Οι πρώτες ορατές συνέπειες του Brexit αφορούν κυρίως το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο και λιγότερο την Ευρώπη. Η λίρα έπεσε, οι μετοχές των βρετανικών τραπεζών ακόμη περισσότερο, επικρατεί έκδηλη ανασφάλεια, το Συντηρητικό και το Εργατικό Κόμμα κλυδωνίζονται και οι πάντες φοβούνται ότι έπεται συνέχεια, που προς το παρόν είναι απροσδιόριστη. Το βέβαιο είναι ότι την πολύ πιθανή χειροτέρευση της κατάστασης θα την αισθανθούν άμεσα στο πετσί τους πρώτα οι ξένοι που εργάζονται σήμερα στη Βρετανία, περιλαμβανομένων των φοιτητών που τα εκπαιδευτικά ιδρύματα προσπαθούν να καθησυχάσουν για τα επόμενα δύο χρόνια με αόριστες όμως διαβεβαιώσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι Βρετανοί πολίτες θα παραμείνουν αλώβητοι.
Το πρόβλημα για την Ευρώπη των 27 είναι σε πρώτη φάση πολιτικό και έτσι το αντιμετωπίζουν οι ηγεσίες των μεγάλων χωρών – Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία – και Βρυξέλλες, παρά το κάπως ενθαρρυντικό μήνυμα των εκλογών της περασμένης Κυριακής στην Ισπανία, καθώς το 80% των Ισπανών ψηφοφόρων προτίμησε φιλοευρωπαϊκά κόμματα, αν και τα τελευταία “δυσκολεύονται” να σχηματίσουν βιώσιμη κυβέρνηση. Είναι λοιπόν δεδομένο ότι μετά το Brexit, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπαίνει σε μία νέα πολύ δύσκολη εποχή, γιατί πρέπει να αντιμετωπίσει “το ξήλωμα του πουλόβερ”. Να ξανακάνει δηλαδή την Ευρωπαϊκή Ένωση ελκυστική και να εξουδετερώσει τις φυγόκεντρες τάσεις που προωθούν εθνολαϊκιστές πολιτικοί και αντίστοιχα κόμματα, από δεξιά και αριστερά.
Όπως φαίνεται, οι πρώτες σκέψεις που γίνονται αφορούν την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ενίσχυση της ασφάλειας μέσω της καλύτερης φύλαξης των εξωτερικών συνόρων και την αντιμετώπιση του προσφυγικού ρεύματος, την πραγματοποίηση βημάτων προς την οικονομική διακυβέρνηση και τη λήψη μέτρων για τη δημιουργία καλύτερων προοπτικών για τη νεολαία. Ως προθέσεις όλα αυτά ακούγονται λογικά και χρήσιμα, αλλά το ζήτημα είναι αν υπάρχει χρόνος και βούληση από όλους για την πραγματοποίησή τους. Οι καιροί είναι κρίσιμοι και δεν περιμένουν, οι πιέσεις από αντιευρωπαϊστές και ευρωσκεπτικιστές εντείνονται, στην Ιταλία θα γίνει δημοψήφισμα το Φθινόπωρο, στη Γαλλία και τη Γερμανία θα διεξαχθούν εκλογές το 2017. Πολύ δύσκολα τα πράγματα.
Σε αυτές τις συνθήκες, η Ευρώπη των δύο ή και τριών ταχυτήτων, είναι μία πιθανή εξέλιξη. Και αυτό πρέπει να το λάβει σοβαρά υπ’ όψη η ελληνική κυβέρνηση, κάτι που δεν δείχνει ούτε η ρητορική της, ούτε οι αναλύσεις που έκαναν ο πρωθυπουργός και στελέχη της μετά το Brexit. Δεν υπάρχει ούτε χώρος, ούτε χρόνος για νέες αυταπάτες, όπως άλλωστε επισημαίνουν μηνύματα αρμοδίων από τις Βρυξέλλες προς την Αθήνα!