Σε σειρά μυστικών συναντήσεων που έλαβαν χώρα τις προηγούμενες ημέρες ανά την Ευρώπη, οι ηγέτες των κρατών-μελών και οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμικών οργανισμών κατέληξαν σε ένα εναλλακτικό σχέδιο (plan B) στην περίπτωση που η Βρετανία αποφασίσει να εγκαταλείψει την Ε.Ε. στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου. Αποφάσισαν την ενίσχυση της συνεργασίας των μελών της Ε.Ε. στους τομείς άμυνας και ασφάλειας.
Μέχρι να καταλήξουν σε αυτό το σημείο, πέρασαν πολλά στάδια και σκληρές διαπραγματεύσεις. Γαλλία, Κομισιόν και ΕΚΤ υποστήριξαν ότι θα έπρεπε να «τιμωρηθεί» η Βρετανία στην περίπτωση που αποφάσιζε να εγκαταλείψει την Ε.Ε., ενώ το Βερολίνο και οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Eurogroup υποστήριξαν ότι η τήρηση σκληρής στάσης και η ανάληψη μεγαλεπήβολων φεντεραλιστικών πρωτοβουλιών απλώς θα ενίσχυαν τις ήδη υπάρχουσες διαιρέσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε.
Οι μυστικές συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν σε Βρυξέλλες, Ρώμη και Αννόβερο στη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων και σε αυτές πήραν μέρος Ευρωπαίοι ηγέτες και οι στενότεροι συνεργάτες τους.
Σύμφωνα με τους Financial Times, η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκ. Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Φρ. Ολάντ συμφώνησαν ότι αντί να επιχειρήσουν τη βιαστική περαιτέρω ενοποίηση της Ευρωζώνης, θα ήταν προτιμότερο να προωθήσουν την ενίσχυση της συνεργασίας των εναπομεινάντων μελών της Ε.Ε. σε θέματα ασφάλειας και άμυνας. Η συγκεκριμένη ατζέντα προκαλεί λιγότερες τριβές και ενδιαφέρει και τα κράτη-μέλη εκτός Ευρωζώνης. Πρακτικά, αν υπάρξει Brexit, η Ε.Ε. θα απαντήσει με δηλώσεις που θα έχουν στόχο να καθησυχάσουν τις αγορές και αμέσως μετά με έκτακτη σύνοδο κορυφής, χωρίς τη συμμετοχή της Βρετανίας. «Ολοι θα πουν: Λυπόμαστε, Ντέιβιντ (Κάμερον), αλλά τώρα έχουμε συνάντηση οι υπόλοιποι 27», λέει υψηλόβαθμος διπλωμάτης στους FT.
Φόβοι για ντόμινο
Γάλλοι αξιωματούχοι ανησυχούν ιδιαίτερα ότι ενδεχόμενη αποχώρηση της Βρετανίας θα ενίσχυε ανάλογες διαθέσεις και σε άλλα κράτη-μέλη και (κυρίως) ότι θα ενίσχυε το αντιευρωπαϊκό εθνικιστικό Εθνικό Μέτωπο (F.N.) της Μαρίν Λεπέν. Θα ήθελαν, σύμφωνα με τους «F.T.» να στείλουν σκληρό και τιμωρητικό μήνυμα ώστε να δείξουν πόσο αρνητικές θα είναι για τη Βρετανία οι επιπτώσεις του «διαζυγίου» από την Ε.Ε. «Αν υποβαθμίσουμε ή περιορίσουμε τις επιπτώσεις θα θέταμε την Ευρώπη σε κίνδυνο. Η αρχή των επιπτώσεων είναι πολύ σημαντική για να προστατεύσουμε την Ευρώπη», υποστήριξε Γάλλος υψηλόβαθμος διπλωμάτης. Αλλος Ευρωπαίος πολιτικός που έχει κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό του εναλλακτικού σχεδίου είπε στους «F.T.» ότι «αν καταστήσουμε επιτυχία το Brexit, θα σημάνει το τέλος της Ε.Ε. Δεν μπορεί να συμβεί». Ωστόσο, στο Βερολίνο υπάρχει η ανησυχία ότι ένα τέτοιο σκληρό μήνυμα συνοδευόμενο από φεντεραλιστικές πρωτοβουλίες θα ενίσχυε της υπάρχουσες διαιρέσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. «Για εμάς θα ήταν πολύ προτιμότερο αν το τίμημα προερχόταν από τις αγορές» λέει Γερμανός διπλωμάτης. Η διάσταση απόψεων διαπιστώθηκε αυτή την εβδομάδα και σε μυστική συνάντηση των Γιούνκερ, Ντράγκι, Τουσκ και Ντάισελμπλουμ. Οι πρόεδροι της Κομισιόν και της ΕΚΤ είπαν ότι το Brexit πρέπει να ιδωθεί ως ευκαιρία για περαιτέρω ενοποίηση της Ευρωζώνης, ενώ οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Γιούρογκρουπ εξέφρασαν έντονες επιφυλάξεις.