Μεταξύ του κτιρίου στον αριθμό 55 και στον αριθμό 57 της οδού Ομήρου, στην πίσω πλευρά που είναι αθέατη από τον δρόμο, υπάρχει μια μικρή μεταλλική γέφυρα. Περνάει πάνω από έναν ακάλυπτο που μοιάζει με κήπο, και «βλέπει» στα δεξιά της μια φούξια βουκαμβίλια. Για λόγους πρακτικούς, για να διευκολυνθεί δηλαδή η μετακίνηση, η γέφυρα συνδέει τον χώρο των γραφείων της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης (ΚΣΟΤ), που στεγάζονται σε μια κλασική αθηναϊκή πολυκατοικία του Κολωνακίου, με το ιστορικό κτίριο της Σχολής, που κατασκευάστηκε από τον αρχιτέκτονα και μηχανικό Γεώργιο Κοντολέοντα τη δεκαετία του 1930, με πρωτοβουλία και σε ιδιοκτησία της περίφημης Κούλας Πράτσικα. Αυτή η σπουδαία γυναίκα, ηγετική μορφή του χορού στην Ελλάδα, σημαντική δημιουργός και εμπνευσμένη δασκάλα, ίδρυσε εδώ την πρώτη σχολή επαγγελματικού χορού το 1937. «Οταν σε αυτή την περιοχή υπήρχαν ακόμη βοσκοτόπια», λέει η διευθύντρια της Σχολής, Παυλίνα Βερέμη, με την οποία κουβεντιάζουμε με αφορμή το φετινό Ανοιχτό Στούντιο (Open Studio) που ξεκινά σε λίγες ημέρες.
Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι η μακροβιότατη διευθύντρια και παιδί της Σχολής Ορχηστικής Τέχνης με κατοπινή σημαντική διεθνή καριέρα ως χορεύτρια και χορογράφος, όταν αναφέρεται στην Κούλα Πράτσικα λέει: «Η θεία Κούλα», εξηγώντας ότι όλοι οι σπουδαστές της Σχολής έτσι την αποκαλούσαν με δική της απαίτηση, όσο ήταν διευθύντρια (το 1973 η Κούλα Πράτσικα παραχώρησε τη Σχολή στο κράτος, παραμένοντας ωστόσο στη θέση της διευθύντριας έως το 1980, οπότε και αποχώρησε σε ηλικία 81 ετών).
Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι το ίδιο ομαδικό πνεύμα και η αίσθηση μιας μεγάλης και δεμένης οικογένειας με σοβαρή παράδοση που αγαπά και φροντίζει τα παιδιά της φαίνεται να επικρατεί ακόμη εδώ.
Ισως αυτός είναι ο λόγος που περιγράφοντας με ενθουσιασμό τον θεσμό του Open Studio, ο οποίος φέτος κλείνει πανηγυρικά τα 12 χρόνια του, η Παυλίνα Βερέμη τον παρομοιάζει με οικογενειακή γιορτή. «Οπως ένα σπίτι ανοίγει τις πόρτες και καλοδέχεται τους φίλους, έτσι και εμείς με αυτές τις παραστάσεις θέλουμε να δείξουμε στους επισκέπτες μας τη δημιουργική δουλειά που κάνουμε στη διάρκεια της χρονιάς, και τα αποτελέσματα που έχουμε με τους σπουδαστές κάθε έτους», σχολιάζει.
Το πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης είναι πλούσιο σε ανθρώπους και χορευτικό περιεχόμενο. Η παράσταση εξελίσσεται σε δύο μέρη και περιλαμβάνει εντυπωσιακά demo τεχνικής, χορογραφίες μικρής διάρκειας και σύντομες συνθέσεις των σπουδαστών, που επιλέχθηκαν έπειτα από αυστηρή διαδικασία. Αυτές οι πρωτότυπες δημιουργίες αποτελούν τον καρπό της δουλειάς που έχει γίνει στο μάθημα της χορογραφίας και φωτίζουν τη διαδικασία μελέτης και έρευνας που προωθεί η Σχολή.
Επίσης, έχοντας διαρκώς την προσοχή στραμμένη και σε όσα συμβαίνουν διεθνώς στον χορό, η ΚΣΟΤ συνεργάζεται φέτος για πρώτη φορά με το Theater Der Klänge (Theatre of Sounds) μέσω της γερμανικής πρεσβείας και της ελληνικής καταγωγής χορογράφου Jacqueline Fischer, καλλιτεχνικής διευθύντριας του τμήματος χορογραφίας αυτού του γερμανικού θεάτρου. Το έργο της TRIAS, που είναι στενά συνδεδεμένο με τη δουλειά του διάσημου καλλιτέχνη του Bauhaus Oscar Schlemmer, θα ερμηνεύσουν επιλεγμένοι σπουδαστές της Σχολής.
Ωστόσο, οι ήχοι που ακούγονται μέσα στο γραφείο, και μας κάνουν να αφήσουμε τις καρέκλες μας και να περάσουμε γρήγορα τη μεταλλική γέφυρα, δεν ανήκουν στη γερμανική χορογραφία. Είναι τύμπανα που χτυπούν δυνατά και ορμητικά, με την ένταση που έχει ο ρυθμός των κρουστών στην παραδοσιακή ιαπωνική μουσική. Το μουσικό κομμάτι ονομάζεται JapA και με τη συνοδεία του θα δούμε στο Ανοιχτό Στούντιο την επίδειξη (demo) της τεχνικής Release από τον καθηγητή Νίκο Καλογεράκη. Είναι αδύνατον να μείνεις ακίνητος ακούγοντας αυτήν τη μουσική, είναι αδύνατον να μη θελήσει το σώμα να ακολουθήσει τα κοφτά χτυπήματα των κρουστών, που μοιάζουν με τον ήχο μιας καταιγίδας που έρχεται.
Οι χορευτές κινούνται σε όλο το μήκος και το πλάτος αυτής της ωραίας αίθουσας που ονομάζεται Black Box και θα φιλοξενήσει το προσεχές Ανοιχτό Στούντιο – η αίθουσα κατασκευάστηκε πρόσφατα μέσα στο ιστορικό κτίριο και μπορεί να ανταποκριθεί στις τεχνικές απαιτήσεις μιας παράστασης δωματίου για 100 θεατές. Καθώς η χορογραφική σύνθεση αναπτύσσεται ακολουθώντας και σχολιάζοντας τη μουσική, οι χορευτές φτιάχνουν ομάδες, τρέχουν όλοι μαζί ή περπατούν ξεχωριστά, διασταυρώνονται, πηδούν, πέφτουν, μοιάζουν συνεπαρμένοι από το σφρίγος και την ελευθερία της κίνησης. Που όμως προϋποθέτει σκληρή εξάσκηση και πειθαρχία.
Ο νόμος του χορευτή
«Η κίνηση δεν λέει ποτέ ψέματα. Αυτός είναι ο νόμος της ζωής του χορευτή, ο νόμος από τον οποίο καθορίζεται η εικόνα του», γράφει η Martha Graham στο βιβλίο της «Blood Memory». Είναι πολύ δύσκολο να περιγράψει κανείς με λέξεις τη συγκίνηση που νιώθει ο θεατής μιας εμπνευσμένης και σωστά εκτελεσμένης παράστασης σύγχρονου χορού. Από τότε που η Ισιδώρα Ντάνκαν πέταξε τα παπούτσια της στο πάτωμα και άρχισε να χορεύει ξυπόλυτη τιμώντας τη γήινη δύναμη της βαρύτητας, το ανθρώπινο σώμα απέκτησε μία ακόμη διάσταση. Είναι το μέσο που μπορεί να αναπαραστήσει τη ζωή σε όλο τον δυναμισμό και το πάθος της, «μια αναπαράσταση δυνατή, πλούσια σε νόημα και ικανή να μαγνητίσει», όπως σημειώνει η Graham.
Τότε γιατί στην Ελλάδα το ευρύ κοινό παραμένει διστακτικό απέναντι στον χορό; Γιατί εξακολουθεί να νιώθει ανοίκεια με αυτό το θέαμα, ρωτάμε την Παυλίνα Βερέμη. «Επειδή περάσαμε πολλά χρόνια στα οποία η μετριότητα μάς είχε κατακλύσει», απαντά. «Και επειδή τεράστιες ποσότητες χρημάτων εξανεμίστηκαν σε φανφάρες χωρίς να φτιάξουν κάποιου είδους υποδομή. Βεβαίως ο θεατής χρειάζεται μύηση για να αισθανθεί τη συγκίνηση του χορού. Αλλά είναι σίγουρο ότι θα τη νιώσει, αν δεν παραπλανηθεί από υποπροϊόντα. Ο χορευτής, από την άλλη μεριά, μέσω της σωστής εκπαίδευσης πρέπει να μπορεί να εκφράζει την ύπαρξη και τον χαρακτήρα του χρησιμοποιώντας την τέχνη του.
Λέω στα παιδιά που ξεκινούν τις σπουδές: “Σκεφτείτε ότι είστε βιολιστές και αντί για βιολί έχετε το σώμα σας. Δουλέψτε μαζί του, αλλάξτε το ριζικά, μετατρέψτε το σε ένα όργανο που θα κάνει ό,τι ακριβώς επιθυμείτε.
Αν αυτό το σώμα-εργαλείο δουλεύει σωστά, τότε όλη η χαρά και ο αγώνας της ζωής φαίνονται επάνω στον χορό”. Και πρέπει να πω ότι είμαι περήφανη, επειδή η Κρατική Σχολή Χορού, σε πείσμα των δύσκολων καιρών, εξακολουθεί να προετοιμάζει τις δικές της γενιές αυτόνομων καλλιτεχνών με συνείδηση της καλλιτεχνικής διαδικασίας και θέλουμε να ελπίζουμε με προσωπική, αναγνωρίσιμη ταυτότητα».
info
Open Studio 2016
Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης,
23/6 έως 7/7.
Κρατήσεις θέσεων: Από 13/6 και ώρες 11.00 – 15.00 στα τηλέφωνα 210-36.12.263 και 210-36.24.249. Γενική είσοδος: 8 ευρώ.
Ωρα έναρξης: 21.00.