Με μειώσεις στα παράβολα, στους συντελεστές υπολογισμού του προστίμου και στις ειδικές κατηγορίες που δικαιούνται σημαντική έκπτωση, το υπουργείο Περιβάλλοντος προσπαθεί να αναθερμάνει το ενδιαφέρον για την «τακτοποίηση» αυθαιρέτων. Παράλληλα επιχειρεί να δώσει διέξοδο σε όσους ξεκίνησαν τη διαδικασία με κάποιον από τους τρεις τελευταίους νόμους αλλά σταμάτησαν την καταβολή του προστίμου, παρέχοντας δυνατότητα συμψηφισμού των «παλαιών» και «νέων» προστίμων.
Το πέμπτο από το 2009 πλαίσιο για τη νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών επεκτείνει τη «φιλολαϊκή» προσέγγιση των προηγουμένων, μειώνοντας έτι περαιτέρω το κόστος. Ετσι, μεταξύ άλλων:
• Μειώνεται στο μισό το παράβολο, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να περάσουν ευκολότερα το «κατώφλι» της ρύθμισης. Ετσι προτείνεται να διαμορφωθεί στα 250 ευρώ για αυθαιρεσίες έως 100 τ.μ., 500 ευρώ για αυθαιρεσίες 100-500 τ.μ., 1.000 ευρώ για αυθαιρεσίες 500-2.000 τ.μ., 4.000 ευρώ για αυθαιρεσίες 2.000-5.000 τ.μ. Το μόνο που παραμένει σταθερό είναι το παράβολο για αυθαιρεσίες άνω των 5.000 τ.μ., στις 10.000 ευρώ.
• Παράλληλα μειώνεται και το κυρίως πρόστιμο συνολικά, λόγω του υπολογισμού του βάσει των νέων αντικειμενικών αξιών. Επιπλέον υπάρχουν μια σειρά από αλλαγές στους «συντελεστές», με τους οποίους υπολογίζεται το ύψος του προστίμου, με γενικό «κανόνα» την ευνοϊκότερη αντιμετώπιση των μικρότερων παρανομιών.
α) Στα αυθαίρετα που ανεγέρθηκαν από το 1983 έως το 1993 θα καταβάλλεται το 60% του προστίμου, έναντι 80% σήμερα.
β) Για υπόγεια, σοφίτες κ.λπ. θα καταβάλλεται το 30% του προστίμου που αναλογεί, έναντι 50% σήμερα.
γ) Μειώνεται το πρόστιμο για τα εκτός σχεδίου αυθαίρετα. Με τη ρύθμιση που βρίσκεται σε ισχύ, το πρόστιμο είχε συντελεστή 2 (δηλαδή διπλασιάζονταν). Τώρα ο συντελεστής γίνεται 1,3 για υπέρβαση δόμησης έως 100 τ.μ., 1,5 για υπέρβαση 100-200 τ.μ., 1,7 για αυθαίρετα 200-500 τ.μ. και παραμένει στο 2 μόνο για παρανομίες άνω των 500 τ.μ.
δ) Στον συντελεστή κάλυψης, όπου υπήρχαν μόνο δύο κατηγορίες (υπέρβαση μεγαλύτερη ή μικρότερη του 20% του επιτρεπόμενου), διαχωρίζονται οι παραβάσεις που είναι μεγαλύτερες του 60% (και ο συντελεστής γίνεται 1,6 από 1,4).
ε) Στα εντός σχεδίου οι συντελεστές μειώνονται επίσης: όταν εκκρεμεί η πολεοδομική μελέτη ένταξης της περιοχής (συντελεστής 1,2 έναντι 1,7) και στις υπόλοιπες περιπτώσεις (συντελεστής 1,5 έναντι 1,7).
στ) Προστίθενται νέες κατηγορίες δικαιούχων, όπως οι δικαιούχοι ΕΚΑ και οι προστατευόμενοι κατασχέσεων (νόμος Κατσέλη), που παίρνουν διετή αναστολή.
ζ) Αντίθετα, ισχύει αύξηση του προστίμου κατά 20% σε τρεις περιπτώσεις: σε αυθαίρετα σε προστατευόμενες περιοχές, σε παραδοσιακούς οικισμούς ή σε τμήματα πόλεων (συντελεστής 1,2).
Αξίζει να σημειωθεί πως όσοι ξεκίνησαν τη διαδικασία «τακτοποίησης» με τους τρεις τελευταίους νόμους του είδους (ν. 3843/10, 4014/11, 4178/13) αλλά δεν κατέβαλαν εμπρόθεσμα το σύνολο του προστίμου μπορούν να «μεταφερθούν» στον νέο νόμο, με συμψηφισμό του παλαιού με το νέο πρόστιμο (άγνωστο μένει τι θα γίνει με τις προσαυξήσεις, λόγω καθυστέρησης καταβολής των δόσεων).
«Δημιουργία μηχανισμών παρακολούθησης της δόμησης»
Με μια… ελαφρά καθυστέρηση (αφού το σχέδιο δόθηκε σε διαβούλευση την προηγούμενη εβδομάδα) η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος παρουσίασε χθες τη φιλοσοφία της για το προτεινόμενο νομοθέτημα. «Θέλουμε να εμπεδωθεί μια διαφορετική αντίληψη για το πώς αντιμετωπίζει η οργανωμένη πολιτεία τα ζητήματα αυτά», ανέφερε ο υπουργός Πάνος Σκουρλέτης, σημειώνοντας ότι η πίεση της οικονομικής κρίσης δεν πρέπει να οδηγεί σε «εκπτώσεις στο περιβάλλον και τον δομημένο χώρο». Σε ερώτηση της «Κ» πώς συμβιβάζεται η επιχειρηματολογία αυτή με τη συνέχιση της νομιμοποίησης των αυθαιρεσιών και δη με ευνοϊκότερους όρους, ο κ. Σκουρλέτης υποστήριξε ότι δεν απευθύνεται σε «εκλογική πελατεία». «Θέλουμε να δημιουργήσουμε μηχανισμούς παρακολούθησης της δόμησης. Αν δεν γίνουν, τότε ο νόμος θα είναι κενό γράμμα», ανέφερε.
Οσον αφορά την εφαρμογή του νόμου:
• Η ρύθμιση θα συνεχίσει στην υφιστάμενη πλατφόρμα του ΤΕΕ. Αν δεν προλάβει ο νέος νόμος να ψηφιστεί μέχρι τις 8 Οκτωβρίου (οπότε λήγει η υφιστάμενη ρύθμιση), τότε θα ξεκινήσει με μικρή καθυστέρηση.
• Το Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος εκτιμάται ότι θα χρειαστεί περί τα 300 άτομα για να λειτουργήσει, η πλειονότητα αυτών στις Περιφέρειες. Οπως αναφέρθηκε, η στελέχωση θα γίνει αρχικά μέσω αποσπάσεων.
• Για τις λοιπές ηλεκτρονικές πλατφόρμες (λ.χ. τράπεζα γης, ψηφιοποίηση πολεοδομιών κ.λπ.) δεν δόθηκε σαφής απάντηση.