Την άρση της εγγύησης του Δημοσίου στην περίπτωση της πώλησης των δανείων που έχουν χορηγήσει οι τράπεζες με κρατική εγγύηση θα προτείνει η κυβέρνηση προς τους θεσμούς. Η σχετική πρόταση, ωστόσο, χαρακτηρίζεται «έωλη» από νομικούς κύκλους, που θέτουν θέμα συνταγματικότητας. Επιπλέον θα έχει και επιπτώσεις στα κεφάλαια των τραπεζών, οι οποίες δεν έχουν κάνει ανάλογες προβλέψεις γι’ αυτή την κατηγορία δανείων.
Σε δηλώσεις του χθες ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης προσδιόρισε το ύψος των «κόκκινων» εγγυημένων δανείων στο 1,5 δισ. ευρώ σε σύνολο δανείων 6 δισ. ευρώ που φέρουν την εγγύηση του Δημοσίου. Το θέμα μάλιστα συζητήθηκε σε τηλεδιάσκεψη που είχε η ελληνική πλευρά με τους θεσμούς. Η δυνατότητα πώλησης και των δανείων που έχει εγγυηθεί η κυβέρνηση αποτελεί προϋπόθεση για την καταβολή της πρώτης δόσης και απαιτεί αλλαγή του νόμου που ψηφίστηκε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα από τη Βουλή για τα «κόκκινα» δάνεια, ο οποίος εξαιρούσε ρητά από την πώληση αυτήν την κατηγορία.
Πρόκειται για δάνεια που έχουν δοθεί κατά καιρούς από όλες τις κυβερνήσεις είτε για την ενίσχυση πτηνοτροφικών ή κτηνοτροφικών μονάδων, είτε για την αποκατάσταση ζημιών από σεισμούς ή πλημμύρες, είτε προς παλιννοστούντες ή Ρομά, και τα οποία στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι σε καθυστέρηση, χωρίς φυσικά να έχουν καμία πιθανότητα αποπληρωμής.
Πηγές από τις τράπεζες είναι επιφυλακτικές για το κατά πόσον υπάρχει η δυνατότητα άρσης της εγγύησης, στον βαθμό που κάτι τέτοιο θα άνοιγε θέμα αντισυνταγματικότητας. Η αναδρομική μάλιστα κατάργησή της, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, θα καταστρατηγούσε την ελευθερία των συμβάσεων και δεν θα μπορούσε να σταχυολογηθεί δικαστικά. Εξίσου ουσιαστικό είναι το κεφαλαιακό πρόβλημα που θα δημιουργούσε στις τράπεζες, στον βαθμό που τα δάνεια αυτά δεν συνοδεύονται με ανάλογες προβλέψεις. Η πρακτική που ακολουθούσαν οι τράπεζες σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν να «κρύβουν το πρόβλημα κάτω από το χαλί», αποφεύγοντας να λάβουν προβλέψεις ή να πάρουν πιο δραστικά μέτρα για την ανάκτησή τους. Η λογική της μη ανάληψης προβλέψεων έβρισκε και νομικό έρεισμα στην εγγύηση που παρείχε το Δημόσιο, για το οποίο η τράπεζα δεν νομιμοποιούνταν να εκτιμήσει την πτώχευσή του, έτσι ώστε να θεωρήσει αυτά τα δάνεια οριστικά ως μη εξυπηρετούμενα.
Η χαριστική βολή ήρθε το 2013, όταν η προηγούμενη κυβέρνηση με νόμο επέβαλε στις τράπεζες να εξαντλούν προηγουμένως τα ένδικα μέσα (δικαίωμα διζήσεως) για τη διεκδίκηση του δανείου και εν συνεχεία να καταφεύγουν στο Δημόσιο για το υπόλοιπο της οφειλής. Η πρακτική αυτή αποσκοπούσε όχι μόνο στο να μεταθέσει το πρόβλημα αλλά και να περιορίσει τη ζημιά για λογαριασμό του Δημοσίου, αφού επέβαλε στις τράπεζες να κάνουν όλες τις ενέργειες –έως και τον πλειστηριασμό, π.χ., μιας επιχείρησης– πριν στραφούν κατά του εγγυητή.