Ενα χτύπημα σε ολόκληρο τον ελεύθερο κόσμο ήταν η τρομοκρατική επίθεση που σημειώθηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Πέμπτης (ώρα Ελλάδας), ανήμερα την Ημέρα της Βαστίλλης στη Νίκαια της νότιας Γαλλίας, η τρίτη κατά σειρά επίθεση μέσα σε 19 μήνες. «Δεν θα ενδώσουμε στην τρομοκρατική απειλή», είπε ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς την Παρασκευή το πρωί μετά το υπουργικό συμβούλιο υπό τον πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ. «Οι εποχές άλλαξαν και η Γαλλία θα πρέπει να μάθει να ζει με την τρομοκρατία», πρόσθεσε.
Η απορία πολλών
«Γιατί πάλι η Γαλλία;», ήταν η απορία πολλών. Ιστορικά η χώρα θεωρείται φορέας του δυτικού φιλελευθερισμού που υπεραμύνεται με πάθος υπέρ του λαϊκού χαρακτήρα του κράτους. Μπορεί οι ισλαμιστές να βλέπουν τις ΗΠΑ ως την πηγή της ηθικής κατάπτωσης και της οικονομικής εκμετάλλευσης, αλλά η Γαλλία αντιμετωπίζεται από τους ισλαμιστές τρομοκράτες ως κοιτίδα του αθεϊσμού που υπερασπίζεται τα δυτικά ιδεώδη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία έκφρασης και τη δημοκρατία, δηλαδή τις πιο μισητές γι’ αυτούς αξίες.
Ο δράστης αναγνωρίστηκε ως ο 31χρονος Μοχάμεντ Λαχουαϊέτζ Μπουχλέλ, οδηγός νταλίκας, γεννημένος στις 3 Ιανουαρίου 1985 και μεγαλωμένος στο Μσάκεν, μια πόλη στα βορειοανατολικά της Τυνησίας, ο οποίος μετακόμισε στη Γαλλία το 2005. Η αστυνομία ερεύνησε το σπίτι του και σύμφωνα με δύο αξιωματούχους της, που ενημερώθηκαν για την πορεία των ερευνών, ο Μπουχλέλ είχε ιστορικό μικροεγκλημάτων, όπως ληστεία και κλοπή, αλλά το όνομά του δεν συμπεριλαμβανόταν στη βάση δεδομένων με τους ύποπτους ριζοσπαστικοποιημένους τρομοκράτες.
«Κατάρρευση»
Μιλώντας από το σπίτι του στην ανατολική Τυνησία, ο πατέρας του ανέφερε ότι το παιδί του έπασχε από κατάθλιψη και ότι δεν είχε την παραμικρή σχέση με τη θρησκεία. «Από το 2002 μέχρι το 2004 ο γιος μου αντιμετώπιζε προβλήματα που προκάλεσαν την ψυχική του κατάρρευση. Θύμωνε και φώναζε, έσπαγε ό,τι έβρισκε μπροστά του», δήλωσε ο πατέρας, τονίζοντας ότι είναι συντετριμμένος από τις εξελίξεις, ενώ προσέθεσε ότι είχε να δει τον γιο του από την εποχή που έφυγε για τη Γαλλία. «Αυτό που γνωρίζω είναι ότι δεν προσευχόταν, δεν πήγαινε στο τέμενος και δεν είχε καμία σχέση με τη θρησκεία», τόνισε, προσθέτοντας ότι δεν τηρούσε ούτε τη νηστεία του Ραμαζανιού. Η πρώην σύζυγός του εκλήθη για ανακρίσεις από την αστυνομία, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες οι Αρχές προέβησαν σε άλλες τρεις συλλήψεις για την υπόθεση. Η επίθεση σημειώθηκε γύρω στις 11.30 το βράδυ τοπική ώρα (12.30 ώρα Ελλάδας), όταν ένα μεγάλο φορτηγό έστριψε αριστερά στην Προμενάντ ντεζ Ανγκλέ, τη δημοφιλή παραλιακή λεωφόρο, γεμάτη από ένα τεράστιο πλήθος θεατών. Αρχικά σκότωσε δύο ανθρώπους και συνέχισε για περίπου 2 χλμ. κατά μήκος της λεωφόρου, παρασύροντας στην πορεία του δεκάδες ανθρώπους, μέχρι τη στιγμή που άνδρες της αστυνομίας σκότωσαν τον οδηγό έξω από ένα ξενοδοχείο και καζίνο.
H ανάληψη ευθύνης
Μεταξύ των νεκρών συγκαταλέγονται δύο Αμερικανοί, δύο Αρμένιοι και μια Ρωσίδα φοιτήτρια. Δεκάδες τραυματίες, ανάμεσά τους τουλάχιστον 18 σε κρίσιμη κατάσταση, νοσηλεύονταν σε κοντινά νοσοκομεία. Την ευθύνη για το πολύνεκρο χτύπημα ανέλαβε με ανακοίνωσή του το Ισλαμικό Κράτος.
Ο Ολάντ, ο οποίος είχε προαναγγείλει ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή μετά τις επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου 2015 θα αρθεί σύντομα, βρέθηκε αντιμέτωπος με μια νέα απειλή. Η κυβέρνηση επεκτείνει τώρα την κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τρεις μήνες. Οι Ολάντ και Βαλς έφτασαν την Παρασκευή στη Νίκαια και συναντήθηκαν με τραυματίες και νοσηλευτές στο νοσοκομείο Παστέρ. Η χώρα κηρύχθηκε σε τριήμερο πένθος, το οποίο ξεκίνησε χθες. Διεθνείς ηγέτες, από τον Πάπα Φραγκίσκο μέχρι τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και την καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ αλλά και τη νέα πρωθυπουργό της Βρετανίας Τερέζα Μέι εξέφρασαν τη συμπαράσταση και την οργή τους.
Ηταν δυστυχώς ένα οικείο τελετουργικό για τη Γαλλία, όπου συνολικά 147 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε τρομοκρατικές επιθέσεις μέσα και γύρω από το Παρίσι τον Ιανουάριο και τον περασμένο Νοέμβριο, εγείροντας νέα ερωτήματα στον δυτικό κόσμο για τη δυνατότητα των εξτρεμιστών να σπέρνουν τον τρόμο. «Ο τρόμος, ο τρόμος έπληξε για μια φορά ακόμη τη Γαλλία», είπε στο διάγγελμά του προς το έθνος ο Ολάντ. Χαρακτήρισε «αδιαμφισβήτητο» τον τρομοκρατικό χαρακτήρα της επίθεσης και «τερατώδη πράξη» τη χρήση του φορτηγού ως φονικού όπλου εναντίον πολιτών. «Η Γαλλία χτυπήθηκε τη μέρα της εθνικής της γιορτής. Τα ανθρώπινα δικαιώματα αμφισβητούνται από τους φανατικούς και η Γαλλία σαφώς είναι ο στόχος», κατέληξε.
Οι επιθέσεις θα μπορούσαν να εντείνουν τα πολιτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ολάντ, ο οποίος του χρόνου διεκδικεί ανανέωση της 5ετούς του θητείας, παρόλο που είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής. Την Παρασκευή κι ενώ δεν είχαν τελειώσει ακόμη οι δηλώσεις πένθους και αλληλεγγύης, άρχισαν να διατυπώνονται οι πρώτες επικρίσεις για την ανικανότητα της κυβέρνησης να αποτρέψει τέτοιου είδους επιθέσεις.
Παρεμβάσεις
Ο Αλέν Ζιπέ, πρώην πρωθυπουργός και από τους επικρατέστερους διεκδικητές της υποψηφιότητας για την προεδρία στο κεντροδεξιό στρατόπεδο, δήλωσε στο ραδιόφωνο (RTL) ότι «αν είχαν ληφθεί όλα τα μέτρα, αυτή η τραγωδία θα είχε αποφευχθεί». Ο Ζιπέ ζήτησε καλύτερο συντονισμό μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών της Γαλλίας, όπως είχε προτείνει κοινοβουλευτική επιτροπή αυτόν τον μήνα. «Φυσικά δεν έχω στόχο να κατηγορήσω οποιονδήποτε αυτή τη στιγμή. Πρέπει όμως να μάθουμε την αλήθεια», τόνισε.
Από το #JeSuisCharlie στο #JeSuisNice
Πρώτα ήταν το hashtag #JeSuisCharlie, μετά το #JeSuisParis και τώρα το #JeSuisNice. Καθώς τα συμβατικά ΜΜΕ άργησαν να αντιδράσουν και να καλύψουν την επίθεση ακόμη και στην ίδια τη Γαλλία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πλημμύρισαν από μαρτυρίες αλλά και εκδηλώσεις αλληλεγγύης.
Αλλωστε, παραδοσιακά τα social media δεν χρησιμοποιούνται μόνο για την έκφραση πένθους αλλά και την παροχή βοήθειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το #PorteOuverteNice, με το οποίοι κάτοικοι της Νίκαιας πρόσφεραν στέγη σε όσους χρειάζονταν φροντίδα μετά την επίθεση. Οι χρήστες του Twitter διέθεσαν με αυτόν τον τρόπο διαμερίσματα και σπίτια σε όσους είχαν ανάγκη εκείνη τη στιγμή. Μάλιστα, οι χρήστες συμβούλευαν ο ένας τον άλλον να μη δημοσιοποιούν τη διεύθυνσή τους αλλά να ενημερώνουν όποιον ανταποκρινόταν στην προσφορά με προσωπικό μήνυμα.
Χιλιάδες άλλοι πόσταραν με το hashtag #RechercheNice (ερευνήστε τη Νίκαια) φίλους ή συγγενείς, που αγνοούνταν. Φωτογραφίες αγνοουμένων γέμισαν τα social media με σύντομες περιγραφές τους και των ρούχων που φορούσαν. Αμεσα δημιουργήθηκε ο λογαριασμός @NiceFindPeople για την ανταλλαγή πληροφοριών. Εκεί δημοσιεύθηκε η πρώτη λίστα αγνοουμένων, που επαναλήφθηκε τουλάχιστον 500 φορές από τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.