Το σύγγραμμα στα χρόνια της κρίσης

Το σύγγραμμα στα χρόνια της κρίσης

2' 49" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είναι γνωστές τόσο οι προβληματικές και αμφιλεγόμενες αρχικές συνθήκες όσο και η παγκόσμια μοναδικότητα του θεσμού του δωρεάν συγγράμματος. Θεωρούμε ως ιδιαίτερα θετική τη ρύθμιση, που αντικατέστησε το μοναδικό σύγγραμμα με τη λίστα συγγραμμάτων καθώς και τη δημιουργία του συστήματος διανομής «Εύδοξος». Ομως η μόνη ακαδημαϊκά αποδεκτή λύση είναι η αντικατάσταση του «δωρεάν συγγράμματος» από την ανάπτυξη σύγχρονων ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών σε όλα τα ΑΕΙ.

Αναγνωρίζουμε το γεγονός ότι το κρατικοδίαιτο δωρεάν σύγγραμμα βοήθησε σημαντικά την εμφάνιση κάποιας ιδιαίτερα αξιόλογης επιστημονικής βιβλιογραφίας, είτε με τη μορφή μεταφράσεων, είτε πρωτογενώς ελληνικής. Αυτή τη στιγμή το σύστημα διανομής συγγραμμάτων στα ΑΕΙ περιλαμβάνει 16.000 τίτλους, που προσφέρονται από 745 εκδότες και 819 αυτοεκδότες με ετήσιο κόστος περίπου στα 60.000.000 ευρώ, τα οποία κατανέμονται σε 2.120.000 συγγράμματα για 230.000 φοιτητές. Είναι προφανές ότι σε εποχές κρίσης το ποσόν είναι ιδιαίτερα σημαντικό και μια υπεύθυνη ηγεσία στο υπουργείου Παιδείας πρέπει να μπορεί συνεχώς να διαπιστώνει μέσω αξιολόγησης αν αυτή η επένδυση στην ανώτατη εκπαίδευση συμβάλλει εξίσου σημαντικά στην αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών.

Εδώ και δεκαετίες τα βιβλία παρέχονται προς τους φοιτητές είτε από εκδοτικές επιχειρήσεις ή από τους αυτοεκδότες, δηλαδή τους συγγραφείς, οι οποίοι μπορούν να εκδίδουν τα βιβλία τους. Ο θεσμός του αυτοεκδότη δεν αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία, αλλά μια διεθνή πραγματικότητα σίγουρα από την εποχή του Γουτεμβέργιου. Στον διεθνή χώρο είναι γνωστοί ως «small press» ή «indie publishers». Ιστορικά οι μικροί παραγωγοί και οι αυτοεκδότες είχαν μεγάλη ανάπτυξη στο τέλος του 19ου αιώνα και πολύ περισσότερο σήμερα με τη συμβολή του υπολογιστή και της ηλεκτρονικής επεξεργασίας. Σήμερα οι μικροί εκδότες στις ΗΠΑ κατέχουν περίπου το 50% των ετήσιων πωλήσεων, ενώ στον Καναδά υποστηρίζονται με κρατικές επιχορηγήσεις. Ενώ όλα αυτά συμβαίνουν διεθνώς, τα τελευταία χρόνια το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών με τη σύμπραξη του υπ. Παιδείας προχωρεί σε μια άνευ προηγουμένου συντονισμένη προσπάθεια υπέρμετρης αύξησης της φορολόγησης του εισοδήματος των αυτοεκδοτών συγγραφέων, που συμμετέχουν στο πρόγραμμά «Εύδοξος», γεγονός που οδηγεί σε αφανισμό του θεσμού. Από τη φορολόγηση του 22% των ακαθαρίστων εσόδων από την εμπορία των βιβλίων των αυτοεκδοτών μέχρι το 2013, το 2014 προχώρησε σε απροειδοποίητη μείωση της κοστολόγησης κατά 15% και στη φορολόγηση του 20% των συνολικών εσόδων των αυτοεκδοτών και φέτος (έτος 2015) οι συνολικές εισπράξεις προστίθενται στα λοιπά εισοδήματα των αυτοεκδοτών και φορολογούνται. Ως κατακλείδα αυτών έρχονται οι δηλώσεις συμβούλων του υπουργείου Παιδείας ότι αποτελεί πολιτική απόφαση της αναπληρώτριας υπουργού, καθηγήτριας Σίας Αναγνωστοπούλου, η κατάργηση των αυτοεκδοτών, γιατί «συνιστούν αθέμιτο ανταγωνισμό προς τους εκδότες»! (Αραγε θα μπορούσε κάποιος υπουργός ή σύμβουλος των προηγούμενων κυβερνήσεων να ψελλίσει έστω, μια τέτοια ακραία «νεοφιλελεύθερη» σκέψη;). Στα λόγια των συμβούλων συνηγορεί σχέδιο ΚΥΑ, που συνδιαμορφώνει η κυβέρνηση με κύκλους μεγαλοεκδοτών (το υπ. Παιδείας αρνήθηκε επίμονα να το δώσει στην ΠΟΣΔΕΠ!) και στο οποίο δίδεται «παράταση ζωής» στους αυτοεκδότες μόνο για το ακαδημαϊκό έτος 2016-17.

Αν γίνει αυτό, τότε η Ελλάδα θα κατέχει άλλη μία παγκόσμια μοναδικότητα, της απαγόρευσης των αυτοεκδοτών. Γεγονός το οποίο, συνδυαζόμενο με τη μεγάλη προβληματικότητα, που παρουσιάζει ιδιαίτερα στα χρόνια της κρίσης η σχέση των συγγραφέων με αρκετούς εκδότες, θα οδηγήσει στη δραματική μείωση των επιστημονικών συγγραμμάτων, ιδιαίτερα αυτών υψηλής ποιότητας. Ενα μέτρο με τα παραπάνω χαρακτηριστικά κάθε άλλο παρά στοχεύει στη μείωση των δαπανών για το δωρεάν σύγγραμμα. Μάλλον το αντίθετο θα συμβεί. Εκτός και αν η κυβέρνηση με το μέτρο προσφέρει την κεφαλή των αυτοεκδοτών επί πίνακι στους εκδότες για επερχόμενη μεγάλης κλίμακας μείωση στην κοστολόγηση των συγγραμμάτων.

*Ο κ. Νικόλαος Μ. Σταυρακάκης είναι καθηγητής του ΕΜΠ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή