Η γενικότερη κοινωνική και πολιτική εσωστρέφεια, η ενασχόληση με τα πραγματικώς καυτά ζητήματα της υπερφορολόγησης και της οικονομικής δυσπραγίας αποπροσανατολίζουν από μείζονος σημασίας εξελίξεις που αφορούν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα και την Ελλάδα. Η τουρκική δυναμική, όπως αυτή εκφράζεται έπειτα από την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, φαίνεται να επιταχύνει διάφορες εξελίξεις οι οποίες επηρεάζουν –εμμέσως ή ευθέως– ολόκληρη την περιοχή. Η Τουρκία πρακτικά αλλάζει τις ισορροπίες στον πόλεμο της Συρίας, διαταράσσει (κάποιους) δυτικούς σχεδιασμούς στη Μέση Ανατολή, επαναφέρει τη Μόσχα στο ενεργειακό παιχνίδι μέσω της αναθέρμανσης των επαφών για έναν υποθαλάσσιο αγωγό στον Εύξεινο Πόντο που θα συνδέει τις δύο χώρες, ανοίγει διαύλους συνεργασίας με το Ιράν.
Ολη αυτή η κινητικότητα δεν μοιάζει ακριβώς, όπως αρκετοί Δυτικοί και εγχώριοι αναλυτές και παρατηρητές εκτιμούν, με προσπάθεια συγκράτησης στην επιφάνεια, αλλά μάλλον για επίδειξη αυτοπεποίθησης και προβολή περιφερειακών φιλοδοξιών για το άμεσο και το μεσοπρόθεσμο μέλλον. Είναι πολύ πιθανόν κάποιες από αυτές τις φιλοδοξίες να διαψευστούν, κάποιοι από αυτούς τους στόχους να μην επιτευχθούν. Ενα είναι σίγουρο, η Τουρκία του Ερντογάν διεκδικεί τον ρόλο της στο υφιστάμενο παίγνιο και το κάνει δυναμικά και δίχως κανέναν ενδοιασμό. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, καθίσταται κρίσιμη παράμετρος για την Ελλάδα η διάγνωση της κατάστασης στη γειτονική χώρα και η αναζήτηση ρόλου σε έναν γεωγραφικό χώρο ο οποίος θα καθορίζεται ολοένα και περισσότερο από την Τουρκία. Η πρόσφατη εμπειρία έδειξε ότι η συμμετοχή και μόνον στους ευρωατλαντικούς θεσμούς δεν είναι αρκετή για τη διατήρηση της στρατηγικής σημασίας της Ελλάδας στην περιοχή. Απαιτείται διεύρυνση των συμμαχιών, αλλαγή της οπτικής γωνίας και, ταυτόχρονα, εθνική πολιτική για την ενίσχυση όλων εκείνων των λειτουργιών του κράτους που το καθιστούν διακριτή οντότητα στην περιοχή, αξιόπιστο εταίρο και σύμμαχο για τους τρίτους και ισχυρό παράγοντα, η άποψη του οποίου έχει βαρύτητα και σημασία για τα τεκταινόμενα στην περιοχή. Προφανώς, όσες φιλότιμες προσπάθειες και αν γίνονται, πολλά από αυτά δεν είναι δυνατόν να συμβούν εύκολα, τουλάχιστον όχι όσο η Ελλάδα παλεύει στα θολά νερά της στασιμοχρεοκοπίας.
Παράλληλα, η Ελλάδα θα πρέπει να στρέψει την κεφαλή και προς Ανατολάς, όχι διότι της ταιριάζει πολιτισμικά, όπως ενδεχομένως κάποιοι αφελώς ισχυριστούν, αλλά επειδή το απαιτούν η ιστορία, η γεωγραφία και τα ζωτικά συμφέροντά της. Το προσφυγικό έφερε στην επιφάνεια ζητήματα τα οποία συνδέονται άμεσα με τον σκληρό πυρήνα της κρατικής κυριαρχίας, γι’ αυτό και η Ελλάδα οφείλει να αναζητήσει λύσεις σε αυτά τα προβλήματα απευθείας με τους γείτονες και να μην περιοριστεί στην αποκλειστική μεσολάβηση των Βρυξελλών.