Πυρετώδεις διαβουλεύσεις με επίκεντρο την εκπόνηση της νέας στρατηγικής του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής της Βαρσοβίας στις 8-9 Ιουλίου βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, ενώ καίριας σημασίας ζητήματα που αφορούν τη συμμετοχή της Ελλάδας εντάσσονται σε αυτόν τον σχεδιασμό.
Ταυτόχρονα, εξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα και οι ζυμώσεις για τη θεσμοθέτηση της συνεργασίας Ε.Ε. – ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο, γεγονός που έχει προκαλέσει συναγερμό στην Αθήνα λόγω της εμπλοκής της Τουρκίας, η οποία και στην προκειμένη περίπτωση, όπως και στο Αιγαίο, ασκεί ιδιαίτερα επιθετική διπλωματία.
Η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ προσπαθούν να εναρμονίσουν τη στρατηγική τους στο προσφυγικό και όχι μόνο, καθώς για πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες η συμφωνία με την Τουρκία «τρίζει». Ούτε η Ελλάδα ούτε η Ε.Ε. έχουν εναλλακτικό σχέδιο, και αυτό προκαλεί αναστάτωση που προσπαθεί να κατευνάσει το ΝΑΤΟ, το οποίο όμως έχει ευρύτερο στρατηγικό σχέδιο. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, ήδη συζητείται το ενδεχόμενο να θεσμοθετηθεί και η συνεργασία ΝΑΤΟ – Frontex στο πλαίσιο της νέας συνοριοφυλακής που επίσης θα τεθεί προς έγκριση στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις 27-28 Ιουνίου.
Πολιτικός σύμβουλος ξένου ηγέτη, περιγράφοντας τον ρόλο της Ελλάδας σε όλον αυτό τον σχεδιασμό και στον τομέα της ασφάλειας γενικότερα, είπε σε Ελληνα διπλωμάτη ότι η χώρα μας θεωρείται «πυλώνας και προμαχώνας» της στρατηγικής ασφάλειας της Δύσης. Ωστόσο, η στρατηγική ασφάλειας του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., που συζητείται με βάση ένα κείμενο που επεξεργάζονται τα επιτελεία του γ.γ. της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ και της ύπατης εκπροσώπου της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική και την Ασφάλεια Φεντερίκα Μογκερίνι, ήδη προκαλεί νέους πονοκεφάλους στην Ελλάδα. Παρά την τεράστια πίεση που δέχεται η χώρα μας, η κυβέρνηση δεν έχει εκπονήσει κανένα σχέδιο, γεγονός που την καθιστά αδύναμο κρίκο σε μια αλυσίδα αποφάσεων που αφορά μείζονα εθνικά συμφέροντα.
Αναβάθμιση
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, παρά την αντίθετη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης, πολλές κυβερνήσεις μεγάλων χωρών, αλλά και η Τουρκία, θέλουν την ενοποίηση των επιχειρήσεων της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο. Δηλαδή θέλουν την αναβάθμιση της επιχείρησης του ΝΑΤΟ «Active Endeavor», που περιπολεί με στόχο την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, σε μια ευρύτερη επιχείρηση ασφάλειας στη θάλασσα και την ενοποίησή της με τη ναυτική επιχείρηση της Ε.Ε. «EUNAVFOR MED Sophia».
Οι στόχοι είναι πολλαπλοί. Ελεγχος των προσφυγικών ροών, ο έλεγχος της Λιβύης, ο έλεγχος των θαλασσίων οδών προς και από τη Συρία και αναβάθμιση του ρόλου του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Τους στόχους αυτούς θα υποβοηθήσει σημαντικά η αναβαθμισμένη βάση της Σούδας, η οποία κατέστη εφικτή χάρη στη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης.
Η ενοποίηση των επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. προκαλεί νέα προβλήματα στην Ελλάδα, καθώς η Αγκυρα επιδιώκει να έχει λόγο στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση της επιχείρησης. Η Τουρκία μέχρι σήμερα δεν έχει λόγο στον σχεδιασμό των επιχειρήσεων της Ε.Ε., καθώς δεν είναι μέλος της, ωστόσο εδώ και χρόνια επιδιώκει να αποκτήσει αυτό το δικαίωμα, ως μέλος του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, η τουρκική κυβέρνηση με non paper που κατέθεσε και στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ επιδιώκει την αναβαθμισμένη συμμετοχή της σε όλα τα στάδια σχεδιασμού και λήψης των αποφάσεων, κάτι που δεν δέχεται η Αθήνα, αλλά ούτε και η Λευκωσία που επίσης συμμετέχει στις επιχειρήσεις της Ε.Ε., και ήδη η ελληνική άρνηση έχει διαμηνυθεί στις Βρυξέλλες. Οπως είναι γνωστό, η Αγκυρα αμφισβητεί το εύρος της ευθύνης της Ελλάδας στην έρευνα και διάσωση, όχι μόνο στο Αιγαίο, αμφισβητεί τη Γαύδο, τα όρια της υφαλοκρηπίδας, ενώ θεωρείται σίγουρο ότι με τη συμμετοχή της στην επιχείρηση του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο θα επαναθέσει τους όρους της σχετικά με τα Δωδεκάνησα.
Ενταση
Σημειώνεται ότι πολλές χώρες του ΝΑΤΟ βλέπουν με καλό μάτι την πρόθεση της Τουρκίας να διαθέσει ναυτικές δυνάμεις στην επιχείρηση και, υπό αυτό το πρίσμα, μέχρι τη σύνοδο του ΝΑΤΟ προβλέπεται ότι θα κλιμακωθεί η ένταση, καθώς η Αθήνα δεν μπορεί να κάνει αποδεκτές τις τουρκικές θέσεις. Εμπειρος διπλωμάτης, που ρωτήθηκε από την «Κ» σχετικά με τη στάση της Γερμανίας, σημείωσε ότι το Βερολίνο είναι αγνώριστο στις συνόδους του ΝΑΤΟ, καθώς, ναι μεν λέει την άποψή του, όμως εκεί τον πρώτο και τελευταίο λόγο έχουν οι ΗΠΑ.
Σε διπλωμάτες και στρατιωτικούς στην Αθήνα δεν διέφυγε την προσοχή ότι για πρώτη φορά από την έναρξη της προσφυγικής κρίσης η Τουρκία άφησε πρόσφυγες να φύγουν από την Αττάλεια με κατεύθυνση την Κρήτη. Αυτό συνέβη λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση της θέσης της Αθήνας ότι δεν θα δεχθεί να γίνουν hotspots στην Κρήτη.
Συνοπτικά, το ΝΑΤΟ αναδιαμορφώνει την παγκόσμια στρατηγική του ενισχύοντας τον ρόλο του στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, ενώ παράλληλα δρομολογείται η επανάκαμψή του στην Ευρώπη με την εγκατάσταση δυνάμεων στην Πολωνία και στις χώρες της Βαλτικής. Η ενίσχυση του αντιρωσικού πνεύματος είναι κυρίαρχη ενόψει της συνόδου κορυφής και αυτός είναι ο λόγος που ο Βλαντιμίρ Πούτιν από την Αθήνα έστειλε τα δικά του μηνύματα, ότι η Μόσχα θα απαντήσει ανάλογα.
• Την Παρασκευή το απόγευνα από το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Χάρι Τρούμαν» εκδηλώθηκαν επιθέσεις κατά στόχων του ISIS στη Συρία και το Ιράκ σε μια, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, καλά σχεδιασμένη επιχείρηση. Είναι η πρώτη φορά από το 2003 που μαχητικά από αμερικανικό αεροπλανοφορο στη Μεσόγειο πλήττουν στόχους στη Μέση Ανατολή.
Η ελληνική κυβέρνηση είχε έμμεση ενημέρωση ότι επίκειντο δυναμικές ενέργειες των Αμερικανών στην περιοχή και ανέμεναν την επίσημη ενημέρωση μέσω των διπλωματικών διαύλων. Σύμφωνα με έμπειρους διπλωμάτες, κρίσιμης σημασίας παράμετρος είναι η συνεννόηση ΗΠΑ-Ρωσίας προκειμένου να αποφευχθούν μεταξύ τους εμπλοκές και επιπλοκές.
Επίσκεψη Μπαν Κι Μουν στην Αθήνα
Ο προβληματισμός για τις κινήσεις της Τουρκίας στο προσφυγικό εντείνεται σε όλη την Ευρώπη. Το κλίμα έχει περαιτέρω οξυνθεί μετά την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από το γερμανικό Κοινοβούλιο.
Παρά την έναρξη των διαβουλεύσεων σε τεχνικό επίπεδο για το θέμα της βίζας, θεωρείται απίθανο η Eυρωπαϊκή Επιτροπή να αποφασίσει την κατάργησή της για τους Τούρκους πολίτες· ίσως να χορηγούνται θεωρήσεις σε επιλεγμένους επιχειρηματίες. Η κατάσταση στην περιοχή έχει προβληματίσει και τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν ο οποίος αναμένεται στην Αθήνα στο τέλος του τρέχοντος μηνός, προκειμένου να αποκτήσει ιδίαν αντίληψη για το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η Ελλάδα.
Οι διαβουλεύσεις για την επίσκεψη έχουν προχωρήσει αρκετά και, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η επίσκεψη θεωρείται σίγουρη, καθώς δεν έχει προκύψει μέχρι στιγμής λόγος αναβολής. Θεωρείται βέβαιο ότι ο ερχομός του θα αξιοποιηθεί για να συζητηθούν και άλλα θέματα, όπως το Κυπριακό και η κατάσταση στην περιοχή. Γι’ αυτό και η επίσκεψη αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την Αθήνα, αλλά και την ευρύτερη περιοχή, καθώς το αντικείμενό της είναι πολύπλευρο.