Αισιοδοξία για την επόμενη μέρα της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης εκφράζει με συνέντευξή του στην «Κ» ο πρόεδρος του ΣΕΒ, Θεόδωρος Φέσσας. Εκτιμά ότι υπάρχει ευκαιρία για την ανάπτυξη, αλλά όπως χαρακτηριστικά τονίζει, «αν προσπαθούμε να την ξεκλειδώσουμε με το λάθος κλειδί, είναι φυσικό στο τέλος να σπάσει».
– Πιστεύετε ότι η απόφαση του Eurogroup μπορεί να σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής για την οικονομία και τις προοπτικές της;
– Αναμφισβήτητα είναι μια απόφαση ορόσημο – που όμως άργησε πολύ. Για μήνες ζήσαμε μια παράταση της αβεβαιότητας και με υψηλότατο κόστος. Μας δίνεται λοιπόν ακόμη μία ευκαιρία, χωρίς άλλα περιθώρια για καθυστερήσεις ή στρουθοκαμηλισμούς, αφού ακόμη και η ρύθμιση του χρέους εξαρτάται από την εκτέλεση του προγράμματος.
– Μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτήν την ευκαιρία ή θα μπούμε σε έναν νέο υφεσιακό κύκλο;
– Δύσκολα, αλλά μπορούμε. Κατ’ αρχήν, η ποσοτική χαλάρωση, τα χαμηλά επιτόκια, η πτώση των διεθνών τιμών πρώτων υλών, η υπερπροσφορά διεθνών κεφαλαίων, η οικονομική αποδυνάμωση των BRICS, όλα αυτά δημιουργούν ευκαιρίες επενδύσεων στην Ευρώπη, άρα και στην Ελλάδα. Δεύτερον, τείνει να επιτευχθεί στη χώρα μας μια ευρύτερη πολιτική αποδοχή και κοινωνική ωρίμανση, ότι δηλαδή η παραμονή στην Ευρωζώνη είναι η μόνη βιώσιμη λύση. Τρίτον, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και ευκαιρίες ανάπτυξης. Και φυσικά, η βιομηχανία και οι επιχειρήσεις είναι ακόμη εδώ και θέλουν να συνεχίσουν να επενδύουν στη χώρα.
– Ποια είναι η πρόταση του ΣΕΒ για την αναπτυξιακή επανεκκίνηση που διατυπώσατε στο βιομηχανικό συνέδριο;
– Η βασική μας παρατήρηση είναι ότι αν προσπαθούμε να ξεκλειδώσουμε την ανάπτυξη με το λάθος κλειδί, είναι φυσικό στο τέλος να σπάσει. Εχουμε κάθε χρόνο 32 δισ. ευρώ αποσβέσεις του παγίου κεφαλαίου της χώρας και μόνο 18 δισ. ευρώ νέες επενδύσεις. Συνεπώς μόνο για να καλύψουμε τις αποσβέσεις του παγίου κεφαλαίου, απαιτούνται ακόμη 14 δισ. κάθε χρόνο, δηλαδή 100 δισ. ευρώ νέες επενδύσεις τα επόμενα 7 χρόνια. Τα κοινοτικά κονδύλια δεν αρκούν για να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη, καθώς δεν ξεπερνούν τα 35 δισ. ευρώ συνολικά. Και είναι ζήτημα αν τα μισά από αυτά θα πάνε σε επενδύσεις. Η δε εθνική συμμετοχή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων δεν ξεπερνάει τα 5-6 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο. Για αυτό, σήμερα όσο ποτέ, χρειαζόμαστε τις επιχειρήσεις και τις ιδιωτικές επενδύσεις. Χρειαζόμαστε νέο, ιδιωτικό χρήμα. Για να πείσουμε κάποιον να επενδύσει στην Ελλάδα, όλοι μας, Πολιτεία, επιχειρήσεις, εργαζόμενοι και κοινωνία, πρέπει να βελτιωνόμαστε διαρκώς. Να είμαστε πιο ανταγωνιστικοί και πιο παραγωγικοί. Οχι μόνο σε σχέση με τον εαυτό μας, αλλά κυρίως σε σχέση με τους ξένους ανταγωνιστές μας, οι οποίοι προοδεύουν ταχύτερα από εμάς.
– Από πού θα έρθουν αυτές οι επενδύσεις; Πού βλέπει ο ΣΕΒ παράθυρα ευκαιρίας, όταν αρκετές επιχειρήσεις μας συνωστίζονται στην έξοδο από τη χώρα;
– Εκτός από τους προφανείς τομείς που σχετίζονται άμεσα με τη γεωγραφική θέση, το φυσικό περιβάλλον και την ιστορία της Ελλάδας, όπως ο τουρισμός και τα logistics, υπάρχουν αρκετοί δυναμικοί κλάδοι και στη βιομηχανία: στη μεταλλουργία, στον ενεργειακό τομέα, στην περιβαλλοντική βιομηχανία, στα δομικά υλικά, στις μεταλλικές κατασκευές, στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, στη φαρμακευτική βιομηχανία, στα τρόφιμα. Υπάρχει και η μεγάλη ευκαιρία για τη βιομηχανία που λέγεται «κυκλική οικονομία», για την οποία μας μίλησε αναλυτικά ο πρ. πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μπαλκενέντε. Η μετάβαση από μια οικονομία που παράγει προϊόντα που δεν καταλήγουν στα σκουπίδια, όταν χρησιμοποιηθούν, αλλά σε μια οικονομία που επαναχρησιμοποιεί υλικά για να φτιάξει καινούργια προϊόντα. Η κυκλική οικονομία αποτελεί πέρα από περιβαλλοντική αναγκαιότητα και σημαντική επενδυτική ευκαιρία.
– Ποια θα είναι τα οφέλη αν πράγματι μπούμε σε μια νέα τροχιά για τη βιομηχανική πολιτική και εισακουστούν οι προτάσεις σας;
– Οι αριθμοί λένε ότι αν η χώρα μας καταφέρει να συγκλίνει με τους ευρωπαϊκούς βιομηχανικούς δείκτες, τότε θα δημιουργηθούν πάνω από μισό εκατομμύριο άμεσες κι έμμεσες θέσεις εργασίας, θα διπλασιαστούν οι εξαγωγές μας με προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και ενισχυμένο ελληνικό brand και θα αυξηθεί η καινοτομία με τον διπλασιασμό των δαπανών σε έρευνα και ανάπτυξη. Εστω και μέρος από τα παραπάνω να πετύχουμε, δεν θα χρειαστούν ούτε «κόφτης» ούτε άλλα υφεσιακά μέτρα.
«Το μείγμα πολιτικής είναι λανθασμένο»
– Γράφτηκαν πολλά για εύνοια του ΣΕΒ προς την κυβέρνηση. Εχει βάση αυτή η άποψη;
– Στον ΣΕΒ δεν έχουμε πολιτική ατζέντα και δεν συμμετέχουμε σε κομματικές αντιπαραθέσεις. Αλλωστε είναι γνωστό ότι εμείς μένουμε σταθεροί στις απόψεις μας και θέτουμε μεσομακροπρόθεσμους στόχους. Πολλές φορές ενάντια ακόμη και σε επιμέρους δικά μας συμφέροντα. Το αποδείξαμε με τη στάση μας, όταν συναινέσαμε στην προσωρινή αύξηση των εργοδοτικών εισφορών για το κοινό καλό και παρά την επιβάρυνση του ήδη υψηλού μη μισθολογικού κόστους. Παρά τα όσα λέγονται, διαφωνούμε ριζικά με το μείγμα πολιτικής που συνοδεύει το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης. Γιατί αυτό το μείγμα πολιτικής συμπιέζει εισοδηματικά –μέσω φορολογίας και εισφορών– τις πλέον παραγωγικές δυνάμεις, διευρύνει τη φορολογική βάση και δεν χτυπάει τη φοροδιαφυγή, δεν περιορίζει περιττές και ανορθολογικές δαπάνες του κράτους, δεν αναλαμβάνει την ιδιοκτησία των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και δυστυχώς δεν πετυχαίνει την πραγματική στήριξη των ασθενεστέρων.