Οταν πληκτρολογεί κανείς το λήμμα «Ελλάδα» στη βάση δεδομένων της ICIJ, της παγκόσμιας οργάνωσης των δημοσιογράφων που επεξεργάσθηκε τα αρχεία της παναμέζικης δικηγορικής εταιρείας Mosack Fonseka (MosFon), εμφανίζονται τρεις εταιρείες, δηλωμένες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.
Η πρώτη (Ελληνική Αφροδίτη ΕΠΕ), σχετίζεται με το Χονγκ Κονγκ και είναι ασαφές τι δουλειές κάνει. Η δεύτερη, η οποία συνδέεται με τη διαφημιστική αγορά για τουρίστες (Club Greece Promotions), ασκεί τη δραστηριότητά της από τα νησιά του καναλιού Γαλλίας – Αγγλίας, με στελέχη και μετόχους εταιρείες που συνδέονται με τον τουρισμό. Η τρίτη εταιρεία, της Τορτόλα – συνδεόμενη πάντα με ελληνικά συμφέροντα– έχει σχέση με την πώληση φυτοφαρμάκων, με ενδιάμεσο μια εταιρεία, πάλι, στο Χονγκ Κονγκ.
Οταν «χτυπήσει», ωστόσο, τις λίστες από ολόκληρο τον κόσμο εμφανίζονται 275 διευθύνσεις. Κι εκεί εμφανίζονται από την κληρονόμο μιας μεγάλης ιδιωτικής κλινικής ώς τον ιδιοκτήτη μεγάλου ξενοδοχειακού συγκροτήματος στον Ορνό, τους κατόχους ομολόγων που παίρνουν τα χρήματά τους στο Χονγκ Κονγκ και τις Σεϋχέλλες και άλλες πολλές και το ίδιο «εξωτικές» περιπτώσεις.
Σε μια περίπτωση οι ερευνητές του ICIJ συνδέουν την εταιρεία με τις ΗΠΑ και όχι με την Ελλάδα, καθώς η ελβετική τράπεζα, η οποία έπαιξε ρόλο στη συγκρότηση του πλέγματος των εταιρειών, έχει έδρα τη Νέα Υόρκη. Πρακτική, η οποία αποδεικνύεται συνήθης. Σε μία άλλη περίπτωση, γνωστός έμπορος, συνδέεται μέσω μιας εταιρείας του, με έδρα τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, με 25 άλλες –που συντονίζονται από την Κύπρο– και έχουν προκύψει από την έρευνα Off shore leaks και μία τεράστια βάση δεδομένων που η διεθνής συνεργασία των δημοσιογράφων έχει πλέον διασυνδέσει με το αρχείο MosFon.
Το μοτίβο εκτείνεται σε όλο το εύρος των Panama Papers. Οι εταιρείες είναι στα χαρτιά στον νότιο Ατλαντικό ή στα νησιά Τζέρσεϊ, όμως οι διαχειριστές – κλειδιά βρίσκονται στο Χονγκ Κονγκ απ’ όπου κινούν τους λογαριασμούς των εταιρειών σε κινεζικές ή δυτικές τράπεζες, οι οποίες έχουν σημαντική παρουσία εκεί.
Τα άλλα «κλειδιά»
Σε ό,τι αφορά τους δικηγόρους των εταιρειών αυτών –που είναι τα άλλα πρόσωπα-κλειδιά της υπόθεσης– αυτοί είτε βρίσκονται στον Παναμά, είτε αρκετά συχνά εντοπίζονται στην Αθήνα. «Θεωρούνται φύλακες των πυλών για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, στις οποίες περιλαμβάνεται και η φοροδιαφυγή (gatekeepers), αλλά σε αντίθεση με τις τράπεζες στην Ελλάδα, δεν φαίνεται να παίρνουν στα σοβαρά τις ευθύνες τους», λέει στην «Κ» τραπεζική πηγή που γνωρίζει το πρόβλημα σε βάθος.
Το πρόβλημα των διαχειριστών και των τραπεζικών λογαριασμών που συνδέονται με την Κίνα (Χονγκ Κονγκ) δεν είναι πάντως καινούργιο. Πάνω από τους μισούς διαχειριστές των Ελλήνων που συνδέονται με τα Panama Papers εντοπίζονται με κάποιον τρόπο στην πρώην βρετανική αποικία. «Από εκεί δεν πρόκειται να πάρουμε πληροφορίες στο πλαίσιο διοικητικής συνδρομής στον αιώνα τον άπαντα. Δεν υπάρχει σύμβαση ούτε και διάθεση συνεργασίας», αναφέρει στην «Κ» εισαγγελική πηγή που ασχολείται με την υπόθεση. «Ολο και περισσότερες πληρωμές γίνονται σε ξενοδοχεία και εστιατόρια της Αθήνας», σχολιάζει στην «Κ» άλλη πηγή ελεγκτικής υπηρεσίας του υπουργείου Οικονομικών, είτε «από ανώνυμες πιστωτικές κάρτες που εκδίδονται από τράπεζες της Απω Ανατολής. Στις περιπτώσεις αυτές οι κάρτες δεν είναι δυνατόν να συνδεθούν καν με τον κομιστή εκτός και αν γίνει ο έλεγχος την ώρα της συναλλαγής».
Πολλές υπεράκτιες εταιρείες αφορούν τη διαχείριση ακινήτων, σπιτιών, ξενοδοχείων, ακόμα και… ελαιώνων, αλλά και καταστημάτων.
Την περασμένη εβδομάδα, στελέχη της οικονομικής αστυνομίας «εισέβαλαν» σε αρκετές από τις 275 διευθύνσεις των διευθυντών των 275 υπεράκτιων εταιρειών, αναζητώντας πρόσθετα στοιχεία πλάι σε εκείνα που δημοσιεύθηκαν στην Τράπεζα Δεδομένων. «Ηδη έχουν σταλεί αιτήματα δικαστικής συνδρομής στον Παναμά, αλλά τα αποτελέσματα αυτής της κίνησης είναι αμφίβολης χρησιμότητας, καθώς ο Παναμάς θα ζητήσει να μάθει για ποιον ακριβώς λόγο θα πρέπει να δώσει τα στοιχεία στις ελληνικές αρχές. Το βέβαιο είναι ότι η εικόνα της κίνησης των λογαριασμών δεν βρίσκεται στον Παναμά», είπε στην «Κ» τραπεζική πηγή με γνώση της υπόθεσης. «Μόνο η κίνηση των λογαριασμών μπορεί να “μαρτυρήσει” τους δικαιούχους των εταιρειών».