Η απόφαση του χθεσινού Eurogroup είναι μεγάλη ήττα για την Ελλάδα, το ΔΝΤ (και τις ΗΠΑ). Μετά την απειλή του ΔΝΤ ότι δεν θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα γιατί το χρέος ως έχει είναι «μη βιώσιμο» και τις διθυραμβικές υποσχέσεις του πρωθυπουργού για ρύθμιση του χρέους ως αντιστάθμισμα για τις σκληρές περικοπές του Μνημονίου 3, η απόφαση του Eurogroup είναι σκωτσέζικο ντους.
Το Eurogroup αποφάσισε να μην κάνει ουσιαστικές αλλαγές στο ελληνικό χρέος, αλλά να παραπέμψει όλες τις κρίσιμες αποφάσεις για το χρέος στο τέλος του Μνημονίου 3, δηλαδή στο 2018, και να γίνει αναδιάρθρωση εάν «το πρόγραμμα τελειώσει επιτυχημένα». Με την εμπειρία του τέλους των δύο προηγούμενων μνημονίων αλλά και με την εμπειρία της σημερινής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, όλοι ξέρουμε ότι είναι εντελώς απίθανο να «τελειώσει επιτυχημένα το πρόγραμμα». Αρα, οι Ευρωπαίοι αφήνουν το θέμα εντελώς ανοιχτό. Θυμόμαστε και την υπόσχεση της Ε.Ε. του 2012 για αναδιάρθρωση του χρέους όταν δημιουργηθούν πρωτογενή πλεονάσματα στην Ελλάδα, που δεν τήρησε η Ε.Ε. επί Σαμαρά όταν η Ελλάδα είχε πρωτογενή πλεονάσματα.
Η απόφαση του Eurogroup θα ήταν προσδοκώμενη αν δεν υπήρχε η συντονισμένη και πολύμηνη προσπάθεια του ΔΝΤ και των ΗΠΑ να γίνει αναδιάρθρωση τώρα. Το ΔΝΤ απειλούσε ότι δεν θα πάρει μέρος στο πρόγραμμα (με συμβολή 36,6 δισ.) αν δεν γίνει ρύθμιση του χρέους και δημοσίευσε την ανάλυσή του που αποδείκνυε ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο. Το ΔΝΤ ζητούσε επιμήκυνση των λήξεων των ελληνικών δάνειων προς τις ευρωπαϊκές χώρες και τον Μηχανισμό Στήριξης κατά δεκαετίες, αλλαγή των επιτοκίων από κυμαινόμενα σε σταθερά και κάτω από 1,5%, και επιμήκυνση της περιόδου χάριτος που δεν πληρώνει τόκους η Ελλάδα. Δεν πήρε κανένα από τα τρία. Η Ελλάδα δεν κατέβηκε ποτέ με τις δικές της προτάσεις στο θέμα του χρέους, αλλά αρκέστηκε σε εσωτερική προπαγάνδα για το θέμα. Θα μπορούσε η Ελλάδα να κατεβεί μαζί με το ΔΝΤ (και τις ΗΠΑ) προς τους Ευρωπαίους, αυξάνοντας σημαντικά την πιθανότητα επιτυχίας αναδιάρθρωσης. Αντί γι’ αυτό, η Ελλάδα διέρρευσε τις συνομιλίες των στελεχών του ΔΝΤ για τη στρατηγική που θα ακολουθούσε στη διαπραγμάτευση. Τελικά, το ΔΝΤ έκανε τη δική του κωλοτούμπα και δέχθηκε τις αόριστες υποσχέσεις των Ευρωπαίων για το μέλλον.
Και τώρα; Η Ελλάδα έχασε μια σημαντική ευκαιρία για ρύθμιση τώρα. Εχασε επίσης μακροχρόνια γιατί τώρα μπήκαν πιο σκληροί όροι από την υπόσχεση 2012. Επίσης είναι ορατός ο κίνδυνος να ανέβουν τα επιτόκια πριν από το 2018 και να αναγκασθεί η Ελλάδα να πληρώνει για δεκαετίες μεγάλα επιτόκια. Πρέπει ακόμα και τώρα να επιμείνει τόσο το ΔΝΤ όσο και η Ελλάδα να αλλάξει άμεσα ο τρόπος χρηματοδότησης του ESM/ EFSF, ώστε να εγγυηθεί χαμηλά και σταθερά επιτόκια μακροχρόνια. Η σημερινή ήττα δεν άλλαξε τον δρόμο της Ελλάδας για έξοδο από την κρίση, αλλά έκανε το μέλλον πιο δύσκολο και πιο αβέβαιο. Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει δημοσιονομική πειθαρχία και να αναδιαρθρώσει την οικονομία της για να έχει μακροχρόνια ανάπτυξη. Οι δομικές αλλαγές στην ελληνική οικονομία, η μείωση του δημόσιου τομέα, η μείωση φόρων, οι ιδιωτικοποιήσεις και η προσέλκυση επενδύσεων είναι εντελώς απαραίτητα για να βγει η Ελλάδα από την κρίση. Ακόμα και αν μαγικά διαγραφόταν όλο το δημόσιο χρέος σήμερα, χωρίς δομικές αλλαγές και οικονομική πειθαρχία, σε λίγα χρόνια η Ελλάδα θα το ξαναδημιουργούσε.
* Ο κ. Νίκος Οικονομίδης είναι καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.