Με τα συνέδρια των δύο μεγάλων κομμάτων να έχουν ολοκληρωθεί ασυνήθιστα νωρίς φέτος, η τρίμηνη τελική ευθεία προς την αναμέτρηση της 8ης Νοεμβρίου αναμφίβολα επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις και ανατροπές, ιδιαίτερα δεδομένης της αντι-συμβατικής υποψηφιότητας του Ντόναλντ Τραμπ. Συχνά οι δημοσκοπήσεις του Ιουλίου έχουν ελάχιστη σχέση με το τελικό αποτέλεσμα. Πιο ακραία είναι η περίπτωση του Μάικλ Δουκάκη, που σε αυτή τη φάση της προεκλογικής περιόδου είχε διψήφιο προβάδισμα έναντι του Τζορτζ Χ. Ου. Μπους (τελικά έχασε με διαφορά 8 μονάδων).
Παρ΄ όλ΄ αυτά, η δημοσκοπική άνοδος του Τραμπ είναι αξιοσημείωτη. Όπως σημειώνει ο Sean Trende του ιστότοπου Real Clear Politics, o λαϊκιστής μεγιστάνας έχει διαρκώς διαψεύσει τις προσδοκίες των αναλυτών για τα όρια της υποστήριξης που απολαμβάνει και για το πολιτικό κόστος των αμέτρητων προκλήσεων του (κατά των Μεξικανών, των Μουσουλμάνων, των γυναικών, των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων των ΗΠΑ κ.λπ.). Όλο και περισσότεροι σχολιαστές, παρά την απέχθεια που τους προκαλεί ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος, έχουν πλέον αντιληφθεί ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα τον ερχόμενο Ιανουάριο να μετακομίσει στο Λευκό Οίκο.
Αν αυτό το ανατριχιαστικό ενδεχόμενο πραγματοποιηθεί, θα είναι επειδή ο Τραμπ εκφράζει – με χυδαίο τρόπο, αλλά και μία επικίνδυνη μαεστρία – το πνεύμα των καιρών. Οι ΗΠΑ, παρά τη ανάκαμψη της οικονομίας από τη συντριβή του 2008-9, επιδεικνύουν στο μέγιστο βαθμό τα χαρακτηριστικά εκείνα που έχουν αποτελέσει καύσιμο για τις φωτιές του λαϊκισμού: τεράστιες ανισότητες, χαμηλή κοινωνική κινητικότητα, βιομηχανικές δουλειές που φεύγουν στο εξωτερικό, μία μεσαία τάξη με πραγματικά εισοδήματα που έχουν 45 χρόνια να αυξηθούν.
Το στοιχείο όμως που, στα χέρια του αδίστακτου Τραμπ, έχει μετατρέψει τη χώρα σε πολιτική πυριτιδαποθήκη, είναι ο μεγάλος αριθμός μεταναστών, νόμιμων και παράνομων, που ζουν και εργάζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Τραμπ διατείνεται ότι αυτοί φταίνε για την εγκληματικότητα και τον οικονομικό μαρασμό που βιώνει μία σημαντική μερίδα του Αμερικανού πληθυσμού. Ένα οργισμένο κομμάτι της λευκής εργατικής και μεσαίας τάξης, αποξενωμένο πλήρως από την πολιτική, την επιχειρηματική και την μιντιακή ελίτ, απαισιόδοξο για το μέλλον, αδιάφορο για την άγνοια και το ρατσισμό που επιδεικνύει ο αμφιλεγόμενος επιχειρηματίας, είναι δεκτικό στο μήνυμά του.
Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Οι μετανάστες αποτελούσαν και αποτελούν το συγκριτικό πλεονέκτημα – οικονομικό και δημογραφικό – των ΗΠΑ. Οι ανειδίκευτοι κάνουν τις δουλειές που περιφρονούν οι Αμερικανοί. Οι μορφωμένοι, που έλκονται από τα κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας και τη δυνατότητα που τους παρέχουν να μετατρέψουν τις ιδέες τους σε κερδοφόρες επιχειρήσεις, συμβάλλουν στο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που απολαμβάνει η αμερικανική οικονομία σε πολλούς από τους κλάδους που θα καθορίσουν το μέλλον της ανθρωπότητας.
Η Χίλαρι Κλίντον, πρώην Πρώτη Κυρία, γερουσιαστής, υπουργός Εξωτερικών, είναι η απόλυτη insider. Ως συστημική υποψήφιος, βρίσκεται σε δυσαρμονία με το λαϊκίστικο zeitgeist – και δεν διαθέτει τα ρητορικά χαρίσματα για να διαχειριστεί το πρόβλημα αυτό.
Από μία άλλη άποψη όμως, ως υπέρμαχος των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και των μεταναστών, ως θιασώτης της ιδέας μίας πολυπολιτισμικής Αμερικής, όπου όλοι είναι καλοδεχούμενοι, αρκεί να υπακούν στο Σύνταγμα και τους νόμους και να είναι διατεθειμένοι να εργαστούν σκληρά, είναι αυτή που συμβαδίζει με την επικρατούσα τάση στη χώρα.
Το 1980, ένας άλλος Ρεπουμπλικανός υποψήφιος που θεωρούνταν ακραίος και ανεπαρκώς καταρτισμένος για το Οβάλ Γραφείο, είχε θριαμβεύσει στις προεδρικές εκλογές. Όταν όμως εξελέγη για πρώτη φορά ο Ρόναλντ Ρέιγκαν, οι μειονότητες αποτελούσαν μόλις το 12% του εκλογικού σώματος. Σήμερα, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 31%. Το Νοέμβριο θα μάθουμε αν οι δημογραφικές τάσεις, και οι νέες Ηνωμένες Πολιτείες που κρύβονται πίσω τους, θα υπερνικήσουν τα σκοτεινά ένστικτα των λευκών χαμένων της παγκοσμιιοποίησης, που ο Τραμπ έχει κάνει τόσο πολλά για να εξεγείρει.