Αξίζει συνολικά να δούμε πού βρίσκεται η χώρα μας σήμερα… Χαμηλή ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα, η παραοικονομία να οργιάζει στα 40 δισ. (25% ΑΕΠ) και φοροδιαφυγή πάνω από 15 δισ. ευρώ ετησίως. Δυσβάστακτη φορολογία και εργοδοτικές εισφορές που επιβαρύνουν το κόστος των εργαζομένων και σκληρή αδικαιολόγητη εμπροσθοβαρής δημοσιονομική προσαρμογή, που μείωσε το αγοραστικό διαθέσιμο εισόδημα και βύθισε την πραγματική οικονομία σε βαθιά ύφεση. Αντί να εξασφαλίσει προληπτική γραμμή χρηματοδότησης να κρατηθούν η ζήτηση και η αναθέρμανση στην αγορά, κρίσιμο πρόβλημα λανθασμένα θεωρήθηκε το δημόσιο χρέος και αυτό έφερε τη βαθιά και ακραία υπερφορολόγηση και περικοπές. Συμπέρασμα, στα τέλη του 2009 300 δισ. δημόσιο χρέος (127% ΑΕΠ) και σήμερα 320 δισ. δημόσιο χρέος (183% του ΑΕΠ)… δηλαδή μια τρύπα στο νερό.
Το 3% των φορολογουμένων πληρώνει πάνω από το 40% του φόρου εισοδήματος, ενώ το 55% δεν πληρώνει καθόλου φόρο (αυτό είναι ο ορισμός της ανισοκατανομής βαρών). Εάν το 3% το διαλύσεις.., ποιος θα συντηρεί τα 2,7 εκατ. συνταξιούχους και τους υπαλλήλους του Δημοσίου; Επιπλέον η βόμβα του ιδιωτικού χρέους στα 220 δισ. περίπου, δηλαδή το 125% του ΑΕΠ και το 61% του εξωτερικού χρέους. Σε αυτό ανήκουν 86 δισ. ληξιπρόθεσμων οφειλών, 15 δισ. χρέη ασφαλιστικών ταμείων και 115 δισ. περίπου μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Από την άλλη, μία ανόρεκτη αναπτυξιακή πολιτική που δεν οδηγεί πουθενά καθώς πρέπει να υπάρξει σοβαρή στροφή σε τρεις βασικούς πυλώνες που συμβάλλουν στην αύξηση του ΑΕΠ και εκεί να στηθεί η στρατηγική της κυβέρνησης. Οι τρεις αυτοί πυλώνες είναι οι επενδύσεις, οι εξαγωγές και η κατανάλωση.
Μαζί, δε, με τις επενδύσεις βάζω και άλλα δύο επιπρόσθετα στοιχεία που πρέπει να συνυπάρχουν: τις μεταρρυθμίσεις και τη χρηστή διακυβέρνηση. Οσον αφορά τις επενδύσεις, οι επιδόσεις μας μέχρι το 2014 ήταν πολύ μέτριες. Εξαιτίας όμως των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls), της γενικότερης πολιτικής αστάθειας αλλά και της διεθνούς μεθοδολογίας (που υπολογίζει τα αρνητικά επανεπενδυθέντα κέρδη, δηλαδή ζημίες των ήδη εγκατεστημένων ξένων εταιρειών ως αρνητικό επενδεδυμένο κεφάλαιο που αφαιρείται από τις συνολικές εισροές ΞΑΕ στη χώρα), οι καθαρές εισροές παρουσιάζουν το 2015 αρνητική τιμή – αποεπένδυση μείωση, δηλαδή κατά 73%, φθάνοντας τα -261 εκατ., ενώ οι συνολικές εισροές τα 605 εκατ., από 2,24 δισ. το 2014 και 3,4 δισ. το 2013.
Η Γερμανία αποτελεί την πρώτη χώρα προέλευσης επενδυτικών κεφαλαίων για το διάστημα 2005 – 2015, με αρκετά μεγάλη διαφορά 12,5 δισ., ενώ η δεύτερη είναι η Γαλλία με 8,2 δισ. και τρίτον το Ηνωμένο Βασίλειο με 3,8 δισ.
Αν δούμε την κλαδική κατανομή των ξένων επενδύσεων ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας, θα παρατηρήσουμε ότι υπερτερεί ο τριτογενής τομέας και η μεταποίηση στις προτιμήσεις των επενδυτών, με τον πρώτο να συμμετέχει με 74% και τον δεύτερο με 24%.
Οσον αφορά τη μεταποίηση, ξεχώρισαν τα χημικά με 55% και ακολουθούν τρόφιμα και ποτά με 18%, μηχανήματα με 14%, μεταλλουργικά προϊόντα 6%, με συνολική αξία όλων στα 6 δισ. ευρώ (2005 – 2015).
Αντίστοιχα στον τριτογενή τομέα έχουμε 28,6 δισ. ευρώ και ξεχωρίζουν οι κλάδοι τηλεπικοινωνιών 32%, πιστωτικών ιδρυμάτων 31%, ακινήτων 12%, εμπόριο 8% κ.ά.
Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να επιλέξουμε, λοιπόν, τους τομείς που μπορούν να δράσουν καταλυτικά στην ανάπτυξη ως growth boosters και αυτοί οι τομείς είναι:
Οι έξυπνες υποδομές, ο τουρισμός, τα logistics, η αγροτουριστικές δραστηριότητες, η ενέργεια, το περιβάλλον, η θαλάσσια ανάπτυξη κ.ά.
Πέρα από τα παραδοσιακά επενδυτικά εργαλεία, νέες καινοτόμες ερευνητικές συμπράξεις μπορούν να δράσουν επικουρικά. Νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, επίσης, μπορούν να συνεισφέρουν καταλυτικά στην ανάπτυξη.
Κυρίως όμως αυτό που ζητούν οι επενδύσεις γενικώς είναι σταθερό φορολογικό και πολιτικό περιβάλλον, το οποίο δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή. Χαμηλούς και ελκυστικούς φορολογικούς συντελεστές, που επίσης δεν υπάρχουν.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η χώρα έχει περάσει από το δημοσιονομικό και το έλλειμμα αγωνιστικότητας σε δύο άλλες κατηγορίες ελλειμμάτων, το επενδυτικό και το αποταμιευτικό που συνδέονται άμεσα με αυτό που καθημερινά αναμασάμε αλλά δεν κάνουμε τίποτα… τη μηχανή της ανάπτυξης, τι είναι, δηλαδή, αυτό που θα τραβήξει την οικονομία μπροστά!!!
* Ο δρ Αντώνης Ζαΐρης είναι αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠΕ.