Η Μισέλ Ομπάμα, στην ομιλία της στο συνέδριο των Δημοκρατικών στη Φιλαδέλφεια, έκανε ένα βήμα πέρα από το προφανές, για να στηρίξει τη Χίλαρι Κλίντον. Εδωσε χώρο στο μέλλον, στον πληθυσμό των παιδιών που μεγαλώνουν και κινδυνεύουν να πιστέψουν ότι «η γλώσσα του μίσους που ακούν από την τηλεόραση αντιπροσωπεύει το πνεύμα αυτής της χώρας». Δεν το διατύπωσε ακριβώς έτσι. Χρησιμοποίησε ως παράδειγμα τις δύο κόρες της, οι οποίες όταν πρωτομπήκαν στον Λευκό Οίκο, πριν από 8 χρόνια, ήταν 7 και 10 χρόνων, την προσπάθεια που κατέβαλαν, ως γονείς με τον Μπαράκ Ομπάμα, για να τις διαπαιδαγωγήσουν. Μίλησε για το μότο ζωής τους, που είναι «όταν αυτοί μας τραβάνε προς τα κάτω, εμείς ανοίγουμε τα φτερά μας για να ανέβουμε ψηλότερα».
Η σκιά του Ντόναλντ Τραμπ υπήρχε πίσω από κάθε κουβέντα της, έστω κι αν δεν κατονομάστηκε ποτέ. Η ένταση και η συγκίνηση της Πρώτης Κυρίας των ΗΠΑ όταν μιλούσε για το παρελθόν της δουλείας, την πορεία και το μέλλον αυτής της «μεγαλύτερης χώρας στον κόσμο», ήταν παράλληλα και μια υπόμνηση: η Αμερική κινδυνεύει να πισωγυρίσει στις εκλογές του Νοεμβρίου. Γι’ αυτό και είπε ότι οι Δημοκρατικοί «δεν έχουμε την πολυτέλεια να είμαστε κουρασμένοι ή απογοητευμένοι ή κυνικοί», πρέπει να «εργαστούμε σκληρά τους ερχόμενους μήνες». Γι’ αυτό και είπε ότι «θέλει έναν ηγέτη που να αξίζει στις κόρες της και σε όλα τα παιδιά. Εναν ηγέτη που θα καθοδηγείται κάθε μέρα από την αγάπη, την ελπίδα και τα μεγάλα όνειρα που έχουν όλοι οι γονείς για τα παιδιά τους». Ξέρει ότι ο ηγέτης «είναι πρότυπο και ο λόγος του μετράει», διαμορφώνοντας αρχές και συνειδήσεις.
Μέσα από κάθε φράση της πρόβαλλε ο υπαρκτός κίνδυνος: πώς θα είναι η Αμερική με πρόεδρο τον Ντόναλντ Τραμπ του διχασμού, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας; Σε τι κόσμο θα μεγαλώσουν τα παιδιά, οι νεότερες γενιές;
Η ρητορική της, προσαρμοσμένη ασφαλώς στις απαιτήσεις της κοινωνίας στην οποία απευθύνεται, δεν σημαίνει ότι δεν συναντάει την αγωνία του Ευρωπαίου πολίτη· ότι απέχει από τον προβληματισμό ενός γονιού από οποιαδήποτε χώρα του δυτικού κόσμου. Δεν πρόκειται για πρωτότυπες σκέψεις και ερωτήματα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως δεν είναι αναγκαία. Μόνο με την αδιάκοπη επανάληψή τους, με το συνεχές σφυροκόπημα, μπορούν, ίσως, να φέρουν κάποιο αποτέλεσμα. Το εκπεμπόμενο μήνυμα είναι η εικόνα ενός, σχεδόν, ακατοίκητου μέλλοντος. Οχι γιατί θα ερημώσουν οι τόποι. Αλίμονο. Θα αρχίσουν όμως να στεγνώνουν οι άνθρωποι, καθώς ο λαϊκισμός στην πιο αυταρχική εκδοχή του θα προΐσταται, με «όπλα» τον θυμό και το μίσος. Ο Ντόναλντ Τραμπ ξέρει πολύ καλά να ελέγχει τα εκατομμύρια των φτωχών και περιθωριοποιημένων σε μια χώρα με τεράστιες οικονομικές ανισότητες. Να οργανώνει τον στρατό των οπαδών του, με συνθήματα που εκτονώνουν το συναίσθημα και επιφυλάσσονται, χωρίς να υπόσχονται κάτι χειροπιαστό για το μέλλον (εκτός από το θέμα των μεταναστών).
Η «απάντηση» της Μισέλ Ομπάμα εάν έχει κάποια σημασία, είναι γιατί επιλέγει τον ρόλο του γονιού για να περιγράψει την επόμενη μέρα, για να πει ότι μέσα σε μια έστω και θαμπή δημοκρατία υπάρχει η δυνατότητα ανασύνταξης και ελπίδας. «Οταν η κρίση χτυπά, δεν στρεφόμαστε ο ένας εναντίον του άλλου, ακούμε ο ένας τον άλλον, ακουμπάμε ο ένας στον άλλον», είπε.
Και αν μας κούρασαν αυτά τα λόγια, εάν τα βαρεθήκαμε, τα βρίσκουμε αφελή ή αδιάφορα, αρκεί να σκεφτούμε, για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, έναν κόσμο με ηγέτες που αμφισβητούν αυτές τις αρχές. Εναν κόσμο στον οποίο θα κυριαρχεί ένας διαφορετικός λόγος· διχαστικός, γεμάτος επιθετικές βεβαιότητες, χωρισμένος σε εχθρούς και ξένους. Εναν κόσμο με απόλυτους, αυταρχικούς ηγέτες, διώκτες κάθε ελευθερίας που δεν ελέγχουν. Ενα κλάσμα του δευτερολέπτου αρκεί. Οι εικόνες υπάρχουν ήδη…