Πόσα λογότυπα και συνθήματα μπορούν να προωθούνται ως η «ταυτότητα» ενός τόπου; Πάρα πολλά, όπως εξομολογείται στην «Κ» ο αντιδήμαρχος Ποιότητας Ζωής και Τουρισμού του Δήμου Ιωαννιτών, Νίκος Γκόλας. «Ηταν επικοινωνιακά και οικονομικά ασύμφορο να συνεχίσουμε έτσι» τονίζει και έπειτα από αρκετή προετοιμασία τα Ιωάννινα απέκτησαν πρόσφατα το δικό τους brand name, σε μια προσπάθεια να υιοθετήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς τη νέα οπτική ταυτότητα και να συστηματοποιήσουν την προσέλκυση διεθνών, πια, επισκεπτών. Το νέο σήμα των Ιωαννίνων συνοδεύεται από το σύνθημα (tagline) «OLD.NEW.YOU» που εκφράζει, όπως μας εξηγεί ο κ. Γκόλας, την ιστορία της πόλης, τη φρεσκάδα της και τη φιλοξενία της που βγάζει από τον επισκέπτη «τον καλύτερο του εαυτό».
Τα Ιωάννινα είναι η πιο πρόσφατη προσθήκη στις πόλεις που συνειδητοποιούν την ανάγκη να επικοινωνήσουν το τουριστικό τους προϊόν με επαγγελματισμό στη διεθνή τουριστική αγορά. Το οπτικό σήμα λειτουργεί ως «ομπρέλα» που κλείνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου – προορισμού. «Η ταυτότητα του προορισμού είναι το σήμα του, ένας οπτικός τρόπος για να ξεδιαλέξει τα στοιχεία που ο προορισμός θεωρεί βασικά πλεονεκτήματα του και το tagline είναι το μήνυμα που απαντά εν συντομία στο γιατί να επιλέξω τον εκάστοτε προορισμό. Το πιο σημαντικό είναι η ανάδειξη των βασικών αξιών και τουριστικών προϊόντων που θα προσφέρει στους επισκέπτες», σημειώνει ο Χρήστος Χέλμης, creative director της Colibri Branding & Design που σχεδίασε το λογότυπο.
Ο εσωτερικός τουρισμός τροφοδοτούσε τα Ιωάννινα μέχρι πρότινος, όπως μας λέει ο κ. Γκόλας, ενώ οι τουριστικοί φορείς χάραζαν τη δική τους αυτόνομη πορεία. Για το νέο σχέδιο τουριστικής ανάπτυξης της πόλης συνεργάστηκαν ο Δήμος, το οικείο Επιμελητήριο και η τοπική Ενωση Ξενοδόχων και εκπονήθηκε με ορίζοντα τετραετίας. «Το σχέδιό μας στηρίζεται σε τέσσερις άξονες, τη δημιουργία του σήματος, την παρουσία μας σε εκθέσεις για την προώθηση των τουριστικών προϊόντων της περιοχής, την προσέλκυση διεθνών συνεδρίων και τη συλλογή και αξιοποίηση στατιστικών στοιχείων ανά έτος για να βλέπουμε τα αποτελέσματα της στρατηγικής και πού χρειάζονται διορθώσεις», σημειώνει ο κ. Γκόλας.
Εξασφάλιση της συνέχειας
Για να πετύχουν αυτές οι προσπάθειες, εξηγεί ο κ. Χέλμης, χρειάζεται να διασφαλιστεί η συνέχειά τους ανεξαρτήτως προσώπων και οι πόλεις να μείνουν πιστές στον στόχο τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό έχει επιτευχθεί, όπως για παράδειγμα με τον Οργανισμό Τουριστικής Προβολής Χαλκιδικής που ιδρύθηκε το 2008 με τη συμμετοχή όλων των συναρμόδιων φορέων και προωθεί το σύνολο του νομού ως προορισμό. Στα Ιωάννινα η φόρμουλα αναζητείται, λόγω των καλλικρατικών περιορισμών, και προς το παρόν λειτουργεί επιτροπή από τους αρμόδιους φορείς που χρηματοδοτούν την προσπάθεια, ενώ σε άλλες περιπτώσεις, όπως π.χ. στη Θεσσαλονίκη ο αντίστοιχος Οργανισμός Τουριστικής Προβολής και Μάρκετινγκ βρίσκεται σε φάση ανασυγκρότησης έπειτα από μια μακρά περίοδο ατονίας. Εκεί το λογότυπο της καρδιάς με το σύνθημα «Many stories, one heart» που δημιουργήθηκε για τον Οργανισμό το 2012 υιοθετήθηκε από ορισμένους φορείς και κυρίως από τον Δήμο Θεσσαλονίκης, ο οποίος συμμετέχει σε εκθέσεις και roadshows, διοργανώνει επισκέψεις ξένων δημοσιογράφων και τουριστικών πρακτόρων μέσω της πρωτοβουλίας «Διπλωματία πόλεων». «Προβάλλουμε τη Θεσσαλονίκη αναδεικνύοντας το πολυπολιτισμικό παρελθόν της αρχικά σε πόλεις με τις οποίες έχει παραδοσιακά σχέσεις, όπως η Κωνσταντινούπολη, το Τελ Αβίβ, η Αγία Πετρούπολη, έπειτα στα Βαλκάνια και για τα επόμενα δύο χρόνια σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Το 2018-19 θα προσεγγίσουμε πόλεις σε Ινδία, Κίνα, ΗΠΑ και Καναδά», σημειώνει ο αντιδήμαρχος Τουρισμού και Διεθνών Σχέσεων, Σπύρος Πέγκας. Παραδέχεται, ωστόσο, ότι στο εσωτερικό της πόλης, αν και έχουν γίνει προσπάθειες, χρειάζεται αρκετή δουλειά ώστε το βασικό tagline του λογοτύπου να γίνει κτήμα των πολιτών.
Ωστόσο, το destination branding δεν είναι πανάκεια για κάθε πόλη, όπως υπογραμμίζει ο κ. Χέλμης, ενώ συνήθως οι πόλεις δεν έχουν την απαραίτητη υπομονή για τον σκοπό αυτό. «Δεν μπορούν όλες οι πόλεις να ζήσουν από τον τουρισμό. Αυτή η αντίληψη παραπλανά το ίδιο όπως η άποψη ότι μπορούμε να ζήσουμε από τα αγροτικά μας προϊόντα» τονίζει και συμπληρώνει πως σε ορισμένες περιπτώσεις δεν γίνεται αντιληπτή η σημασία της συνεργασίας με άλλους τόπους: «Σημαντική πλευρά του τουρισμού παγκοσμίως είναι τα προϊόντα προστιθέμενης αξίας. Στη Χαλκιδική, π.χ., διοργανώνουν ημερήσιες εκδρομές στα Μετέωρα. Οταν πρότεινα σε μια περιοχή της Βόρειας Ελλάδας που είναι πιο κοντά να κάνουν το ίδιο, η απάντηση ήταν αρνητική, διότι ήταν εκτός της περιφέρειάς τους. Οι πόλεις είναι ανέτοιμες και θα παραμείνουν έτσι αν δεν εμπιστευτούν επαγγελματίες και δεν έχουν μακρόπνοο σχέδιο. Τα πράγματα δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη».