Μια νησιωτική χώρα, όπως η Ελλάδα, οφείλει να φροντίζει ως κόρην οφθαλμού τα μοναδικά παράκτια οικοσυστήματά της. Ωστόσο, ο θαλάσσιες περιοχές Natura 2000 καλύπτουν μόλις το 6% των εθνικών μας υδάτων, αφήνοντας έτσι ένα σοβαρό κενό. Το κενό αυτό επιχειρεί σήμερα, έστω και με καθυστέρηση, να καλύψει το υπουργείο Περιβάλλοντος, προτείνοντας τον χαρακτηρισμό 19,3 εκατομμυρίων στρεμμάτων θαλάσσιων περιοχών. Ανάμεσα σε αυτές, το μεγαλύτερο μέρος του Κορινθιακού Κόλπου, η θαλάσσια περιοχή στην Κρήτη, η ευρύτερη περιοχή των Παξών, της Πύλου, της Ανδρου, του στενού ανάμεσα στην Καβάλα και στη Θάσο.
Σήμερα, το Εθνικό Δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει 403 περιοχές, καλύπτοντας το 27,1% της έκτασης της χώρας (35.747,40 τ.χλμ). Από αυτές τις περιοχές, οι 152 έχουν θαλάσσιο τμήμα, ενώ μόνο 16 περιοχές Natura είναι αμιγώς θαλάσσιες (αντιστοιχούν στο 6% των εθνικών μας υδάτων). Η έλλειψη αυτή επισημάνθηκε πριν από δύο χρόνια, στην τελευταία ανασκόπηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας (για τη διατήρηση των οικοτόπων και της άγριας χλωρίδας και πανίδας, Οδηγία 92/43/ΕΟΚ).
Προ δεκαημέρου, λοιπόν, το υπουργείο Περιβάλλοντος έδωσε σε διαβούλευση έναν κατάλογο με 100 περιοχές που προτείνεται να ενταχθούν στο δίκτυο Natura. Πρόκειται είτε για νέες περιοχές ή για επεκτάσεις υφισταμένων, με σκοπό την προστασία κάποιου ή κάποιων απειλούμενων ειδών ή οικοτόπων. Στις προτάσεις του ΥΠΕΝ κυριαρχούν οι θαλάσσιες περιοχές (περίπου 19,3 στρέμματα), ενώ οι χερσαίες καταλαμβάνουν μόλις 474.000 στρέμματα.
Οι στόχοι Ε.Ε., ΟΗΕ
«Σε επίπεδο έκτασης των περιοχών Natura, η Ελλάδα καλύπτει τους στόχους της Ε.Ε. και του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα. Εκεί όπου υστερούμε είναι οι θαλάσσιες περιοχές», εξηγεί στην «Κ» η γενική γραμματέας του ΥΠΕΝ Χριστίνα Μπαριτάκη. «Σε επίπεδο ΟΗΕ, οι στόχοι για την προστασία της βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι να ρυθμίζεται με μέτρα διαχείρισης το 17% των χερσαίων εκτάσεων και το 10% των θαλάσσιων. Με την πρότασή μας, λοιπόν, το ποσοστό των ελληνικών θαλάσσιων περιοχών Natura ανεβαίνει κατά 17%».
Η επιλογή των περιοχών έγινε με βάση μελέτες που εκπονήθηκαν για λογαριασμό του ΥΠΕΝ και τις προτάσεις των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών. «Με την καταγραφή και επικαιροποίηση της κατάστασης των ειδών και των οικοτόπων της χώρας, έχουμε πλέον στα χέρια μας ένα εξαιρετικό διαχειριστικό εργαλείο», λέει η κ. Μπαριτάκη. «Πρόθεσή μας είναι να συνεχίσουμε, και για τον λόγο αυτό αναζητούμε πηγές χρηματοδότησης».
Ειδικά για τις θαλάσσιες περιοχές, οι προτάσεις του υπουργείου έχουν ως στόχο την προστασία αμμοσύρσεων που καλύπτονται διαρκώς από θαλάσσιο νερό μικρού βάθους, λιβαδιών Ποσειδωνίας, υφάλων, υποθαλάσσιων σχηματισμών που δημιουργούνται από εκπομπές αερίων και θαλασσίων σπηλαίων που βρίσκονται εξ ολοκλήρου ή κατά το ήμισυ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Επίσης, την προστασία απειλούμενων ειδών όπως η Caretta caretta και σημαντικών για την ορνιθοπανίδα περιοχών. Οι μεγαλύτερες από τις νέες προτεινόμενες περιοχές είναι οι ακτές της νότιας Μάνης (382.000 στρ.), η παράκτια θαλάσσια ζώνη της Ανδρου (300.000 στρ.), το βορειοανατολικό άκρο της Κρήτης (Διονυσάδες, Ελάσα και χερσόνησος Σίδερο, 262.000 στρ.), η χερσόνησος του Αθω (200.000 στρ.), οι ακτές της ανατολικής Εύβοιας (178.000 στρ.), ο κεντρικός και ανατολικός Κορινθιακός Κόλπος (166.000 στρ.), η θαλάσσια περιοχή της δυτικής και νοτιοδυτικής Κρήτης (166.000 στρ.).
Νησιά και νησίδες
Επίσης περιλαμβάνεται πλήθος νησιών και νησίδων, όπως η παράκτια και θαλάσσια περιοχή της Μακρονήσου, οι νήσοι Λιχάδες, η παράκτια και θαλάσσια περιοχή της βορείου Ανάφης, η Κάσος και τα Κασονήσια, νησίδες και ύφαλοι στη βορειοανατολική Εύβοια, τα Διαπόντια Νησιά (Οθωνοί, Ερεικούσα, Μαθράκι), η Νίσυρος, η νότια Πάτμος, οι Στροφάδες, οι νησίδες Φαλκονέρα, Βελοπούλα και Καράβια, τα Κύθηρα, η Δυτική Σκύρος με τις νησίδες της, Τα Ψαρά και Αντίψαρα, τα νησιά Λειψοί, Αγαθονήσι, Λειψοί, Λέρος, Κάλυμνος, Τέλενδος και οι νησίδες τους.
Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, ο κατάλογος θα εγκριθεί με κοινή απόφαση των υπουργείων Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης και θα αποσταλεί στις κοινοτικές αρχές.