Η τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία αιφνιδίασε την Ουάσιγκτον και η κυβέρνηση Ομπάμα, παρά τη δημόσια υποστήριξή της στην επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη», ανησυχεί σοβαρά, εκτιμώντας ότι οι επιθέσεις των τουρκικών δυνάμεων εναντίον Κούρδων μαχητών θα αποδυναμώσουν τον αγώνα εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Αυτό αναφέρει εκτενές ρεπορτάζ της Wall Street Journal, το οποίο επικαλείται ανώτερους Αμερικανούς και Τούρκους αξιωματούχους, όπως και εκπροσώπους Σύρων ανταρτών.
Στο εν λόγω δημοσίευμα αναφέρεται ότι η υπό τον Ταγίπ Ερντογάν τουρκική ηγεσία είχε εκπονήσει, ήδη από τον Ιούνιο του 2015, σχέδιο για την εγκατάσταση περίπου 2.000 στρατιωτών της στη βόρεια Συρία, κοντά στα τουρκικά σύνορα. Η Αγκυρα ζήτησε τότε από την Ουάσιγκτον την αποστολή Αμερικανών κομάντο προς ενίσχυση της σχεδιαζόμενης επιχείρησης, αλλά ο Λευκός Οίκος ήταν άκρως επιφυλακτικός. Αυτό που τελικά συμφώνησαν οι δύο πλευρές ήταν να ενισχύσουν Σύρους αντικαθεστωτικούς στην περιοχή με βομβαρδισμούς εναντίον θέσεων των τζιχαντιστών.
Η ρωσική επέμβαση στη Συρία, στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2015, καθιστούσε εκ των πραγμάτων εξωπραγματική κάθε σκέψη για τουρκική στρατιωτική επιχείρηση, ενώ το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου συσσώρευσε εντάσεις στις σχέσεις της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον. Μετά τη συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν στην Αγία Πετρούπολη, στις 9 Αυγούστου -πάντα σύμφωνα με τη Wall Street Journal- η Τουρκία έστειλε υψηλού επιπέδου αντιπροσωπεία στη Μόσχα, η οποία ενημέρωσε τη ρωσική κυβέρνηση για τη σχεδιαζόμενη επέμβαση στη βόρεια Συρία. Οι Ρώσοι φέρονται ότι καθησύχασαν τους συνομιλητές τους ότι δεν έχουν την πρόθεση να πλήξουν τις τουρκικές δυνάμεις σε περίπτωση επέμβασης.
Οι τουρκικές προετοιμασίες επιταχύνθηκαν ύστερα από την κατάληψη της συριακής πόλης Μανμπίτζ από Κούρδους μαχητές και Αμερικανούς κομάντο που πολεμούσαν μαζί τους για την εκδίωξη του Ισλαμικού Κράτους, στις 13 Αυγούστου. Οι Τούρκοι είχαν συγκατανεύσει ανόρεκτα στην επιχείρηση, καθώς οι Αμερικανοί τους είχαν εγγυηθεί ότι οι Κούρδοι θα αποχωρούσαν από το Μανμπίτζ και θα αναδιπλώνονταν στην ανατολική όχθη του Ευφράτη μετά την απελευθέρωση της πόλης. Αντί γι’ αυτό, όμως, οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες πληροφορήθηκαν ότι Κούρδοι μαχητές προωθούνταν προς Βορρά, πιο κοντά προς τα τουρκικά σύνορα και ότι κατά πάσα πιθανότητα θα καταλάμβαναν την Τζαραμπλούς, στη δυτική όχθη του Ευφράτη.
Ο κύβος ερρίφθη για την Αγκυρα στις 20 Αυγούστου, ύστερα από την πολύνεκρη επίθεση του Ισλαμικού Κράτους στην τουρκική μεθοριακή πόλη Γκαζίαντεπ, που έδωσε και το πρόσχημα για την εισβολή. Η Αγκυρα πρότεινε στην Ουάσιγκτον κοινή εισβολή Τούρκων και Αμερικανών κομάντο στην Τζαραμπλούς, κάτι που βρήκε ευήκοα ώτα στο Πεντάγωνο, που πρότεινε τη συμμετοχή 40 Αμερικανών κομάντο στην επιχείρηση. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος ήταν και πάλι επιφυλακτικός και ζήτησε περισσότερες διευκρινίσεις από την Αγκυρα, κάτι που ερμηνεύθηκε ως κωλυσιεργία από την τουρκική ηγεσία.
Μονομερής εισβολή
Αποτέλεσμα ήταν να αποφασίσει η Αγκυρα να εισβάλει μονομερώς στη βόρεια Συρία, διαμορφώνοντας ντε φάκτο νέα δεδομένα στο συριακό πρόβλημα. Η προχθεσινή έκκληση του Πενταγώνου τόσο στην Τουρκία όσο και στους Κούρδους μαχητές να σταματήσουν τις εχθροπραξίες, αντανακλά τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον για τη διάρρηξη του κοινού μετώπου απέναντι στο Ι.Κ.
Η ένταση μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας συνεχιζόταν και χθες, εν μέσω αντικρουόμενων δηλώσεων για τις εξελίξεις στην περιοχή γύρω από την Τζαραμπλούς. Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου εξέφρασε την ικανοποίησή του για την κατάπαυση του πυρός μεταξύ των τουρκικών δυνάμεων και των Κούρδων, την οποία επιβεβαίωσε και εκπρόσωπος του κουρδικού κόμματος PYD. Ωστόσο, τόσο η Αγκυρα όσο και υποστηριζόμενοι από αυτήν Σύροι αντικαθεστωτικοί αντάρτες διέψευσαν ότι υπάρχει οποιαδήποτε συμφωνία. Λίγο αργότερα, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε «απαράδεκτες» τις δηλώσεις εκπροσώπων του Πενταγώνου που ασκούσαν κριτική στην τουρκική στρατιωτική επιχείρηση.
Η εισβολή στον συριακό Βορρά αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση Ερντογάν-Γιλντιρίμ για την αποκατάσταση του κύρους του τουρκικού στρατού ύστερα από το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου και το συνακόλουθο κύμα εκκαθαρίσεων που έπληξαν βαρύτατα την αλυσίδα της στρατιωτικής ιεραρχίας. «Με την επιχείρηση “Ασπίδα του Ευφράτη”, που είναι κρίσιμη για την εθνική ασφάλεια και εκείνη των γειτόνων μας, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις αποδεικνύουν ότι δεν έχασαν τίποτα από την ισχύ τους», δήλωσε χθες ο αρχηγός του γενικού επιτελείου Χουλουσί Ακάρ, με αφορμή την «Ημέρα της Νίκης» των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στον πόλεμο του 1922.
Στο μεταξύ, αίσθηση προκάλεσε η τοποθέτηση του Γερμανού επιτρόπου Γκίντερ Ετινγκερ ότι η Τουρκία είναι απίθανο να ενταχθεί στην Ε.Ε. όσο εξακολουθεί να βρίσκεται στην εξουσία ο Ταγίπ Ερντογάν. Από την πλευρά του, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ κάλεσε την Τουρκία να επιτρέψει την επίσκεψη γερμανικής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας στη βάση του Ιντσιρλίκ, απορρίπτοντας κάθε σύνδεση του ζητήματος με την πρόσφατη αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από το γερμανικό κοινοβούλιο.