Σε μια συνάντηση γεμάτη πολιτικούς συμβολισμούς, οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας επιχείρησαν να ανιχνεύσουν δρόμους «επανεκκίνησης» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δύο μήνες μετά το σοκ που προκάλεσε η ετυμηγορία του βρετανικού λαού υπέρ του Brexit.
Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι υποδέχθηκε χθες το απόγευμα τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ και τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ στη Νάπολη, απ’ όπου οι τρεις ηγέτες αναχώρησαν για τη νήσο Βεντοτένε, όπου απέτισαν φόρο τιμής στον τάφο του Αλτιέρο Σπινέλι, εκ των πρωτεργατών της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Κρατούμενος του καθεστώτος Μουσολίνι στη φυλακή του Βεντοτένε, ο Σπινέλι έγραψε εκεί, μαζί με τον συναγωνιστή του Ερνέστο Ρόσι, το ομώνυμο μανιφέστο, σκιαγραφώντας το όραμα μιας ειρηνικής ομοσπονδιακής Ευρώπης.
«Πολλοί σκέφτηκαν ότι η Ε.Ε. είναι τελειωμένη ύστερα από το Brexit, αλλά αυτό δεν ισχύει», δήλωσε ο Ματέο Ρέντσι από το κατάστρωμα του ιταλικού αεροπλανοφόρου «Γκαριμπάλντι», στα ανοιχτά του Βεντοτένε, όπου οι τρεις ηγέτες είχαν δείπνο εργασίας για τα φλέγοντα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. «Είναι εύκολο να διαμαρτύρεται κανείς και να βρίσκει αποδιοπομπαίους τράγους και η Ευρώπη αποτελεί τον ιδανικό αποδιοπομπαίο τράγο. Σηματοδοτεί, όμως, και την ειρήνη, την ευημερία και την ελευθερία», τόνισε ο Ιταλός πρωθυπουργός.
Τον κίνδυνο «του κατακερματισμού και της διαίρεσης» που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. επεσήμανε ο Φρανσουά Ολάντ, υπογραμμίζοντας ότι απαιτείται «νέα ώθηση» στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε τρία μέτωπα: την οικονομία, την άμυνα και την ασφάλεια. Από την πλευρά της, η Αγκελα Μέρκελ αναφέρθηκε στις «μεγάλες προκλήσεις» που καλείται να αντιμετωπίσει η Ε.Ε., κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στην «ισλαμιστική τρομοκρατία» και στον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία.
Νωρίτερα, σε δηλώσεις του σε εκπροσώπους του Τύπου, ο Ματέο Ρέντσι υποστήριξε ότι πρέπει να χαλαρώσουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι πολιτικές λιτότητας, που «έφεραν μόνο ζημίες», προσθέτοντας ότι ο ρόλος της χώρας του είναι «να οικοδομεί γέφυρες, έστω κι αν τελευταία είναι της μόδας εκείνοι που υψώνουν τείχη». Μια δήλωση η οποία, όπως ο ίδιος διευκρίνισε, αφορά τόσο τη διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος όσο και τις σχέσεις της Ε.Ε. με τη Ρωσία.
Σε μια συγκυρία όπου οι αντι-Ε.Ε. διαθέσεις ενισχύονται στην Ιταλία, όπως έδειξαν τα σημαντικά κέρδη του Κινήματος Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, ο Ιταλός πρωθυπουργός διαμηνύει ότι οι λαοί της ηπείρου χρειάζονται «περισσότερη Ευρώπη», με τολμηρά βήματα στο πεδίο της ευρωπαϊκής ενοποίησης, ιδιαίτερα στα πεδία της οικονομικής πολιτικής, της άμυνας, της ψηφιακής καινοτομίας, της παιδείας και του πολιτισμού. Η στάση αυτή του Ματέο Ρέντσι βρίσκει ευήκοα ώτα στο Παρίσι, όχι όμως και στο Βερολίνο, καθώς η Αγκελα Μέρκελ, η οποία αντιμετωπίζει έντονη πίεση από το ξενοφοβικό ευρωσκεπτικιστικό κόμμα ΑfD ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 2017 διαμηνύει ότι εκείνο που χρειαζόμαστε είναι «όχι περισσότερη, αλλά καλύτερη Ευρώπη» και δεν συζητάει το ενδεχόμενο χαλάρωσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Οπως η επίσκεψη στη νήσο Βεντοτένε, έτσι και το δείπνο εργασίας στο «Γκαριμπάλντι» ήταν άλλη μια έντονα συμβολική επιλογή. Το ιταλικό αεροπλανοφόρο αποτελεί τη ναυαρχίδα της ευρωπαϊκής ναυτικής επιχείρησης «Σοφία», στόχος της οποίας είναι η αντιμετώπιση των κυκλωμάτων παράνομης μετακίνησης μεταναστών από τη Λιβύη.