διαγωνισμό για την πρόσληψη χρηματοοικονομικού, τεχνικού και νομικού συμβούλου για την ιδιωτικοποίηση (παραχώρηση της λειτουργίας και εκμετάλλευσης) της Εγνατίας, με σκοπό να ξεκινήσει τη διαγωνιστική διαδικασία τον Σεπτέμβριο. Επίσης το Δ.Σ. της εταιρείας έχει λάβει απόφαση για τη δημιουργία των 11 νέων διοδίων που θα καταστήσουν βιώσιμη μια σύμβαση παραχώρησης της συγκεκριμένης οδού. Η απόφαση αυτή, με βάση τη νέα απόφαση Σπίρτζη, ουσιαστικά ακυρώνεται και πλέον η δημιουργία των νέων σταθμών διοδίων της Εγνατίας Οδού περιέρχεται εκ νέου στη δικαιοδοσία του υπουργού Υποδομών. Τέλος, με βάση την παράγραφο 10 της νέας ρύθμισης, ο κ. Σπίρτζης ορίζει ότι αποκτά την αρμοδιότητα της λειτουργίας και συντήρησης της Εγνατίας Οδού, κάτι που το ΤΑΙΠΕΔ μέσω του διαγωνισμού θέλει να εκχωρήσει στον… (ιδιώτη) παραχωρησιούχο.
Δάνειο Εγνατίας
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα η Εγνατία Οδός συνέστησε μια Επιτροπή Διαπραγμάτευσης (με εκπροσώπους και από το ΤΑΙΠΕΔ και το υπουργείο Υποδομών) για το εναπομείναν δάνειο της εταιρείας από την Τράπεζα Πειραιώς. «Το υπόλοιπο του δανείου ανέρχεται στα 120 εκατ. ευρώ, συν τους τόκους και αποπληρώνεται εν μέρει μέσω της είσπραξης από την τράπεζα, όλων των διοδίων πλην εκείνων των Μαλγάρων και του Ακτίου», λέει στην «Κ» η διευθύνουσα σύμβουλος της Εγνατίας Οδού, Ρία Καλφακάκου. «Η διαφορά που υπάρχει με την Τράπεζα Πειραιώς αφορά κυρίως το ύψος των τόκων και τον τρόπο αποπληρωμής του δανείου». Η Εγνατία Οδός λειτουργεί σήμερα 6 σταθμούς διοδίων (συν εκείνους των Μαλγάρων και Ακτίου), ενώ έχει προγραμματίσει τη δημιουργία ακόμη τεσσάρων. Η είσπραξη των διοδίων έχει ανατεθεί σε ιδιώτη (Ακτωρ).