ΡΩΜΗ. Οι εικόνες από το αναγνωριστικό αεροσκάφος της ευρωπαϊκής δύναμης Μεσογείου είναι συγκλονιστικές: δεκάδες άνθρωποι προσπαθούν να πατήσουν σε μία αναποδογυρισμένη βάρκα που βρίσκεται ήδη κάτω από την επιφάνεια του νερού, στο δεύτερο καταγεγραμμένο ναυάγιο μέσα σε δύο ημέρες. Οι διασωθέντες του πρώτου προχθεσινού ναυαγίου μεταφέρθηκαν χθες στη Σικελία – ανάμεσά τους και ένα κοριτσάκι 9 μηνών που έχασε και τους δύο γονείς του στα βάθη της Μεσογείου.
Η βελτίωση του καιρού έχει αυξήσει κατακόρυφα τις απόπειρες διάσχισης της Μεσογείου, με τα καράβια της ευρωπαϊκής δύναμης να διασώζουν 4.000 ανθρώπους σε 22 διαφορετικές επιχειρήσεις τις τελευταίες 24 ώρες. Ενδεχομένως πρόκειται για νέο ρεκόρ, αφού το τελευταίο ήταν 6.000 διασώσεις σε δύο ημέρες. Οι αριθμοί είναι παρόμοιοι με τους περυσινούς, αφού από τις αρχές τις χρονιάς έχουν φθάσει στην Ιταλία συνολικά 40.000 άνθρωποι. Πέρυσι, 39.000 είχαν φθάσει στην Ιταλία έως τις 26 Μαΐου, ενώ τις τελευταίες ημέρες του μήνα οι διασχίσεις είχαν αυξηθεί, με αποτέλεσμα ο Μάιος του 2015 να κλείσει με 47.000 αφίξεις.
«Εκτιμούμε ότι πνίγηκαν τουλάχιστον 20 ή 30 άνθρωποι, αλλά δεν ξέρουμε τελικούς αριθμούς», είπε χθες το απόγευμα ο εκπρόσωπος της επιχείρησης «Σοφία», της ευρωπαϊκής επιχείρησης έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο. Αλλά οι διασωθέντες που έφθασαν στο Πόρτο Εμπεντόκλες έκαναν λόγο για περίπου 100 νεκρούς, εγκλωβισμένους στο αμπάρι του αλιευτικού.
Επισήμως δεν είχαν δοθεί χθες οι εθνικότητες των θυμάτων, αλλά η τηλεφωνική γραμμή Alarm Phone, που δέχεται κλήσεις εκτάκτου ανάγκης από τη Μεσόγειο, ανέφερε ότι το τηλεφώνημα που δέχθηκε χθες στις 8.45 το πρωί ήταν από Σύρους. «Ο άνθρωπος με τον οποίο μιλήσαμε ήταν Σύρος, και είπε ότι οι περισσότεροι στο σκάφος ήταν Σύροι και Ιρακινοί. Γύρω του μιλούσαν συριακή διάλεκτο, κυρίως διάλεκτο της Βορειοανατολικής Συρίας», είπε ακτιβιστής του Alarm Phone στην εφημερίδα «Γκάρντιαν». «Επίσης, παρακολουθούμε το αραβικό Facebook και βλέπουμε ότι τώρα τελευταία υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που φθάνουν στη Λιβύη θέλοντας να πάνε στην Ευρώπη».
«Αν αυτό επιβεβαιωθεί», σημειώνει ο δημοσιογράφος του «Γκάρντιαν» Πάτρικ Κίγκσλεϊ, «σημαίνει ότι οι Σύροι άρχισαν να αναζητούν εναλλακτικές οδούς προς την Ευρώπη, αφότου η συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας έκανε πιο δύσκολο το πέρασμά τους μέσω Βαλκανίων».
Ομως η Λιβύη είναι μια χώρα-κόλαση για πολλούς πρόσφυγες και μετανάστες, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των ιδίων, που επιβεβαιώνονται από ιατρικές εξετάσεις στο «MS Aquarius», το σκάφος διάσωσης των Γιατρών χωρίς Σύνορα και της SOS Mediteranee. «Εκεί δεν είμαστε άνθρωποι. Λιβύη ίσον απαγωγή, φυλακή, απαγωγή», είπαν άνθρωποι που πέρασαν μερικές εβδομάδες έως και μερικά χρόνια στη Λιβύη, πριν διασχίσουν τη Μεσόγειο. «Μας χτυπούσαν κάθε μέρα, χτυπούσαν τις γυναίκες μας μπροστά μας, βίαζαν τις γυναίκες, σοδόμιζαν τους άνδρες. Σκότωναν για το τίποτα».
«Ευρώπη ή θάνατος»
Η 24χρονη Ινές από το Καμερούν πήγε στη Λιβύη για να συναντηθεί με τον άνδρα της, ο οποίος νόμιζε ότι είχε βρει μια καλή δουλειά. Εκανε λάθος. «Ο εργοδότης μάς συμπεριφερόταν σαν σκυλιά», είπε η Ινες κρατώντας δύο μικρά παιδιά στα γόνατά της. «Η Λιβύη είναι το σημείο χωρίς επιστροφή. Οταν φθάσεις εκεί, συνήθως δεν φεύγεις. Το μόνο μέρος που μπορείς να πας είναι η θάλασσα. Είναι Ευρώπη ή θάνατος». Κάποιες από τις γυναίκες έχουν διηγηθεί τις φρικτές εμπειρίες τους στους γιατρούς. Ενας άνδρας σήκωσε την μπλούζα του για να τον εξετάσουν για βήχα και εμφανίστηκαν φρικτά σημάδια, ενώ περισσότερες εξετάσεις αποκάλυψαν σπασμένα κόκκαλα, πιθανότατα από βασανιστήρια.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν αναφέρεται στις αναρτήσεις στο Facebook, μέσω των οποίων διαφημίζονται οι διαδρομές των διακινητών. «Ανακοίνωση προς όλους τους Σύρους και Σουδανούς», αναφέρει μια ανάρτηση σε κρυφή ομάδα που λέγεται Μετανάστευση στη Λιβύη. «Η διαδρομή Σουδάν – Λιβύη μέσα από την έρημο έχει ανοίξει εκ νέου και κοστίζει 1.200 δολάρια Χαρτούμ – Τρίπολη», γράφει ο διακινητής, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του «Γκάρντιαν». Επίσης, πληροφορεί τους ενδιαφερομένους για τον αριθμό του κινητού του και για την «ταρίφα» της διάσχισης της Μεσογείου, που είναι 1.000 δολάρια.