Ο βαθμός έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της φαίνεται όλο και πιο καθαρά καθώς άρχισαν και πάλι οι διαπραγματεύσεις για το πρόγραμμα διάσωσής της. Το ΔΝΤ απαιτεί από τους Ευρωπαίους να μειώσουν περισσότερο το βάρος του ελληνικού χρέους, παραχωρώντας τουλάχιστον μεγαλύτερη περίοδο αποπληρωμής των ευρωπαϊκών δανείων. Ωστόσο, η Γερμανία επιμένει ότι το Ταμείο θα πρέπει να δανείσει και άλλα χρήματα στην Ελλάδα ακόμη και αν δεν υπάρχει επιπλέον μείωση του χρέους αμέσως. Δεν θα χρειαστεί περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους «τα επόμενα χρόνια», έχει δηλώσει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Πάντως η χορήγηση επιπλέον δανεικών από το ΔΝΤ απλώς θα καλύψει τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας και θα οδηγήσει σε αναβολή των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που πρέπει να κάνει η Αθήνα για να παραμείνει μέλος της Ευρωζώνης. Αντί να χορηγήσει περισσότερα δάνεια, το ΔΝΤ θα έπρεπε να εξαναγκάσει την Ελλάδα και τους πιστωτές της να βρουν, συναινετικά, μακροπρόθεσμες λύσεις. Δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει να επιδείξει φτωχά αποτελέσματα όσον αφορά την εκπλήρωση των προηγούμενων δανειακών όρων, οι Ευρωπαίοι ζητούν από το ελληνικό Κοινοβούλιο να εγκρίνει επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα τα οποία θα εφαρμοστούν αν αποτύχει η Αθήνα να πιάσει τους στόχους. Ωστόσο, με αυτό τον τρόπο θα εξακολουθήσει να υπάρχει αβεβαιότητα στην Ελλάδα για το αν ή πώς θα μπορούσαν οι πιστωτές της να ελαφρύνουν το βάρος του χρέους. Ακόμη, τέτοιου είδους οικονομικός τυχοδιωκτισμός δεν θα προσέφερε στην Ελλάδα την ελπίδα ότι θα προκύψει πραγματική λύση, κάτι που θα αποκαθιστούσε την εμπιστοσύνη του ιδιωτικού τομέα, θα προσείλκυε ξένες επενδύσεις και θα οδηγούσε σε επανεκκίνηση της ανάπτυξης. Το πιθανότερο είναι ότι θα κάνουν πίσω όλες οι πλευρές, ότι θα καταλήξουν σε κάποια συνεννόηση προτού χρεοκοπήσει η Ελλάδα και ότι θα αρχίσουν όλα από την αρχή. Η προσπάθεια συγκάλυψης πολύ διαφορετικών θέσεων αντανακλά τη συλλογική αποτυχία της Ευρωζώνης να καταλήξει σε οικονομική πολιτική. Δεδομένου ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) διαθέτει στο ταμείο του 500 δισ. ευρώ, τα 150 μέλη του ΔΝΤ που δεν ανήκουν στην Ευρώπη θα έπρεπε να της διαμηνύσουν ότι δεν θα υπάρξει άλλη χρηματοδότηση προς την Ελλάδα.
Η ελληνική κρίση αντανακλά τα εσωτερικά προβλήματα της Ευρώπης. Ενας τρόπος με τον οποίον θα μπορούσε να αρχίσει να τα επιλύει η Ευρωζώνη θα ήταν να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή. Πράγμα που σημαίνει να ενθαρρύνει τις επενδύσεις, ιδιαίτερα στις πιο αδύναμες οικονομίες, και την κατανάλωση μέσω της μείωσης της φορολογίας στις πιο ισχυρές οικονομίες. Αρνούμενο να παραχωρήσει νέα δάνεια, το ΔΝΤ θα ανάγκαζε τις χώρες της Ευρωζώνης να δουν κατάματα το κοινό κόστος, αλλά και τα κοινά οφέλη που απορρέουν από τη διατήρηση της νομισματικής ένωσης. Ολα τα μέλη της Ευρωζώνης έχουν αποκομίσει σημαντικά οφέλη από τη συμμετοχή τους στην Ενωση. Για παράδειγμα οι εξαγωγές της Γερμανίας έχουν αυξηθεί κατά πολύ, διότι το ευρώ έχει μικρότερη συναλλαγματική ισοτιμία από αυτήν που θα είχε το γερμανικό μάρκο. Ως αποτέλεσμα η Γερμανία έχει ένα από τα υψηλότερα εμπορικά πλεονάσματα στον κόσμο. Ωφελημένα όμως είναι και τα πιο αδύναμα μέλη όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, διότι οι αγορές απαιτούν πολύ μικρότερη απόδοση για να τα δανείσουν, αν και δεν γνώρισαν την ίδια εκρηκτική αύξηση των εξαγωγών όπως η Γερμανία. Οσο για το κόστος, η Ευρώπη έχει υπεραρκετά χρήματα ώστε να διαχειριστεί το ελληνικό πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Εκτός αυτού η Ευρώπη έχει καθυστερήσει να ιδρύσει κοινό ταμείο εκκαθάρισης τραπεζών και να θεσπίσει πανευρωπαϊκή ασφάλιση καταθέσεων. Το ΔΝΤ θα μπορούσε να εξακολουθήσει να συμβουλεύει τους Ευρωπαίους. Ωστόσο το Ταμείο θα βοηθούσε πολύ περισσότερο τους Ευρωπαίους εάν άφηνε τις χώρες της Ευρωζώνης να έρθουν αντιμέτωπες με τις ευθύνες τους. Επιτέλους θα πρέπει να βρουν μόνες τους πώς θα μοιραστούν το κόστος της αμοιβαίας υποστήριξης και της κοινής οικονομικής τους ανάπτυξης.
* H κ. Meg Lundsager είναι πρώην εκπρόσωπος των ΗΠΑ στο ΔΝΤ.