Με πρωτοφανή πτώση του τζίρου, της τάξεως του 7,3%, έκλεισε το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2016 στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, στοιχείο που καταδεικνύει τη φτωχοποίηση όλο και περισσότερων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας και το ότι η τάση συρρίκνωσης του τζίρου που είχε διαφανεί ήδη από τις αρχές του έτους δεν αποτελούσε συγκυριακό φαινόμενο. Η αύξηση του ΦΠΑ σε συνδυασμό με τη μείωση της κατανάλωσης οδηγεί αρκετούς λιανεμπόρους και προμηθευτές στην αύξηση των τιμών των προϊόντων, σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν τις απώλειες, επιδεινώνοντας, όμως, έτσι ακόμη περισσότερο την κατάσταση για μεγάλη μερίδα καταναλωτών. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο όγκος των πωλήσεων υποχωρεί με ακόμη υψηλότερο ρυθμό από την αξία των πωλήσεων, κατά 11,3% στο πρώτο πεντάμηνο του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, ενώ σε καμία από τις βασικές κατηγορίες προϊόντων δεν παρατηρείται αύξηση πωλήσεων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI, τα οποία παρουσιάζει σήμερα η «Κ», η αξία πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ, συμπεριλαμβανομένων και μικρών αλυσίδων υποχώρησε το πρώτο πεντάμηνο του 2016 κατά 7,3%. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση παραμένει σχεδόν το ίδιο δυσχερής με αυτή που είχε καταγράψει η «Κ» ήδη από το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, όταν οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ εμφάνιζαν καθίζηση της τάξεως του 7,8%. Τον Μάιο του 2016 οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ εμφανίζουν υπερβολικά μεγάλη πτώση, της τάξεως του 14% σε σύγκριση με τον Μάιο του 2015, γεγονός, όμως που οφείλεται στη διαφορετική ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα. Δεδομένου ότι φέτος το Πάσχα ήταν την 1η Μαΐου, ο Μάιος περιλαμβάνει την εβδομάδα ακριβώς μετά το Πάσχα, στην οποία παραδοσιακά η κατανάλωση στα σούπερ μάρκετ είναι μικρή. Υπενθυμίζεται ότι το 2015 το Πάσχα είχε εορτασθεί στις 12 Απριλίου.
Η τόσο μεγάλη κάμψη των πωλήσεων στο πεντάμηνο δεν δικαιολογείται ούτε από το γεγονός ότι έχουν υποχωρήσει δραματικά οι πωλήσεις του Μαρινόπουλου. Πρώτον, η περίοδος της ουσιαστικής υπολειτουργίας των καταστημάτων της ξεκίνησε από τον Μάιο και μετά. Δεύτερον, όπως επισήμαναν στην «Κ» εκπρόσωποι των λοιπών αλυσίδων, έχουν αποσπάσει μερίδιο από τον Μαρινόπουλο, όχι όμως ικανοποιητικό. Τρίτον, η αλυσίδα που φαίνεται να επωφελείται περισσότερο είναι η Lidl, καθώς η αξία των πωλήσεών της στο πεντάμηνο εμφανίζεται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της IRI, αυξημένη κατά 9,4%.
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της IRI και για την πορεία των πωλήσεων στις κυριότερες κατηγορίες των λεγόμενων ταχυκίνητων προϊόντων (αυτά που καταναλώνονται και ως εκ τούτου αγοράζονται συχνότερα). Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρείται σε ένα κατεξοχήν βασικό είδος διατροφής, το γάλα και τα γαλακτοκομικά, φτάνοντας στο πεντάμηνο το 11,6% ως προς την αξία πωλήσεων και το 13,2% σε ό,τι αφορά τον όγκο πωλήσεων. Τη μεγαλύτερη μείωση, 15,8%, του όγκου πωλήσεων, καταγράφει η κατηγορία των κατεψυγμένων τροφίμων, μια κατηγορία που μέχρι πέρυσι εμφάνιζε ανάπτυξη και ισχυρές αντοχές στην κάμψη της κατανάλωσης. Εκπληξη προκαλεί, εξάλλου, η υποχώρηση κατά 11,2% του όγκου πωλήσεων στα υλικά μαγειρικής, μια κατηγορία επίσης πρώτης ανάγκης για κάθε νοικοκυριό.
Συνολικά και στις τρεις μεγάλες ομάδες προϊόντων οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ εμφανίζονται αισθητά μειωμένες: τα τρόφιμα υποχωρούν κατά 7,5% σε τζίρο και 11,9% σε όγκο πωλήσεων, τα είδη νοικοκυριού (καθαριστικά, απορρυπαντικά κ.λπ.) κατά 6,4% ως προς τον τζίρο και 9,3% ως προς τον όγκο και τα είδη προσωπικής υγιεινής και ομορφιάς (καλλυντικά, σαπούνια κ.λπ.) κατά 5,5% ως προς την αξία πωλήσεων και κατά 5,7% ως προς τον όγκο πωλήσεων.
Η μεγαλύτερη υποχώρηση τζίρου στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2016 σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, της τάξεως του 25%, παρατηρείται στα καταστήματα με εμβαδόν άνω των 2.500 τ.μ., ήτοι στα υπερμάρκετ. Η μικρότερη αντιθέτως μείωση παρατηρείται στα μικρομεσαία καταστήματα (400-1.000 τ.μ.) και στα μεσαία (1.000-2.500 τ.μ.) καταστήματα και η οποία διαμορφώθηκε σε 0,7% και 3% αντιστοίχως.
Πόσο κοστίζει το καλάθι μας μηνιαίως
Κάθε πέρυσι και καλύτερα. Η γνωστή φράση βρίσκει δυστυχώς εφαρμογή και στο «καλάθι» του σούπερ μάρκετ, το οποίο εξ ανάγκης γίνεται ολοένα και πιο ελαφρύ. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησαν οι Exceed Consulting και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με τίτλο «Shoppers Attitude & Behaviour 2016», η μέση μηνιαία δαπάνη των ελληνικών νοικοκυριών στο σούπερ μάρκετ υποχώρησε κατά περίπου 11%, 270 ευρώ φέτος από 303 ευρώ το 2015.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, το 2016 το 32% των νοικοκυριών ξοδεύει κάτω από 200 ευρώ τον μήνα στο σούπερ μάρκετ, εκ των οποίων το 10% ξοδεύει κάτω από 100 ευρώ, ενώ το 2015 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 22% και κάτω από 100 ευρώ τον μήνα δαπανούσε μόλις το 3%. Το ποσοστό των καταναλωτών που δαπανά πάνω από 500 ευρώ μηνιαίως στο σούπερ μάρκετ παραμένει το ίδιο και στη φετινή έρευνα, στο 13%. Μειώθηκε, ωστόσο, το ποσοστό εκείνων των οποίων οι δαπάνες βρίσκονταν κοντά στον μέσο όρο, δηλαδή μεταξύ 200 και 400 ευρώ. Το 2015 το ποσοστό αυτό ανερχόταν σε 49%, για να υποχωρήσει το 2016 σε 43%.