Οι εργαζόμενοι των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ) έχουν δύο μήνες να πληρωθούν, καθώς η κυβέρνηση επιχειρεί να βγει από το αδιέξοδο που η ίδια δημιούργησε με την πολιτική της, αφού η διοίκηση της εταιρείας υπέβαλε στο υπουργείο Οικονομικών προϋπολογισμό που δεν τηρεί. Σε μία από τις τελευταίες διυπουργικές, ζητήθηκε από τη διοίκηση των ΕΑΣ να δεσμευθεί ότι θα τηρήσει τον προϋπολογισμό, ωστόσο είναι άγνωστο αν μπορεί και τι τελικά θα πράξει.
Η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση είχε υποβάλει στις 17 Ιανουαρίου του 2013 σχέδιο για την εξυγίανση και την αναδιάρθρωση της εταιρείας, που βρίσκεται στην κατοχή της «Κ». Σε αυτό, μεταξύ των άλλων, προβλεπόταν διαχωρισμός της σε στρατιωτικό και μη αμυντικό τμήμα, με τη ρητή πρόβλεψη να οδηγηθούν στην εκκαθάριση δύο από τα πέντε εργοστάσια της εταιρείας και συγκεκριμένα εκείνων στην Κύμη και στην Ελευσίνα.
Οταν συντάχθηκε και υποβλήθηκε στους δανειστές το σχέδιο, οι συσσωρευμένες ζημίες της εταιρείας έφθαναν το 1,4 δισ. ευρώ (468 εκατ. ήταν τα αρνητικά ίδια κεφάλαια), ενώ οι εγκαταστάσεις της ήταν διάσπαρτες σε πέντε διαφορετικά σημεία. Τα έσοδα των ΕΑΣ ήταν πολύ χαμηλά, αγγίζοντας τα 25 εκατ. το 2012 και τα 54 εκατ. το 2013, ενώ μόνο το κόστος των εργαζομένων ήταν 30,5 εκατ. τον χρόνο.
Η εθελουσία
Στο σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλεπόταν μία εφάπαξ καταβολή 35 εκατ., που θα «συνόδευε» ένα δραστικό πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου. Με την ολοκλήρωσή του, ο αριθμός των εργαζομένων θα έπρεπε να μειωθεί από τους 780 στους 505. Οι πωλήσεις, με την «επιστράτευση» των εξαγωγών συγκεκριμένων συμβολαίων, θα «σκαρφάλωναν» στα 61,16 εκατ. και 88,97 εκατ. για τις χρήσεις 2015 και 2016, αντίστοιχα. Από αυτές τις πωλήσεις, 33,92 εκατ. αντιστοιχούσαν στο 2015 και 19,91 στο 2016. Να σημειωθεί ότι το 2014 τα έσοδα της εταιρείας από εξαγωγές μετά βίας έφθασαν τα 9 εκατ. Στο τέλος του 2014 είχε προχωρήσει το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου και αν η πολιτεία τηρούσε τις άλλες δεσμεύσεις της πιθανόν οι στόχοι να προσεγγίζονταν.
Αμέσως μετά την ανάληψη της κυβέρνησης από τους ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, ο τότε αναπληρωτής υπουργός Αμύνης Κώστας Ησυχος επισκέφθηκε με τον υφυπουργό Νίκο Τόσκα τα ΕΑΣ και διαβεβαίωσαν ότι το σχέδιο εξυγίανσης της προηγούμενης κυβέρνησης δεν θα ετηρείτο. Ετσι, η νέα κυβέρνηση δεν έκλεισε εργοστάσια, δεν προσέλαβε 70 εποχικούς για την υλοποίηση των συμβάσεων εξαγωγών, αλλά και δεν αγόρασε πρώτες ύλες.
Και κάπως έτσι τα έσοδα των ΕΑΣ την πρώτη χρονιά διακυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ μειώθηκαν από τα 24 στα 13 εκατ. ευρώ, με ένα μικρό μερίδιο να ανήκει στις εξαγωγές. Η εταιρεία άρχισε «να τρώει από τις σάρκες της», αφήνοντας απλήρωτους τους πάντες, στο τέλος και το προσωπικό της. Παρ’ όλα αυτά, στο τέλος του 2015, η διοίκησή της δεσμεύθηκε έναντι του ΓΛΚ και του υπουργείου Οικονομικών ότι θα τηρήσει τον προϋπολογισμό της, αλλά είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα για να επανεκκινήσει χρειάζεται 35 με 40 εκατ. και βρίσκεται πρακτικά εκεί όπου βρισκόταν όταν εκπονήθηκε το σχέδιο εξυγίανσής της το 2013. Η ίδια η διοίκησή της σημείωνε τότε ότι τα μεγάλα προβλήματά της είναι:
• Ο φτωχός χαρακτήρας μιας προσανατολισμένης στο Δημόσιο διαχείρισης της επιχειρηματικής δομής.
• Η πλήρης εξάρτησή της από τις παραγγελίες του υπουργείου Εθνικής Αμύνης, όταν ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί «μία πλήρως βιώσιμη, αυτοχρηματοδοτούμενη εταιρεία».
Να σημειωθεί ότι την εποχή εκπόνησης του σχεδίου, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας είχε αρχικά αντιρρήσεις στο να μείνουν ανοιχτά τα ΕΑΣ. Ωστόσο, όταν του παρουσιάσθηκε το σχέδιο εξυγίανσης, το υποστήριξε παρά τις αρχικές επιφυλάξεις. Μάλιστα και το γραφείο του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά υποστήριξε την προοπτική συνέχισης της λειτουργίας της επιχείρησης μετά τη σημαντική εργασία που είχε γίνει από την αναπλ. υπουργό Αμύνης Φώφη Γεννηματά, την τότε διοίκηση της εταιρείας και εταιρείες συμβούλων. Εις μάτην…