Στις διεθνείς σχέσεις, τα πράγματα μοιάζουν να περιπλέκονται ακόμη περισσότερο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της περασμένης Παρασκευής. Παρ’ όλη την προσπάθεια, έστω και βεβιασμένη, του Ερντογάν για επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία και το Ισραήλ, τα δεδομένα έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους για τον Τούρκο πρόεδρο.
Το κλείσιμο του μετώπου με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, μετά την κρίση που προκλήθηκε από την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού εντός τουρκικού εδάφους, δεν είναι απλή υπόθεση. Παρά την όποια συμμαχία προσπαθήσει ο Ερντογάν να οικοδομήσει με τη Ρωσία, εκείνη θα έρθει αγκαζέ με τα γεγονότα στη Συρία. Ο Πούτιν στηρίζει το καθεστώς Ασαντ, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος συντάσσεται με την ισλαμική αντιπολίτευση, η οποία ωστόσο χάνει έδαφος στη Συρία, ενώ εκδηλώνονται φόβοι εκ μέρους της ότι ο Ασαντ θα επικρατήσει, δεδομένης της σκληρής πολιορκίας στο Χαλέπι από κυβερνητικές δυνάμεις.
Σε περίπτωση που ο Ερντογάν θελήσει να συσφίξει τους δεσμούς του με τον Ρώσο πρόεδρο, τότε, όπως δήλωσε Τούρκος αναλυτής από τη Σμύρνη στην «Κ», οι παρεπόμενες μεμονωμένες ισλαμιστικές τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία θα ενταθούν, κάτι που θα κοστίσει, προφανώς, σε ζωές, που είναι η πρώτη και σοβαρή πληγή, αλλά ταυτόχρονα θα έχει μεγάλες επιπτώσεις σε επενδύσεις και τουρισμό, κάτι που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν λαμβάνει σοβαρά υπ’ όψιν για το μέλλον της Τουρκίας, αλλά και της διακυβέρνησής του.
Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ και τα πυρηνικά
Οι συνεχείς αναφορές του Τούρκου προέδρου, από την άλλη, ότι δεν αποκλείει το γεγονός της ανάμειξης των ΗΠΑ στην απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος την περασμένη Παρασκευή, η απαίτησή του να εκδοθεί ο Φετουλάχ Γκιουλέν, που βρίσκεται τα τελευταία 15 χρόνια στην Πενσιλβανία, αλλά και η σύλληψη του Τούρκου διοικητή της αμερικανικής βάσης στο Ιντσιρλίκ, Τζεν Μπεκίρ Ερκάν Βαν, δημιουργούν κραδασμούς στις σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ αλλά και Τουρκίας – ΝΑΤΟ, ενώ, την ίδια στιγμή, αναδεικνύουν, όπως υποστηρίζει και ο Guardian, τα προβλήματα της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Εξάλλου, ειδικοί εκφράζουν την ανησυχία για το κατά πόσον ο τουρκικός στρατός είναι πλέον ένας αξιόπιστος σύμμαχος του ΝΑΤΟ, εφόσον αντέδρασε τόσο σκληρά εναντίον των πολιτικών του προϊσταμένων.
Φόβοι, επίσης, εκφράζονται εκ μέρους των ΗΠΑ για τα πυρηνικά των Αμερικανών στη βάση του Ιντσιρλίκ. Το κλείσιμο της αεροπορικής βάσης στα νότια της χώρας έχει εγείρει νέα ζητήματα σχετικά με το αν είναι σοφό για τις ΗΠΑ να διατηρούν το μεγαλύτερο απόθεμα των πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη σε μια τέτοια ευάλωτη και ευμετάβλητη περιοχή.
Ετσι κι αλλιώς, δεν έπαψαν ποτέ οι ανησυχίες, μια και το Ιντσιρλίκ βρίσκεται μόλις 130 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Συρία, για τρομοκρατικές επιθέσεις από τον ISIS, κάτι που οδήγησε τις ΗΠΑ σε αύξηση των μέτρων ασφαλείας πέριξ της βάσης. «Νομίζω ότι το βασικό δίδαγμα είναι ότι τα οφέλη της αποθήκευσης πυρηνικών όπλων στην Τουρκία (σ.σ. υπολογίζονται σε περίπου 50 πυρηνικές βόμβες τύπου Β61) είναι ελάχιστες, αλλά οι κίνδυνοι έχουν αυξηθεί σημαντικά κατά τα τελευταία πέντε χρόνια», δήλωσε στον Guardian ο Χανς Κρίστενσεν, ειδικός σε θέματα πυρηνικών όπλων της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων. «Θα έλεγα ότι η κατάσταση ασφάλειας στην Τουρκία και στην περιοχή της βάσης δεν πληροί πλέον τις απαιτήσεις ασφάλειας που πρέπει να έχουν οι ΗΠΑ για αποθήκευση πυρηνικών όπλων. Υπάρχουν πολλές προειδοποιήσεις προτού πάει κάτι πραγματικά λάθος. Ηρθε η ώρα οι ΗΠΑ ν’ αποσύρουν τα όπλα».
Εξάλλου, οι ΗΠΑ εξέδωσαν ταξιδιωτική οδηγία προς τους Αμερικανούς πολίτες, προτείνοντάς τους να μην ταξιδέψουν αυτή την περίοδο στην Τουρκία, ενώ συνέστησε στους Αμερικανούς που βρίσκονται στη γείτονα να είναι πολύ προσεκτικοί.
Απ’ ό,τι φαίνεται, ο Τούρκος πρόεδρος όχι μόνο έχει ν’ αντιμετωπίσει μία διαιρεμένη χώρα, αλλά, υπ’ αυτές τις δύσκολες συνθήκες, έχει να αναθεωρήσει τη στρατηγική συμμαχιών, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις εύθραυστες ισορροπίες που ο ίδιος δημιούργησε στα χρόνια της σχεδόν απόλυτης εξουσίας του.