«Η ηδονή της γραμμής και του γράφειν»

«Η ηδονή της γραμμής και του γράφειν»

3' 14" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι παλαιοί ζωγράφοι το γνωρίζουν: μια έκθεση με σχέδια είναι πολύ πιο αποκαλυπτική για τα μύχια της ψυχής ενός καλλιτέχνη αλλά και για τις ίδιες τις δυνατότητες του χρωστήρα του. Στην ουσία, πρόκειται για μια απογύμνωση, που χρειάζεται θάρρος και αυτογνωσία. «Αλήθεια είναι», μου λέει ο Δημοσθένης Κοκκινίδης, τον οποίο συνάντησα με αφορμή τα επικείμενα εγκαίνια ενός αφιερώματος στο ΜΙΕΤ, που θα περιέχει τα σχέδια που έκανε τις τελευταίες έξι δεκαετίες. Η έκθεση στο Μέγαρο Εϋνάρδου έχει τίτλο «Σχέδια και Μνήμες» και ανοίγει την 1η Ιουνίου.

Το μολύβι «μιλάει»

«Καλύπτουν μια περίοδο από το 1947 μέχρι και το 2010. Δηλαδή μια ολόκληρη ζωή, από τότε που ήμουν δεκαοκτάρης μέχρι και τα ογδόντα μου, όταν και αποφάσισα να κρεμάσω τα πινέλα μου και να μη ζωγραφίζω πια», μας εξηγεί. Συνεχίζει: «Εχω μια προσωπική θεωρία για τη σημασία των σχεδίων. Η απλή εικόνα, οι λίγες γραμμές κυοφορούν κάτι που δεν το χωρά ο λόγος. Το χέρι του ανθρώπου, που είναι η προέκταση της νόησης και του συναισθήματος, καταγράφει αυτό που δεν μπορεί να εκφράσει η γλώσσα. Το μολύβι “μιλάει” για πράγματα τα οποία δεν μπορεί να πει κάποιος με λόγια. Δεν έχει σημασία αν είναι καλλιτέχνης ή όχι. Ακόμα και ένα σκαρίφημα σε ένα χαρτάκι από έναν αγράμματο άνθρωπο που σου κάνει ένα σκιτσάκι για να βρεις τον δρόμο έχει σημασία. Μαρτυρά αυτήν την ειδική στενή σχέση του καθενός μας με το σχέδιο».

Καθόμαστε στη φιλόξενη αυλή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης στην οδό Θουκυδίδου στην Πλάκα και κουβεντιάζουμε. Ο Κοκκινίδης –ίσως διότι είναι βαθιά καλλιεργημένος, ίσως διότι υπήρξε καλός δάσκαλος– πάντα έχει το χάρισμα να βάζει τις έννοιες της τέχνης μέσα στην κοινωνία, στο μέτρο του απλού ανθρώπου. Και από εκεί να το φτάνει ώς το δικό του σινάφι, αυτό των καλλιτεχνών, που ισορροπούν ανάμεσα στη μεταφυσική και τη μαστοριά.

«Αν θέλεις να μιλήσουμε για τη σημασία του σχεδίου για τους ζωγράφους, θα σου πω ότι εγώ λ.χ. δεν το αντιμετώπισα ποτέ όπως ο δικός μου δάσκαλος ο Μόραλης, ο οποίος μετέφερε στο χαρτί πιστά αυτό που θα έκανε στον καμβά. Ποτέ δεν το είδα ως προετοιμασία για έναν πίνακα. Αντιθέτως, αυτό που με συνέπαιρνε είναι ότι έχει μια αμεσότητα. Αποτυπώνει δηλαδή την ενέργεια της άμεσης επαφής με τον εξωτερικό και τον εσωτερικό κόσμο του καλλιτέχνη. Αυτό το βλέπουμε σε ολόκληρη την ιστορία της τέχνης.

»Είναι και κάτι ακόμα. Με το σχέδιο έχεις μια ελευθερία που δεν σου δίνεται στη ζωγραφική. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Οταν ο Ντα Βίντσι σχεδιάζει τα ρωμαλέα οπίσθια ενός αλόγου, το κάνει για τη χαρά της καμπύλης και όχι για να κάνει την αναπαράσταση ενός αλόγου στο χαρτί. Είναι η ηδονή της γραμμής, η απόλαυση του γράφειν. Το ίδιο συναίσθημα μπορεί να έχει και ένας απλός χωρικός που μουντζουρώνει το χαρτί για να σου δείξει το σχήμα ενός χωραφιού. Το σχέδιο λοιπόν είναι η αδιαμεσολάβητη, η χωρίς τερτίπια έκφραση». Τα εκατοντάδες σχέδια του Κοκκινίδη θα εκτεθούν με χρονολογική σειρά, με βάση τις γνωστές ενότητες της δουλειάς του, από τα νεανικά χρόνια μέχρι τις «Συνοικίες», το «Βιετνάμ», τη «Χούντα».

Εκτός από το ΜΙΕΤ, ο ζωγράφος ετοιμάζει και μια εικαστική παρέμβαση στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου, σε συνεργασία με την γκαλερί Citronne και την ιστορικό τέχνης Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη, μέσα στον Ιούνιο.

«Δεν είναι η πρώτη φορά που αποφάσισα να παρουσιάσω κάποια έργα μου σε μια συνομιλία με αρχαία σπαράγματα. Είναι μια πολύ γοητευτική πρόκληση να τοποθετήσεις κάτι σύγχρονο δίπλα σε κάτι αρχαίο και χρειάζεται πάντοτε τεράστιος σεβασμός».

«Οδύσσεια»

«Στον Πόρο θα βάλω κάποια έργα μου από την ενότητα της “Οδύσσειας”, την οποίαν έχω παρουσιάσει σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Είναι σχέδια και πίνακες με το ίδιο θέμα και με πρόθεση να είναι απολύτως κατανοητά ακόμα και από κάποιον που δεν έχει διαβάσει ποτέ Ομηρο. Οπουδήποτε και αν έχει γίνει η παρουσίαση της “Οδύσσειας”, επιμένω πάντα να συνδυάζεται με εκπαιδευτικά προγράμματα όπου οι μαθητές των τοπικών σχολείων κάνουν και αυτοί ζωγραφιές με θέμα το ομηρικό έπος».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή