Το γνωρίζουμε ως ένα εναλλακτικό μονοπάτι για την αποφοίτηση από το λύκειο, ένα δρόμο που οδηγεί απευθείας στα πανεπιστήμια του εξωτερικού, ένα διετές πρόγραμμα σπουδών που προσφέρεται από ορισμένα ιδιωτικά σχολεία. Αυτή, βέβαια, είναι μόνο η τελική φάση των προγραμμάτων Ιnternational Βaccalaureate (IB), που στο σύνολό τους προτείνουν μια ολοκληρωμένη πορεία από τα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης.
Εκκίνηση των προγραμμάτων ΙΒ είναι το Primary Years Programme (PYP) που αφορά στις ηλικίες 3-12 ετών και ακολουθεί το Μiddle Years Programme (MYP) για τις ηλικίες 11-16 ετών. Φυσική συνέχεια αποτελεί η φοίτηση στο ΙΒ Diploma Programme (DP) για μαθητές 16-19 ετών, χωρίς να αποκλείεται η φοίτηση στις αντίστοιχες τάξεις του Γενικού Λυκείου, μας εξηγεί η κ. Ελένη Βασιλείου, η οποία έχει ρόλο Consultant, Workshop Leader και Building Quality Curriculum Reviewer στον οργανισμό ΙΒ, ενώ επίσης εργάζεται ως ΙΒ ΜΥΡ Coordinator στα Eκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα (CGS), από τα λίγα ελληνικά σχολεία που παρέχουν πιστοποιημένα και τα τρία ΙΒ προγράμματα.
Τι ακριβώς κερδίζει ένα παιδί που ζει από πολύ μικρό την εμπειρία αυτής της εκπαιδευτικής πρότασης; Σύμφωνα με την κ. Βασιλείου, «τα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΙΒ βοηθούν τον μαθητή να εξελίσσει την προσωπικότητά του, ακολουθώντας τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του. Μαθαίνει να σκέφτεται με καινοτόμο τρόπο, να προσεγγίζει τα γεγονότα από διαφορετικές οπτικές γωνίες, να παίρνει πρωτοβουλίες, να εκφράζεται ελεύθερα και δημιουργικά, απορρίπτοντας τη στείρα απομνημόνευση της γνώσης».
«Στα προγράμματα ΙΒ, αφετηρία είναι η δημιουργία ενός συστήματος αξιών και η δόμηση της προσωπικότητας του μαθητή. Τα συγκεκριμένα προγράμματα ξεκινούν με το “γιατί”».
Τα ανώτατα ιδρύματα του εξωτερικού, όπως μας εξηγεί η κ. Βασιλείου, αναγνωρίζουν πλέον έμπρακτα ότι οι απόφοιτοι των προγραμμάτων ΙΒ, «εκτός από το υψηλό ακαδημαϊκό επίπεδο που διαθέτουν, έχουν αναπτύξει γενικές δεξιότητες ανεξάρτητες του περιεχομένου των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών, που τους καθιστούν καλύτερα προετοιμασμένους φοιτητές». Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει «τις δεξιότητες έρευνας, κριτικής σκέψης, την αποτελεσματική συνεργατικότητα, τις επικοινωνιακές δεξιότητες, τη δημιουργική χρήση του νου, την αυτενέργεια, τη σωστή διαχείριση χρόνου και την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης». Ετσι, κάθε χρόνο, οι κάτοχοι του ΙΒ Diploma Programme έχουν πρόσβαση στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Οι συχνότεροι προορισμοί είναι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ολλανδία και η Γερμανία, ενώ υπάρχει και η επιλογή της Ασίας.
Κατά καιρούς, στη χώρα μας, τα προγράμματα ΙΒ έχουν χαρακτηριστεί μια ελιτίστικη πρόταση που δεν αφορά παρά μόνο τους μαθητές συγκεκριμένων ιδιωτικών σχολείων. Ωστόσο, το ΙΒ στο εξωτερικό αφορά εξίσου τα δημόσια και τα ιδιωτικά σχολεία. Θα μπορούσε κάτι τέτοιο να συμβεί στην Ελλάδα; «Υπό προϋποθέσεις, γιατί όχι; Είναι θέμα εκπαιδευτικής στρατηγικής», απαντά η κ. Βασιλείου. «Πρόκειται για επένδυση σε μια υπεύθυνη κοινωνία γνώσης, ένα διαβατήριο τόσο για την ακαδημαϊκή όσο και την ενήλικη ζωή των μαθητών. Με αυτήν τη λογική, τα ΙΒ προγράμματα θα μπορούσαν να γίνουν ευρύτερα προσβάσιμα».
Το IB με αριθμούς
Επισήμως το IB Diploma Programme υφίσταται από το 1968, όταν συστήθηκε και ο ίδιος ο οργανισμός με έδρα τη Γενεύη, και μετράει κοντά στα 1,3 εκατ. αποφοίτους – 141.831 ήταν τα νέα παιδιά που αποφοίτησαν πέρυσι. Αυτήν τη στιγμή το ΙΒ Diploma Programme προσφέρεται σε 681 σχολεία στην Ασία και την Ωκεανία, σε 2.633 σχολεία στη Βόρεια, Νότια και Κεντρική Αμερική και σε 962 σχολεία στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, εκ των οποίων τα 16 βρίσκονται στην Ελλάδα. Τα περίπου 4.000 σχολεία παγκοσμίως που εφαρμόζουν σήμερα συνολικά προγράμματα του ΙΒ αναμένεται μέχρι το 2020 να έχουν πολλαπλασιαστεί, καθώς ήδη ένας σημαντικός αριθμός υποψήφιων σχολείων βρίσκονται στη φάση αξιολόγησης. Από το 2011 μέχρι φέτος έχει σημειωθεί αύξηση 46,40% των προγραμμάτων ΙΒ που προσφέρονται παγκοσμίως.