Σε επιβεβλημένη αναθεώρηση του σχεδίου αξιοποίησης της κρατικής περιουσίας θα πρέπει να προχωρήσει τους αμέσως επόμενους μήνες το ΤΑΙΠΕΔ. Κι αυτό γιατί ο στόχος για έσοδα της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ το 2016 από αποκρατικοποιήσεις κρίνεται, υπό τις παρούσες συνθήκες, ανέφικτος.
Ακόμα και εάν επισπευσθούν κρίσιμα πολιτικά projects, όπως για παράδειγμα η πώληση του 17% της ΔΕΗ, είναι αμφίβολο κατά πόσον θα μπορέσουν να ολοκληρωθούν εντός του έτους και ακόμα περισσότερο να εισπραχθούν τα τιμήματα. Ο ίδιος ο πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ παραδέχθηκε δημοσίως, αυτή την εβδομάδα, πως εφικτός στόχος για φέτος είναι έσοδα της τάξης των 2 δισ. ευρώ. Ομως το επικαιροποιημένο μνημόνιο, που ψήφισε το ελληνικό Κοινοβούλιο, έχει άλλες παραμέτρους:
Το ΤΑΙΠΕΔ είναι επιφορτισμένο με την είσπραξη συνολικά 5,8 δισ. ευρώ έως και το 2018. Ειδικότερα έχουν προϋπολογιστεί 2,5 δισ. για το 2016, 2,2 δισ. το 2017 και 1,1 δισ. το 2018. Κατά πάσα βεβαιότητα, η λύση που θα επιδιωχθεί είναι η προσπάθεια επίτευξης συνεννόησης με τους δανειστές για μεταφορά των περίπου 500 εκατ. ευρώ που υπολείπονται στα επόμενα δύο έτη, ώστε να αποφευχθεί η αναζήτηση των πόρων αυτών από τον προϋπολογισμό του κράτους. Κάτι που όμως ούτε είναι βέβαιον ότι μπορεί να γίνει δεκτό, ούτε είναι σίγουρο πως μπορεί να επιτευχθεί στην πράξη. Και αυτό γιατί η ευρύτερη οικονομική συγκυρία ενδέχεται να μην είναι η καλύτερη δυνατή για πώληση συμμετοχών, όπως αυτή της ΔΕΠΑ ή της ΔΕΗ, που πρέπει να δρομολογηθεί έως τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Στο μεταξύ γίνεται αγώνας δρόμου, με αμφίβολο αποτέλεσμα, ώστε να κλείσουν ακόμα και οι συναλλαγές ολοκληρωμένων, από καιρό, διαγωνισμών. Ως βέβαιη θεωρείται η είσπραξη 1,234 δισ. ευρώ από την παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στην κοινοπραξία των Fraport/Slentel, συναλλαγή που εκτιμάται ότι μπορεί να κλείσει στο τέταρτο τρίμηνο. Κοντά εκτιμάται πως βρίσκεται και η είσπραξη ποσού της τάξης των 95 εκατ. ευρώ από την πώληση του Αστέρα Βουλιαγμένης (άλλα 305 εκατ. θα πάνε στην Εθνική Τράπεζα).
Από τον ΟΛΠ αναμένονται, επίσης πριν από το φθινόπωρο, τα πρώτα 280,5 εκατ. ευρώ της Cosco για το 51% (τα υπόλοιπα 88 εκατ. για το εναπομείναν 16% θα καταβληθούν μεσοπρόθεσμα, όταν ολοκληρωθούν οι δεσμευτικές επενδύσεις). Από την παραχώρηση της έκτασης του Ελληνικού αναμένεται να εισπραχθεί η πρώτη δόση ύψους 300 εκατ. ευρώ του συνολικού εφάπαξ τιμήματος των 915 εκατ. ευρώ από το υπό τη Lamda Development επενδυτικό σχήμα. Αυτό εφόσον η κυβέρνηση καταφέρει να ολοκληρώσει εγκαίρως τις υποχρεώσεις της, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και τη διενέργεια διαγωνισμού για χορήγηση άδειας καζίνο.
Εντός του 2016 φιλοδοξεί επίσης το ΤΑΙΠΕΔ να εγγράψει έσοδα άλλων 42,1 εκατ. ευρώ από τις δύο παραχωρήσεις στην Αφάντου, ακόμα 23 εκατ. ευρώ από την NCH Capital για την Κασσιόπη στην Κέρκυρα και άλλα 16,9 εκατ. ευρώ για το ξενοδοχείο Λητώ στη Μύκονο. Ολες οι παραπάνω συναλλαγές, οι οποίες είναι και αυτές που εμφανίζονται ως πιο κοντά στην ολοκλήρωση, δεν αθροίζουν παρά 1,89 δισ., στα οποία εάν προστεθούν και τα 45 εκατ. της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που προσέφερε την Πέμπτη η Ferrovie Dello Stato Italiane, γίνονται 1,935 δισ.
Την όλη εικόνα θα μπορούσε να βοηθήσει η ολοκλήρωση της συναλλαγής που προβλέπει την πώληση του ΔΕΣΦΑ στη Socar και άλλους επενδυτές έναντι 400 εκατ. ευρώ, από την οποία το ΤΑΙΠΕΔ περιμένει έσοδα ύψους 188 εκατ. ευρώ. Ομως ορισμένες εκτιμήσεις της αγοράς εμφανίζουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο εντός του 2016 ως απομακρυσμένο.
Αγνωστο, αλλά πάντως όχι τέτοιο που να μεταβάλει την εικόνα, είναι το ποσό που ενδέχεται να εισπραχθεί από τον διαγωνισμό για την ΕΕΣΣΤΥ, αλλά και τα έσοδα από μια σειρά ακινήτων, και ενδεχομένως τη μαρίνα της Πύλου. Εναλλακτική που θα μπορούσε να βοηθήσει τα έσοδα φέτος, και σίγουρα «πηγή» για τα 2,2 δισ. που πρέπει να συγκεντρωθούν το 2017, αποτελεί η επέκταση κατά 20 χρόνια της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Το ίδιο ισχύει και για την πώληση του 5% του ΟΤΕ. Να σημειωθεί πως με βάση την τρέχουσα κεφαλαιοποίηση του ΟΤΕ στο χρηματιστήριο, αυτό το 5% αποτιμάται κοντά στα 205 εκατ. ευρώ.
Το 2017 αναμένεται να εισρεύσουν έσοδα και από την πώληση του 51% (+16% σε δεύτερη φάση) του ΟΛΘ, αλλά και των άλλων συμμετοχών και περιουσιακών στοιχείων που προβλέπονται στο πρόγραμμα αξιοποίησης του ΤΑΙΠΕΔ (Asset Development Plan). Στο πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνονται επίσης οι αξιοποιήσεις του 17% της ΔΕΗ, του 65% της ΔΕΠΑ, του 35% των ΕΛΠΕ, της παραχώρησης για 35 χρόνια της Εγνατίας Οδού, οι μαρίνες Αλίμου και Χίου, η πώληση του 23% της ΕΥΑΘ και του 11% της ΕΥΔΑΠ και η πώληση των 89 ακινήτων που διατηρεί στο χαρτοφυλάκιό του.
Να σημειωθεί πως το ΤΑΙΠΕΔ διατηρεί επίσης, μεταξύ άλλων, στην κυριότητά του, αλλά αναμένεται να τα μεταβιβάσει στο νέο υπερταμείο, άλλα 10 ελληνικά περιφερειακά λιμάνια διεθνούς ενδιαφέροντος και 24 περιφερειακά αεροδρόμια, όπως και τα ΕΛΤΑ.
Δύο ιδιωτικές εταιρείες και απέναντι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ
Νέο σιδηροδρομικό τοπίο ανατέλλει άμεσα για την Ελλάδα με άρμα τις εμπορευματικές μεταφορές, μετά την πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στη Ferrovie Dello Stato Italiane. Κυρίαρχες στον χώρο αυτό, που αναμένεται να αναπτυχθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια παράλληλα με το λιμάνι του Πειραιά, φαίνεται πως θα είναι και δύο ανταγωνιστικές ιδιωτικές εταιρείες: Η Piraeus Europe Asia Rail Logistics LTD (Pearl), η οποία συνδέεται με ασιατικά συμφέροντα και η Rail Cargo Logistics Goldair.
Αμφότερες οι εταιρείες έχουν αδειοδοτηθεί και ολοκληρώνουν τις σχετικές διαδικασίες για την πλήρη ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους. Με αυτές τις δύο πρέπει πλέον να ανταγωνιστεί η ΤΡΑΙΝΟΣΕ στο εμπορευματικό έργο.
Το ΤΑΙΠΕΔ έκανε δεκτή την Πέμπτη την προσφορά των 45 εκατ. ευρώ για το 100% της ΤΡΑΙΝΟΣΕ από τη μοναδική υποψήφια που κατέθεσε δεσμευτική προσφορά, την ιταλική Ferrovie Dello Stato Italiane SpA.
Ομως πολλά μένουν ακόμα να γίνουν για να ολοκληρωθεί επιτυχώς η ιδιωτικοποίηση και συνδέονται με το εποπτεύoν υπουργείο Μεταφορών, που αντί για αρωγός της όλης προσπάθειας εκτιμάται πως λειτουργεί ως τροχοπέδη. Η ιδιωτικοποίηση ήταν προαπαιτούμενο για να μη χρειαστεί τελικά να επιστρέψει η εταιρεία κρατικές επιδοτήσεις άνω των 700 εκατ. ευρώ στο Δημόσιο, όπως αναμενόταν να απαιτήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε περίπτωση εκτροχιασμού της ιδιωτικοποίησης.
Ενόσω όμως διαδραματιζόταν το σίριαλ της ιδιωτικοποίησης, η αγορά προχωρούσε. Στο πλαίσιο αυτό, άδεια σιδηροδρομικής επιχείρησης έλαβε τέλη Μαΐου, από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηρόδρομων (ΡΑΣ), η Piraeus Europe Asia Rail Logistics LTD για την εκτέλεση εθνικών και διεθνών εμπορευματικών σιδηροδρομικών μεταφορών, με παροχή έλξης ή και πλήρων συρμών στο σύνολο του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου.
Η Piraeus Europe Asia Rail Logistics θα γίνει έτσι η τέταρτη εταιρεία που θα μπορεί πλέον να δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και η δεύτερη ιδιωτική εμπορευματικών μεταφορών, μετά τη Rail Cargo Logistics Goldair, που αποτελεί κοινοπραξία των Αυστριακών Σιδηρόδρομων (Rail Cargo Logistics GmbH) με την ελληνική εταιρεία διαμεταφορών Goldair (51%), η οποία αδειοδοτήθηκε νωρίτερα φέτος.
Οι άλλες δύο είναι κρατικές και συγκεκριμένα, η υπό ιδιωτικοποίηση ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που εκτελεί και επιβατηγό έργο, και οι Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑΣΥ) Α.Ε. που συστάθηκαν το 2011 με τη συνένωση των εταιρειών Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος Αθηνών Πειραιώς (ΗΣΑΠ) Α.Ε., Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας (ΑΜΕΛ) Α.Ε. και ΤΡΑΜ Α.Ε. Υπενθυμίζεται πως ο ΟΣΕ ασκεί πλέον μόνον καθήκοντα διαχειριστή της εθνικής σιδηροδρομικής υποδομής.
Η Piraeus Europe Asia Rail Logistics LTD ιδρύθηκε πριν από ένα έτος στο Ηνωμένο Βασίλειο και εδρεύει στο Λονδίνο. Στοχεύει στην εξασφάλιση σημαντικού μεριδίου της αγοράς των ελληνικών εμπορευματικών μεταφορών και κατά προτεραιότητα εκείνων που προέρχονται από τη συνεχή ανάπτυξη των λιμενικών σταθμών εμπορευματοκιβωτίων του Πειραιά και των φορτίων που εισάγονται από την Ασία και έχουν τελικό προορισμό την Κεντρική Ευρώπη. Μάλιστα πληροφορίες της αγοράς μεταφέρουν στην «Κ» την προσθήκη στο στελεχικό της δυναμικό γνωστών διοικητικών παραγόντων της ελληνικής σιδηροδρομικής βιομηχανίας, με «στέρεες γέφυρες» και προς την κινεζική πλευρά.
Η αδειοδότησή της, σε συνδυασμό με αυτήν της Rail Cargo Logistics Goldair, σηματοδοτεί το de facto άνοιγμα της ελληνικής σιδηροδρομικής αγοράς σε μια περίοδο που οι σχετικές πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι εντονότατες. Επιπλέον, προ ολίγων εβδομάδων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών της Ε.Ε. προχώρησαν στην έγκριση της 4ης δέσμης μέτρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τον «ενιαίο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό χώρο».
Με αυτή τη δέσμη, και έπειτα από σχετική ενσωμάτωσή της στα εθνικά δίκαια, όλες οι ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα μπορούν από το 2020 και μετά υπό προϋποθέσεις να παρέχουν σιδηροδρομικές μεταφορές σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Τροχοδρομεί η παράταση της παραχώρησης του ΔΑΑ
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις για την παράταση της σύμβασης παραχώρησης των υποδομών του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» για επιπλέον 20 χρόνια, δηλαδή έως το 2046, με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ). Ομως, αν και στόχος του ΤΑΙΠΕΔ είναι να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν, ρεαλιστικές εκτιμήσεις κύκλων που εμπλέκονται στις συνομιλίες τοποθετούν στην καλύτερη περίπτωση την εξέλιξη τον Σεπτέμβριο και στη χειρότερη, στα τέλη του έτους.
Αν και το τίμημα γι’ αυτή την παράταση παραμένει προς προσδιορισμό, ο προ ημερών παραιτηθείς πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ΔΑΑ, Π. Ρουμελιώτης, είχε μιλήσει για ποσό στην περιοχή των 250 εκατ. ευρώ. Για το συγκεκριμένο θέμα το ΤΑΙΠΕΔ έχει αναθέσει σε δύο ανεξάρτητους συμβούλους τον προσδιορισμό της αποτίμησης της αξίας της επέκτασης κατά 20 έτη. Με βάση την πρόσφατη πρακτική του Ταμείου (ΟΛΠ) αναμένεται αυτό να επιχειρήσει να εξασφαλίσει τίμημα μεγαλύτερο από την υψηλότερη εκ των δύο αποτίμηση.
Σε κάθε περίπτωση, η παράταση της σύμβασης αποτελεί και το τελευταίο βήμα πριν από την πώληση του 30% του μετοχικού κεφαλαίου του ΔΑΑ που ελέγχει το ΤΑΙΠΕΔ. Υπενθυμίζεται πως μέτοχοι του ΔΑΑ σήμερα είναι το ελληνικό Δημόσιο (25%), το ΤΑΙΠΕΔ (30%), η AviAlliance GmbH (26,7% +8 μετοχές) και η AviAlliance Capital GmbH (13,3%), συμφερόντων της καναδικής PSP Investments αμφότερες, και η οικογένεια Δ. Κοπελούζου (5% -8 μετοχές). Οι Καναδοί ελέγχουν και το management του αεροδρομίου.
Θέμα διαδικαστικό, πλην όμως ικανό να προκαλέσει καθυστερήσεις ή τριβές, είναι και η τοποθέτηση νέου προέδρου στον ΔΑΑ, θέση η οποία χηρεύει μετά την αποχώρηση Ρουμελιώτη. Το ζήτημα αφορά το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών που, ως γνωστόν, αντιδρά στην όλη διαδικασία.
Η εταιρεία Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε. (ΔΑΑ) συστάθηκε το 1996 με σκοπό την κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» για 30 χρόνια, βάσει σχετικής σύμβασης παραχώρησης. Η συγκεκριμένη παραχώρηση, η οποία συνιστά μία από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες συμπράξεις μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, λήγει το 2026. Ομως το Δημόσιο έχει μεταβιβάσει στο ΤΑΙΠΕΔ και το δικαίωμα επέκτασης της υφιστάμενης παραχώρησης κατά 20 επιπλέον έτη (μέχρι το 2046).
Τόσο η επέκταση της υφιστάμενης παραχώρησης, όσο και η αξιοποίηση της συμμετοχής του ΤΑΙΠΕΔ στο μετοχικό κεφάλαιο του ΔΑΑ περιλαμβάνονται στο Asset Development Plan του ΤΑΙΠΕΔ που έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές και εγκριθεί από την κυβέρνηση.
Το πρώτο εξάμηνο του 2016, η επιβατική κίνηση του αεροδρομίου ανήλθε στα 8,68 εκατ. άτομα, αυξημένη κατά 8,9% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Τόσο η εγχώρια όσο και η διεθνής επιβατική κίνηση πέτυχαν αύξηση της τάξης του 13,1% και 6,5% αντίστοιχα. Το 2015 η επιβατική κίνηση ήταν 18,09 εκατ. επιβάτες, υπερβαίνοντας κατά 2,9 εκατ. επιβάτες αυτή του 2014 (+19%). Αντίστοιχα, αυξητικά κινείται και ο αριθμός των αεροσκαφών που εξυπηρετούνται από τον ΔΑΑ.
Τα προ φόρων κέρδη διαμορφώθηκαν έτσι, κατά τη χρήση του 2015, στα 179,8 εκατ. ευρώ έναντι 126,7 εκατ. το 2014 και η εταιρεία διένειμε μέρισμα ύψους 114,6 εκατ. ευρώ. Ο κύκλος εργασιών το 2015 ήταν 371,3 εκατ. ευρώ (+17,6%).