Με τα φορτηγά που μεταφέρουν τρόφιμα να δέχονται συνεχώς επιθέσεις, πλέον στη Βενεζουέλα τα τρόφιμα μεταφέρονται με ένοπλη συνοδεία. Στρατιώτες φυλάνε σκοπιά σε φούρνους. Η αστυνομία ρίχνει πλαστικές σφαίρες κατά του όχλου που επιτίθεται σε σούπερ μάρκετ, φαρμακεία και κρεοπωλεία. Ενα κορίτσι ηλικίας τεσσάρων ετών έπεσε νεκρό από σφαίρες, καθώς αντίπαλες συμμορίες μάχονταν για φαγητό. Η Βενεζουέλα υποφέρει από την πείνα.
Πριν από λίγες ημέρες, εκατοντάδες άνθρωποι είχαν κινηθεί προς ένα σούπερ μάρκετ στην πόλη Κουμάνα, ουρλιάζοντας για λίγο φαγητό. Είχαν καταφέρει να ανοίξουν μια μεγάλη μεταλλική πύλη και να μπουν στο κατάστημα. Αρπαξαν νερό, αλεύρι, καλαμποκάλευρο, αλάτι, ζάχαρη, πατάτες, οτιδήποτε κατάφεραν να βρουν, αφήνοντας πίσω τους σπασμένα ψυγεία και ράφια. Ετσι φάνηκε ότι οι άνθρωποι μπορεί να εξεγερθούν ακόμη και στη χώρα με τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο επειδή δεν υπάρχει τροφή. Μόνο στη διάρκεια των τελευταίων δύο εβδομάδων έχουν σημειωθεί περισσότερες από 50 διαδηλώσεις, ταραχές και μαζικές λεηλασίες στη Βενεζουέλα. Δεκάδες επιχειρήσεις έχουν λεηλατηθεί ή καταστραφεί. Τουλάχιστον πέντε άνθρωποι έχουν σκοτωθεί. Ακριβώς μια τέτοια εξέλιξη είχαν υποσχεθεί να αποτρέψουν οι ηγέτες της χώρας.
Σε μια από τις σκοτεινότερες σελίδες στην ιστορία της Βενεζουέλας είχαν σημειωθεί ταραχές στο Καράκας το 1989, κατά τις οποίες οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν σκοτώσει εκατοντάδες ανθρώπους. Οι «ταραχές του Καράκας» είχαν πυροδοτηθεί από την πτώση των τιμών του πετρελαίου, από την περικοπή των κρατικών επιδοτήσεων που είχαν οδηγήσει ξαφνικά έναν ολόκληρο πληθυσμό στη φτώχεια. Ο μελλοντικός πρόεδρος Ούγκο Τσάβες είχε πει ότι η αδυναμία της χώρας να θρέψει τους κατοίκους της και η καταπίεση του καθεστώτος ήταν οι λόγοι για τους οποίους χρειαζόταν η Βενεζουέλα μια σοσιαλιστική επανάσταση. Τώρα οι διάδοχοί του βρίσκονται σε μια παρόμοια κατάσταση – ίσως και σε χειρότερη. Το έθνος ψάχνει εναγωνίως τρόπους να τραφεί.
Κατάρρευση
Η οικονομική κατάρρευση των τελευταίων ετών δεν επιτρέπει στους κατοίκους της Βενεζουέλας να παράξουν επαρκή τρόφιμα ή να εισάγουν όσα χρειάζονται. Πόλεις ζουν υπό στρατιωτικό νόμο που υπέγραψε ο κ. Νίκολας Μαδούρο, διάδοχος του Τσάβες. «Αν δεν υπάρχει φαγητό, θα υπάρξουν και άλλες ταραχές», λέει ο Ραϊμπέλις Ενρίκες, 19 ετών, ο οποίος περίμενε μια ολόκληρη ημέρα στην Κουμάνα ώστε να αγοράσει ψωμί. Μπορεί οι ταραχές να προκαλούν συναγερμό, αλλά είναι η πείνα η οποία αποτελεί διαρκή πηγή ανησυχίας. Το τρομακτικό ποσοστό 87% των κατοίκων της Βενεζουέλας δηλώνει ότι δεν έχει χρήματα ώστε να αγοράσει φαγητό, σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου Σιμόν Μπολιβάρ. Περίπου το 72% του μισθού δαπανάται μόνο και μόνο για την αγορά τροφίμων, σύμφωνα με το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Κοινωνικής Ανάλυσης, μιας ερευνητικής ομάδας που συνδέεται με τη Διδασκαλική Ομοσπονδία της Βενεζουέλας. Τον Απρίλιο οι ερευνητές είχαν υπολογίσει ότι μια οικονομία χρειαζόταν 16 κατώτατους μισθούς ώστε να τραφεί όπως πρέπει. Αν ρωτήσεις ανθρώπους στην πόλη πότε έφαγαν τελευταία φορά, πολλοί θα απαντήσουν ότι δεν ήταν σήμερα. Μεταξύ τους συγκαταλέγεται η κ. Λέιντι Κόρντομπα, 37 ετών και τα πέντε της παιδιά. Ηταν βράδυ Πέμπτης και η τελευταία φορά που είχαν φάει, μια σούπα από πέτσα κοτόπουλου, ήταν το μεσημέρι της Τετάρτης. «Τα παιδιά μου, μου λένε ότι πεινάνε. Και το μόνο που μπορώ να τους απαντήσω είναι να το πάρουν απόφαση», λέει η κ. Κόρντομπα. Σε άλλες οικογένειες πρέπει να επιλέξουν ποιος θα φάει.
Ελλείψεις παντού
Πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι η κακή διαχείριση της οικονομίας, η οποία επιδεινώθηκε από τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου, τη βασική πηγή εσόδων της Βενεζουέλας, έχει διαλύσει τον μηχανισμό προμήθειας τροφίμων. Τα χωράφια με ζαχαρότευτλα είναι άσπαρτα εξαιτίας της έλλειψης λιπασμάτων. Αχρησιμοποίητα μηχανήματα σκουριάζουν σε ερειπωμένα κρατικά εργοστάσια. Κάποτε η Βενεζουέλα είχε εξαγωγές καλαμποκιού και ρυζιού. Σήμερα πρέπει να τα εισάγει και σε ποσότητα που δεν επαρκεί. Η απάντηση του κ. Μαδούρο ήταν να ελέγξει ακόμη στενότερα την προμήθεια τροφής. Κατά κύριο λόγο η διανομή της γίνεται από ομάδες ανθρώπων που εξακολουθούν να είναι πιστοί στην κυβέρνηση. Οι επικριτές του Μαδούρο λένε ότι τα τρόφιμα καταλήγουν στους φίλους και στους υποστηρικτές της κυβέρνησης. «Κάποτε στη διάρκεια του καρναβαλιού πετούσαμε ο ένας στον άλλον αυγά, έτσι για πλάκα», λέει ο Γκαμπριέλ Μαρκές, 24 ετών, ο οποίος ζει μια εντελώς νέα πραγματικότητα έχοντας μεγαλώσει στα χρόνια της ευημερίας. «Τώρα ένα αυγό κοστίζει χρυσάφι».