Μισός αιώνας πίσω ήταν η δεκαετία του 1960. Μοιάζει τρελό για όσους έζησαν εκείνα τα χρόνια ή για όσους τα νιώθουν κοντά. Αλλά οι κύκλοι του χρόνου ωθούν τα sixties πίσω και φέρνουν μπροστά εγκεφαλικές αποτιμήσεις ή έστω πιο σύνθετους τρόπους κατανόησης. Ενδεικτικό του φαινομένου, που έχει αρχίσει εδώ και αρκετά χρόνια, είναι και η έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα στο Λονδίνο, στο Μουσείο Βικτόρια και Αλμπερτ, με τίτλο «You Say You Want a Revolution? Records and Rebels 1966-1970», μία απόπειρα καλειδοσκοπικής θέασης εκείνων των χρόνων που προκαλούν ακόμη περιέργεια.
Εχει μεγάλο ενδιαφέρον πώς κάθε εποχή μεταφράζεται από τους επιγόνους και η δεκαετία του 1960 είναι ακόμη στο εργαστήριο. Σε επίπεδο αισθητικό και ιδεολογικό είχε πολλά να πει η προ ετών έκθεση στο Μουσείο Ορσέ στο Παρίσι, που επί της ουσίας παραλλήλιζε την ψυχεδέλεια των 60s με το στυλιστικό και ιδεολογικό κίνημα της Αρ Νουβό της εικοσαετίας 1890-1910. Αν δει κανείς τα εξώφυλλα δίσκων βινυλίου παραγωγής 1965-1973, θα διαπιστώσει χωρίς μεγάλη προσπάθεια μια ευθεία αναγωγή στην πηγή της Αρ Νουβό. Mία ακόμη έκθεση στο ίδιο μουσείο, με τίτλο «Art Nouveau Revival 1900-1933-1966-1974», δημιουργούσε έναν ακόμη δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στα ρεύματα της αισθητικής.
Αλλά δεν είναι μόνον η αισθητική ανάλυση. Περισσότερο μοιάζει να είναι η διάθεση ρήξης, προόδου και αντίθεσης, που, αν και έννοιες αντιφατικές και συχνά αλληλοσυγκρουόμενες, ενίοτε επιτυγχάνουν συνθέσεις.
Στη δεκαετία του 1960, ιδίως στο δεύτερο ήμισυ, που είναι και το θέμα της έκθεσης στο Βικτόρια και Αλμπερτ, ο πολιτικός ακτιβισμός ήταν προέκταση ενός κινήματος νεολαίας που είχε ήδη ορίσει μία άλλη γλώσσα στο ντιζάιν, στη μουσική, στον κινηματογράφο, στη μόδα και στη συμπεριφορά. Μόνο στη δεκαετία του 1920 υπήρχε αντίστοιχο ρήγμα ανάμεσα στις παλαιότερες και τις νεότερες γενιές. Η δεκαετία του 1960 ήταν μία δεκαετία που προχώρησε πολλά.
Αλλά, η χρονική απόσταση και τα ερωτήματα που τίθενται εκ των υστέρων, ακόμη και στη νέα έκθεση στο Λονδίνο, που ευθέως αναρωτιέται «πώς επηρεάζει το σήμερα εκείνη η κινητικότητα», δημιουργούν μία ελκυστική αντίφαση. Από τη μια, φέρνουν μπροστά την πολιτική γλώσσα των 60s, κυρίως μέσα από τη ροκ μουσική, τη σεξουαλική απελευθέρωση και το νέο σινεμά, και από την άλλη αποδυναμώνουν αυτήν την ίδια τη δυναμική, καθώς την τοποθετούν στο μικροσκόπιο της Ιστορίας. Υπάρχει το μεταίχμιο των βιολογικών κύκλων, καθώς η δεκαετία του ’60 «χτίστηκε» από τους σημερινούς 80άρηδες και 70άρηδες. Υπάρχει ζώσα μνήμη, που επιστρατεύεται και κρατά την ανασκόπηση σε μία θερμοκρασία ακόμη θερμή.
Η παραγωγή νέας σκέψης γύρω από αυτήν τη συναρπαστική δεκαετία είναι από μόνη της ικανή να δημιουργήσει νέα στάση, νέο αίσθημα και νέα οπτική για την εποχή εκείνη, που με την πάροδο του χρόνου αποκτά περισσότερο νεορομαντικό χαρακτήρα παρά ριζοσπαστικό. Αλλωστε, ο νεορομαντισμός των 60s, με τα μακριά μαλλιά, τα μάξι, τα παιδιά των λουλουδιών, το LSD, το γυμνό σώμα, είναι μία γλώσσα διεθνής και ευανάγνωστη. Οι γεννημένοι μετά το 2010 θα έχουν να πουν στο μέλλον ενδιαφέροντα πράγματα για τον αιώνα που αφήσαμε πίσω.