Ενα κοινό αστείο μεταξύ αυτών που έβρισκαν τις επιλογές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ καταστροφικές για τη χώρα, ήταν το «πάω τώρα για διαβατήριο». Μάλλον, λεγόταν κάπου μεταξύ σοβαρού και αστείου, ειδικά πέρυσι το καλοκαίρι, όταν υπήρχε η αίσθηση πως εφόσον επέλθουν τα χειρότερα ίσως βρεθεί καταφύγιο σε ξένη, ευρωπαϊκή κατά προτίμηση, χώρα.
Αυτό άλλαξε. Το προσφυγικό, το τουρκικό, το Brexit, ο ισλαμικός φονταμενταλισμός, η ευρωπαϊκή ακροδεξιά, ο πόλεμος στη Συρία και ο ρωσικός παράγοντας, όλα τα παραπάνω αποτελούν πτυχές μιας παγκόσμιας κρίσης, η οποία έδειξε τα πρώτα της δείγματα με την 11η Σεπτεμβρίου και, βέβαια, με την οικονομική κατάρρευση του 2008. Μετά και την πρόσφατη είδηση ότι στις δημοσκοπήσεις ο Ντόναλντ Τραμπ προηγείται της Χίλαρι Κλίντον, το αστείο έχει αλλάξει. Τώρα, πια, «ψάχνουμε για άλλον πλανήτη».
Ο κόσμος αλλάζει και, όπως συμβαίνει με την αρχή κάθε αιώνα, τώρα αρχίζει, σιγά σιγά, και ο 21ος να διαμορφώνει πρόσωπο. Ή, τουλάχιστον, αρχίζουμε εμείς να διακρίνουμε τα χαρακτηριστικά του. Συγκριτικά μιλώντας, το μακελειό του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914 προκάλεσε ένα ανυπολόγιστο συλλογικό ψυχολογικό σοκ, στην Ευρώπη κυρίως. Εως τότε, σχεδόν όλοι πίστευαν πως, με άξονα τη βιομηχανική και επιστημονική επανάσταση των τελών του 19ου αιώνα, ο κόσμος μόνο μπροστά θα προχωρούσε. Τα χαρακώματα τους χάλασαν το όνειρο. Και, όπως ξέρουμε σήμερα, υπήρξε συνέχεια – και πολύ χειρότερη.
Ωστόσο, ο κόσμος όντως μόνο μπροστά προχωράει, όσο κι αν δυσκολευόμαστε να δούμε τη μεγάλη εικόνα εξαιτίας ζοφερών παρενθέσεων όπως είναι ο πόλεμος, ο ξεριζωμός, η πείνα, η γενοκτονία. Ο 20ός αιώνας, παρά τα κρεματόρια και τον διαρκή φόβο του πυρηνικού ολοκαυτώματος, έφερε το πέρας της αποικιοκρατίας, έφερε ειρήνη και μιαν ευημερία που όμοιά της δεν είχε ξαναζήσει ο κόσμος – ακόμα και εκτός της Δύσεως.
Τα δεδομένα αλλάζουν λοιπόν και, οπωσδήποτε, όσα καλά κι αν φέρει ο νέος αιώνας, αυτές οι μεταβολές ποτέ δεν είναι ευχάριστες και ανώδυνες, ενώ πάντοτε υπήρξαν λαοί ή πληθυσμοί που στάθηκαν πολύ πιο άτυχοι συγκριτικά με άλλους στο πλαίσιο αυτών των μεταμορφωτικών του κόσμου διεργασιών. Ενα κρίσιμο, για εμάς, ερώτημα είναι: η Ελλάδα θα βρίσκεται μεταξύ των τυχερών ή των άτυχων; Παρά τα δεινά που βρήκαν κατά καιρούς τη χώρα, η Ελλάδα επέλεξε να βρεθεί, κατά τις μεγάλες κρίσεις, με την πλευρά των νικητών, αποτελώντας τμήμα του ανεπτυγμένου κόσμου. Παρά τραγωδίες όπως η Μικρά Ασία, παρά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, παρά τη δικτατορία και την Κύπρο, η Ελλάδα εξελίχθηκε, στάθηκε όρθια. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό οφείλεται και στους χειρισμούς ορισμένων πολιτικών προσώπων. Οι σημερινές διεθνείς προκλήσεις απαιτούν μια σοβαρή, υπεύθυνη κυβέρνηση. Και αυτήν τη στιγμή, η Ελλάδα δεν διαθέτει κάτι τέτοιο, δυστυχώς.