Συνήθως αφήνω να κυλήσει λίγος χρόνος από ένα γεγονός που θέλω να σχολιάσω. Διαπίστωσα ότι η χρονική απόσταση αμβλύνει εποικοδομητικά τα συναισθήματα και επιτρέπει στην λογική να κυριαρχήσει. Ειδικά όταν τα γεγονότα είναι έντονα φορτισμένα συναισθηματικά, είναι χίλιες φορές προτιμότερο να περιμένει κανείς λίγες εβδομάδες για να σχολιάσει ένα θέμα που μπορεί μάλιστα για πολλούς να είναι taboo.
Η αφορμή για το σημερινό κείμενο είναι ο πρόσφατος θάνατος και η κηδεία του μεγαλύτερου πυγμάχου της εποχής μας, του Muhammad Ali. Είχα την ευκαιρία να τον δω στην τηλεόραση, στο απόγειο της δόξας του, στις δυο νίκες που έκανε στην Αγγλία στις 21/5/1966 εναντίον του Henry Cooper και στις 6/8/1966 με αντίπαλο τον Brian London. Επίσης, τον είδα και από κοντά, άρρωστο να ανάβει τρέμοντας, με δυσκολία την Ολυμπιακή Φλόγα στην Άτλαντα το 1996, προκαλώντας ρίγη συγκίνησης σε όσους βρισκόμαστε στο στάδιο.
Αναμφισβήτητα υπήρξε πολύ μεγάλος αθλητής. Συνολικά έδωσε 61 επαγγελματικούς αγώνες πυγμαχίας και έχασε μόλις 5. Η πρώτη ήττα ήλθε ύστερα από 31 συνεχείς νίκες, ενώ οι τρεις ήττες έγιναν στους τελευταίους 4 αγώνες, σε ηλικία 36 – 39 χρονών.
Ο μεγαλύτερος σταθμός της ζωής του ήταν όταν ασπάσθηκε το Ισλάμ, άλλαξε το όνομά του από Cassius Clay σε Muhammad Ali και στη συνέχεια αρνήθηκε να καταταγεί στον στρατό σαν αντιρρησίας συνειδήσεως. Αυτές οι ενέργειες, του δημιούργησαν πολλά προβλήματα και τον αποκλεισμό του από αγώνες για τέσσερα περίπου χρόνια. Παρά τον προσηλυτισμό του στο Ισλάμ, εντούτοις έμεινε ειρηνιστής και φιλάνθρωπος, γι’ αυτό και ολόκληρη η Αμερική τον τίμησε στην κηδεία του. Μετά τις επιθέσεις στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης την 11 Σεπτεμβρίου 2001, δήλωσε: «Το Ισλάμ είναι μια θρησκεία ειρήνης και δεν πρεσβεύει την τρομοκρατία ή την δολοφονία ανθρώπων» και συνέχισε λέγοντας «ότι είμαι θυμωμένος γιατί ο κόσμος βλέπει μια ομάδα ακόλουθων του Ισλάμ, οι οποίοι προκάλεσαν την καταστροφή, αλλά δεν είναι πραγματικοί Μουσουλμάνοι. Είναι φανατικοί ρατσιστές που αποκαλούν τους εαυτούς τους Μουσουλμάνους».
Ακριβώς για τον λόγο αυτό στην κηδεία του τον συνόδευσαν 16.000 άνθρωποι διαφόρων θρησκευμάτων, χρώματος και φυλής. Εστειλε προσωπικό μήνυμα ο Barak Obama, μίλησε ο Bill Clinton, και εκφώνησαν επικήδειο ένας Μουσουλμάνος Ιμάμης, ένας Προτεστάντης Ιερέας και ένας Εβραίος Ραβίνος. Αυτή είναι η πραγματική απόδειξη της ανεξιθρησκίας της Δύσης. Ακόμα πρέπει να αναδειχθεί και η άρνηση της οικογένειας του Muhammad Ali να αφήσουν τον Ερτογάν να εκφωνήσει επικήδειο και επίσης δεν του επέτρεψαν να αποθέσει στο φέρετρο του πυγμάχου ένα κομμάτι μαύρου υφάσματος διακοσμημένου με στίχους από το Κοράνι. Η απόφαση της οικογένειας, η οποία εκνεύρισε τον Ερτογάν, είναι μια πράξη με πολύ μεγάλο συμβολισμό.
Αυτή είναι περιληπτικά η ιστορία ενός θρύλου, που όλος ο κόσμος τον τίμησε όπως πραγματικά του άξιζε. Τώρα, ελάτε να αντιστρέψουμε την ιστορία. Ας υποθέσουμε ότι ο Μuhammad Ali γεννήθηκε μουσουλμάνος σε κάποια αραβική χώρα. Εγινε είδωλο σε όλο τον αραβικό κόσμο με τις επιδόσεις του στην πυγμαχία. Στο απόγειο της δόξας του αποφασίζει να αλλαξοπιστήσει και βαφτίζεται χριστιανός. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι η γενέτειρά του θα τον αποκήρυττε αμέσως, ενώ διάφορες εξτρεμιστικές οργανώσεις θα τον στοχοποιούσαν και θα προσπαθούσαν να τον σκοτώσουν. Φυσικά θα ήταν αδύνατον να ζήσει στην πατρίδα ή σε οποιαδήποτε άλλη αραβική χώρα. Αν νομίζετε ότι υπερβάλλω δεν έχετε παρά να θυμηθείτε την ιστορία του συγγραφέα Sir Salman Rushdie και το βιβλίο του Satanic Verses. Αυτό θεωρήθηκε ότι βλασφημεί το Ισλάμ, έγινε αιτία να διακοπούν οι διπλωματικές σχέσεις Βρετανίας και Ιράν, πολλά βιβλιοπωλεία κάηκαν από εξτρεμιστές και ο ίδιος ο Rushdie επικηρύχθηκε από τον Ayatollah Khomeini για 2 εκατομμύρια δολάρια. Σήμερα η επικήρυξη ισχύει και το ποσό έχει μεγαλώσει και υπερβαίνει τα 4 εκατομμύρια δολάρια. Φυσικά, έγιναν διάφορες απόπειρες εναντίον της ζωής του Rushdie, με σημαντικότερη την έκρηξη βόμβας σε ξενοδοχείο στο Paddington, όπου σκοτώθηκε ο κατασκευαστής της και θεωρήθηκε σαν ο πρώτος μάρτυρας του Ισλάμ, ο οποίος πέθανε προσπαθώντας να δολοφονήσει τον συγγραφέα. Το αμάρτημα του Rushdie δεν ήταν ότι αλλαξοπίστησε, αλλά ότι έγραψε ένα βιβλίο που θεωρήθηκε ότι προσβάλλει τον Προφήτη Μωάμεθ. Και όλα αυτά συνέβαιναν στο μακρινό 1988, όταν δεν υπήρχε το Ισλαμικό Κράτος με το ασύλληπτο μίσος του. Κάντε μια χρονική προέκταση για να φανταστείτε πώς θα ήταν η σημερινή κατάσταση. Η υποθετική περίπτωση του Muhammad Ali είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα δημιουργούσε πολύ περισσότερες αντιδράσεις λόγω της παγκόσμιας προβολής που θα είχε.
Πάμε τώρα σε ένα άλλο θέμα, που έχει όμως σχέση με το προηγούμενο. Στην πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού μας στο Ιράν, τον συνόδεψε η σύζυγός του. Σύμφωνα με τα ήθη και έθιμα της χώρας, φόρεσε τη μαντίλα στο κεφάλι. Πολύ καλά έκανε. Ετσι πρέπει. Ο επισκέπτης να σέβεται τα ήθη και έθιμα της χώρας που επισκέπτεται. «Οταν είσαι στη Ρώμη, να συμπεριφέρεσαι όπως οι Ρωμαίοι», όπως λέει μια παλιά παροιμία. Το αξιοπερίεργο είναι ότι η προέλευση της παροιμίας είναι παλαιοχριστιανική και αποδίδεται στον Αγιο Αυγουστίνο, ο οποίος το διατύπωσε κάπως έτσι: «Οταν πηγαίνω στην Ρώμη νηστεύω το Σάββατο, ενώ όταν βρίσκομαι στο Μιλάνο δεν νηστεύω». Αργότερα ο Πάπας Clemente XIV διατύπωσε την παροιμία στη σημερινή της απόδοση: «cum Romano Romanus eris». Μέχρις εδώ καλά πάμε. Δεν μπορώ όμως να καταλάβω γιατί όταν έχουμε επισκέπτες από τις μουσουλμανικές χώρες πρέπει εμείς να αλλάζουμε τα δικά μας ήθη και έθιμα και να τα προσαρμόζουμε στα δικά τους;
Αναφέρομαι φυσικά στο περιστατικό της επίσκεψης του Ιρανού Προέδρου Χάσαν Ροχανί στην Ιταλία τον Ιανουαρίου του 2016, όπου κάλυψαν τα γυμνά αγάλματα στο Μουσείο της Ρώμης, ώστε να μη θιγεί. Από δηλώσεις που έκανε ο Πρόεδρος Ροχανί φαίνεται ότι η πρωτοβουλία αυτή πάρθηκε από την Ιταλική Κυβέρνηση, χωρίς να το έχει ζητήσει αυτός. Μήπως, λέω μήπως, υπερβάλλουμε στην Αρχή της Αμοιβαιότητας και έτσι δημιουργούμε περισσότερες προσδοκίες και απαιτήσεις στην άλλη πλευρά; Ακόμα και στα λόγια του Προφήτη (σύμφωνα με το Χαντίθ) η Αμοιβαιότητα εκφράζεται ακριβώς όπως και στον Χριστιανισμό. Λέει ο Προφήτης σε κάποιον βεδουίνο ο οποίος του ζήτησε την συμβουλή του για να πάει στον Παράδεισο: «ό,τι θέλεις να σου κάνουν οι άνθρωποι, αυτό να κάνεις και εσύ σε αυτούς· και ό,τι δεν θέλεις να σου κάνουν, μην το κάνεις σε αυτούς». Συγκρίνετέ το με τα λόγια του Χριστού από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο: «Πάντα όσα αν θέλετε να ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ούτω και υμείς ποιείτε αυτοίς». Είναι ακριβώς ίδια. Κανένας δεν διδάσκει ότι η μια πλευρά πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα από ό,τι η άλλη. Εμείς γιατί υπερβάλλουμε στις πράξεις μας και στην ανεκτικότητά μας; To αποτέλεσμα του Βρετανικού Δημοψηφίσματος είναι γνωστό και κατά πολλούς μη αναμενόμενο. Αξίζει να δούμε με νηφαλιότητα πώς φτάσαμε στο Brexit. Ο κόσμος φαίνεται ότι αγνόησε όλους τους ειδικούς που μιλούσαν για τις καταστροφικές συνέπειες του Brexit. Αντίθετα πίστεψαν όλα τα ψέματα που τους είπαν οι υποστηρικτές του Brexit. Οι υπέρμαχοί του χρησιμοποίησαν το μεταναστευτικό σαν το κύριο όπλο τους στην επιχειρηματολογία τους. Το μεταναστευτικό σε συνδυασμό με τα τρομοκρατικά κτυπήματα στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες είναι σημαντικό πρόβλημα που έχει τεράστια επιρροή σε όλη την Ευρώπη, αλλά δυστυχώς το αντιμετωπίζουμε μάλλον με επιπολαιότητα, ενώ μόνο την κορυφή του παγόβουνου έχουμε δει.
ΥΓ. Το γεγονός ότι η ποδοσφαιρική ενδεκάδα στης Γαλλίας στον τελικό του Euro 2016 είχε μόνο τέσσερις λευκούς με προβλημάτισε. Δεν σημαίνει ότι αυτή είναι η αναλογία του πληθυσμού, αλλά είναι ένα γεγονός που μπορεί να σημαίνει πολλά. Το σύνθημα «No to Racism», ισχύει για όλες τις πλευρές.
*Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων.