Η ανάδυση της Δυτικής Ακτής ως κέντρου όπου σχεδιάζεται ο κόσμος του αύριο, ενισχύεται ως φαινόμενο με την έναρξη λειτουργίας του αναμορφωμένου Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο. Αυτό που γεννιέται στην Καλιφόρνια, σταδιακά μετά το 2000 και με ένταση μετά το 2010, είναι το νέο δίκτυο που διασυνδέει την υψηλή τεχνολογία, την κοινωνία των πολιτών και το νέο χρήμα που προκύπτει από την κινητικότητα νέων ιδεών.
Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο (SFMOMA) είναι το ΜοΜΑ της Καλιφόρνιας και επί της ουσίας ο νέος υπερτοπικός αντιδραστήρας που εξακοντίζει τις νέες ιδέες, φιλτράροντας τα ρεύματα από την Ανατολική Ακτή και την Ευρώπη, ασκώντας παράλληλα ισχυρή επιρροή στην Ανατολική Ασία. Ο Ειρηνικός γίνεται σταδιακά, αν δεν έχει ήδη γίνει, το κέντρο παραγωγής ιδεών για ολόκληρη τη Δύση. Το γράφει παραστατικά ο στρατηγικός αναλυτής Thomas Sevcik στο άρθρο του στους F.T. με τίτλο «Προς τη Δύση, κοίτα, η γη είναι φωτεινή» (14,15/5/16): «Η Καλιφόρνια και το υπόλοιπο της Δυτικής Ακτής αναδύονται ως επίκεντρο της κοινής μας αφήγησης, φαντασίας και καινοτομίας – χάρη στον ψηφιακό και πολιτιστικό ιστό της περιοχής, την απαράμιλλη ποικιλία και τη διασύνδεση με την αναδυόμενη Ασία».
Με αυτό το κλίμα δεδομένο και ενεργό, το νέο Μουσείο στο Σαν Φρανσίσκο είναι φανερό ότι είναι κάτι ευρύτερο ενός νέου χώρου για να δει κανείς μοναδικές συλλογές και να έρθει σε επαφή με νέες ιδέες. Γίνεται σύμβολο ενός μετασχηματισμού. Το νέο SFMOMA, με τους δέκα πλέον ορόφους του, δημιούργημα του αρχιτεκτονικού γραφείου Snohetta (με γραφεία στο Οσλο και τη Νέα Υόρκη), κόστισε 305 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία συγκεντρώθηκαν από ιδιώτες. Η ανέγερσή του, η λειτουργία του και η βιωσιμότητά του εξασφαλίστηκε από ιδιωτικά κεφάλαια. Αλλωστε και ο πυρήνας των εκθεμάτων του Μουσείου βασίζεται στη μοναδική συλλογή του Ντόναλντ και της Ντόρις Φίσερ, με έργα από την άνθηση της αφηρημένης τέχνης στις ΗΠΑ στις δεκαετίες του 1940 και του 1950, την ποπ αρτ, τον μινιμαλισμό, τη νέα παραστατικότητα, τη γερμανική τέχνη μετά το 1960, κ.ά. Το ζεύγος Φίσερ ενισχύει διαρκώς τις συλλογές του Μουσείου και από το 2002 όταν αποφασίστηκε η επέκταση του κτιρίου στήριξε το εγχείρημα με προοπτική, πλέον, να δείξει τη συλλογή του στην πληρότητά της.
Σήμερα, το SFMOMA, καθώς εγκολπώνει και το παλαιό κτίριο που είχε σχεδιάσει ο Μάριο Μπότα, είναι το μεγαλύτερο στο είδος του στον κόσμο. Διόλου τυχαίο, θα πουν όσοι υποστηρίζουν ότι ο δυναμισμός της Καλιφόρνιας κινείται από τη δημιουργία νέων δικτύων έξω από το κράτος και μέσα από την κοινωνία. Ο ψηφιακός πολιτισμός της Δυτικής Ακτής και η κουλτούρα της καινοτομίας είναι υπερεθνικές οντότητες, που διαπερνούν και ξεπερνούν στενά κρατικά σύνολα και γραφειοκρατικά μοντέλα. Η απελευθέρωση «χώρου» (όχι απαραίτητα φυσικού) αποδεσμεύει δημιουργικές δυνάμεις και γεννά νέες συνδέσεις οικονομικών νευρώνων.
Ενδεικτικό του μοντέλου των νέων Μουσείων είναι η ποικιλία και η επιθυμία προσέλκυσης ολοένα και πλατύτερου κοινού, γι’ αυτό και με την έναρξη λειτουργίας του SFMOMA άνοιξαν ταυτόχρονα 19 θεματικές εκθέσεις. Eνας όροφος είναι αφιερωμένος στη Φωτογραφία (Pritzker Center for Photography) και θεωρείται το μεγαλύτερο εκθεσιακό και ερευνητικό κέντρο στις ΗΠΑ. Και αυτό δεν είναι διόλου περίεργο, καθώς το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο ήταν από τα πρώτα μουσεία στον κόσμο που αναγνώρισαν τη φωτογραφία ως ισότιμη τέχνη και δημιούργησαν ειδική θέση επιμελητή ήδη από το 1936, στην απογείωση του μεσοπολεμικού μοντερνισμού. Το 1940, το Μουσείο διοργανώνει την πρώτη του αρχιτεκτονική έκθεση, που θεωρήθηκε τομή και αιτία ώστε να ιδρυθεί στην πόλη ειδική διεύθυνση σχεδιασμού.
Εκτοτε, οι συλλογές εμπλουτίζονται σε όλες τις κατηγορίες και οι μεγάλες εκθέσεις του Μουσείου γίνονται συχνά γεγονότα μεγάλου βεληνεκούς, όπως η κορυφαία έκθεση αφιέρωμα στην τέχνη της Φρίντα Κάλο, το 2008, που συνετέλεσε στην οργάνωση και διάχυση του διεθνούς ενδιαφέροντος για την τέχνη και την προσωπικότητά της.
Τα σχέδια του νέου μουσείου αποκαλύφθηκαν το 2011 και η καινοτομία ήταν, ανάμεσα σε άλλα, αίθουσες χωρίς εισιτήριο προσβάσιμες από τον δρόμο και διάχυση εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Η νέα σχέση επισκέπτη και μουσείου, όπως είχε αρχικά επαναδιατυπωθεί στη δεκαετία του 1980 και κυρίως μετά το 1990, βρίσκει στην περίπτωση του Σαν Φρανσίσκο την κορύφωσή της σε μια διαρκώς ρευστή υπό διερεύνηση συνθήκη. Το ανοικτό μουσείο ως προέκταση της καθημερινότητας χιλιάδων πολιτών που διαμορφώνουν με ποικίλους συνδυασμούς το ημερήσιο πρόγραμμά τους είναι ήδη πράξη στην Καλιφόρνια.