Είναι μεσημέρι Τρίτης και εγώ βαδίζω γρήγορα και με σκυμμένο το κεφάλι στην οδό Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο. Αλλωστε, δεν έχω κατέβει στην Κρήτη για χαρές αλλά για κηδεία. Χαμένος στις σκέψεις, ακούω μια φωνή απ’ το απέναντι πεζοδρόμιο. «Θεοδωράκη, κοιτάξτε να τα βρείτε για το Σύνταγμα». Σταματάω. Ενας κύριος, με μια μεγάλη τσάντα στη μασχάλη –σαν θήκη για μεγάλο τάμπλετ– είναι αυτός που μου φωνάζει.
«Να αλλάξετε μαζί το Σύνταγμα», επιμένει. Κρατάει εφημερίδα που υποστηρίζει τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και με βομβαρδίζει με «παρατηρήσεις»: «Επρεπε να είχες ψηφίσει την απλή αναλογική». «Σε θέλαμε στο πλευρό μας». Τελικά στο μόνο θέμα που μου έδωσε κάποιο δίκιο ήταν η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού. «Σύντεκνε, πρέπει να φύγω». Εκείνος φεύγει προς την οδό 62 Μαρτύρων, εγώ προς την πλατεία Κορνάρου.
Κλειστό φωτογραφείο, κλειστό κομμωτήριο, κλειστό κατάστημα αθλητικών ειδών, κλειστό κατάστημα υψηλής ραπτικής, κλειστό κοσμηματοπωλείο και στο άλλο πλάι κλειστό κατάστημα κινητής τηλεφωνίας, κλειστό κατάστημα ενδυμάτων…
«Δεν είναι το Σύνταγμα, είναι η οικονομία, σύντεκνε», ήθελα να του φωνάξω παραφράζοντας τον Μπιλ Κλίντον, που μάλλον ήταν ο πρώτος που είπε «It’s the economy, stupid». Προσπαθήστε να σκεφθείτε τη σκηνή και θα με δικαιολογήσετε. «Λουκέτα», απλήρωτοι λογαριασμοί, κιτρινισμένα «ενοικιάζεται», «πωλείται» σκισμένα, σπασμένα τζάμια, κατασχετήρια κατά γης και ένας άνθρωπος να με καλεί να συμφωνήσω με τον Τσίπρα για το… Σύνταγμα!
Και βέβαια, να το αλλάξουμε το Σύνταγμα –και το Ποτάμι έχει καταθέσει από νωρίς τις προτάσεις του– αλλά σήμερα αυτή είναι η συζήτηση που πρέπει να γίνει σε όλους τους δήμους της χώρας – όπως λέει ο πρωθυπουργός.
Η κατανάλωση, οι εξαγωγές και οι επενδύσεις βρίσκονται το πρώτο εξάμηνο του ‘16 σε καθοδική πορεία. Δεν υπάρχει δείκτης που να επιτρέπει αισιοδοξία. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η μείωση των εξαγωγών το πρώτο τρίμηνο κατά 11,7%. Πέφτουν οι τιμές, πέφτουν οι μισθοί, αλλά δεν εξάγουμε.
Παράλληλα χιλιάδες επιχειρήσεις «ζόμπι» «σέρνουν» την αγορά προς τα κάτω (100.000 επιχειρήσεις σε σύνολο περίπου 600.000!) έχοντας «εγκλωβισμένους» εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους που δουλεύουν αλλά δεν πληρώνονται. Παρεμπιπτόντως, έχει καμιά απάντηση η κυβέρνηση στην πρότασή μας να δέχονται οι τράπεζες ως εγγυήσεις τις βεβαιωμένες οφειλές του Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις και να τις δανειοδοτούν υπό τον όρο η χρηματοδότηση να πηγαίνει αποκλειστικά στη μισθοδοσία;
Και μετά είναι τα νέα μέτρα. O εργαζόμενος για κάθε 100 ευρώ που πληρώνει ο εργοδότης του βάζει στην τσέπη του από 42 έως 67 ευρώ, ανάλογα με το ύψος του μισθού του. 33 έως και 58 ευρώ στο 100άρικο (φόροι και εισφορές) βουλώνουν τις τρύπες του κράτους.
Το 2009 είχαμε 4,5 εκατομμύρια εργαζομένους, σήμερα ένα εκατομμύριο λιγότερους.
Και ο κ. Τσίπρας θέλει να κάνει λαϊκές συνελεύσεις για το Σύνταγμα σε όλες τις γειτονιές. Να ξεκινήσει, λοιπόν, από την Ελευσίνα ή τη Χαλκίδα, όπου οι βαριές βιομηχανίες χαλυβουργίας και τσιμέντου διέκοψαν ή περιόρισαν τη λειτουργία τους. Και μετά να πάει στην Ξάνθη και στον Βόλο. Στη βιομηχανική ζώνη θα βρει πολλά ερειπωμένα κτίρια για να μαζευτεί ο κόσμος να συζητήσει τη… νέα μεταπολίτευση. Και στη Δράμα, στην Πιερία, στην Καστοριά έχει χώρους (στα μέρη, δηλαδή, όπου ένας στους δύο είναι άνεργος, όπως καταγγέλλουν τα εργατικά κέντρα).
«Θεοδωράκη, τι θα κάνεις εσύ για όλα αυτά;» θα προτιμούσα, λοιπόν, να είχε φωνάξει ο «σύντεκνος» Οχι ότι υπάρχουν εύκολες απαντήσεις αλλά… υπάρχουν λύσεις.
Αν οι εξαγωγές στα χρόνια της κρίσης είχαν αυξηθεί –όπως συνέβη σε άλλες χώρες με κρίση– περίπου το 1/3 της ύφεσης θα είχε αποφευχθεί. Εμείς όμως αρχικά δεν τολμήσαμε και μετά φλερτάραμε με τα Plan X διώχνοντας τις επενδύσεις.
Φιλολαϊκό, λοιπόν, σήμερα είναι ό,τι δημιουργεί θέσεις εργασίας, ό,τι προσελκύει επενδύσεις. Φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Απεμπλοκή επενδύσεων 14 δισ. ευρώ, που τελματώνουν σε όλη την επικράτεια. Διαδικασίες fast track όπου χρειάζεται (ανάλογες με αυτές των ολυμπιακών έργων). Επιβολή των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Αυτό θα προσθέσει τουλάχιστον 1 δισ. εισπράξεις από ΦΠΑ ετησίως και ταυτόχρονα θα μειώσει το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων κατά 1-1,5 δισ. ευρώ ετησίως. Ολα αυτά –και άλλα πολλά που δεν χωρούν σε ένα άρθρο– δεν αποδίδουν όταν εφαρμόζονται αποσπασματικά και κουτσά στραβά. Η ύφεση απορροφά τις μικρές διστακτικές κινήσεις. Και χτυπιέται μόνο με μπαράζ αλλαγών. Μεγάλων κινήσεων ενταγμένων σε ένα ενιαίο αφήγημα. Ενα new deal που θα το υπηρετούν όλοι! Αυτό έχει ανάγκη σήμερα η χώρα και όχι φιέστες για το Σύνταγμα.
• Αφιερώνω αυτό το κείμενο στον Δημήτρη Καδιανάκη. Εναν σπουδαίο επιχειρηματία, έναν σπουδαίο Κρητικό, μια μεγάλη απώλεια για το Κίνημά μας.
* Ο κ. Σταύρος Θεοδωράκης είναι επικεφαλής του Ποταμιού.